انقلاب ایران ؛ تحولی نوین و منحصر بفرد در عصر پایان ایدئولوژیها

به گزارش مهر، درباره انقلابها باید گفت که بر اساس بنیاد اصلی فکری آنها هر کدام به یک ویژگی خاص شناخته می شوند. مثلاً انقلاب 1917 روسیه به علت ایجاد یک نظام سوسیالیستی بر پایه اندیشه های مارکس شناخته می شود، اما درباره انقلاب ایران درسال 1979 که ماهیت و محتوایی کاملاً اسلامی داشت، شرایط کاملاً متفاوت است چرا که هم هدف وهم ساختار وپیامدها و شرایط پیش آمده پس از آن با هیچ کدام از انقلابهای جدید همخوانی ندارد.

انقلاب اسلامی ایران که پس ازشکل گیری، با درایت رهبری کاریزماتیک شکلی جمهوری نیزبه آن داده شد یک تحول همه جانبه بر پایه مذهب و به رهبری نخبگان دینی بود که به نوعی متناقض با خیلی از انقلابهای مادی گرای عصر حاضر بوده است.

انقلاب اسلامی ایران هم درجامعه ایران ساختارها را درهم شکست وهم ساختارتحولات اجتماعی وانقلابی جهان را دچار تغییراتی نمود.

این تحول عظیم و بنیادی یک انقلاب معنوی بودکه به دنبال هویت یابی ومعنایابی متفاوتی درجهان بود. بدین خاطر است که تاثیر شگرف و متفاوتی در صحنه جهان گذاشته است. انقلاب سال 57 اوج گرفتن گفتمانی دینی - مذهبی بود که فراگفتمان استبدادی 2500 ساله را به زیر کشانید و روایتهای خود را غالب کرد. روایتهایی که در تمام بنیادهای فکری و اجتماعی رسوخ کردند، به فرا روایت تبدیل شدند و سیر و جهت جدیدی به تاریخ سیاسی ایران دادند.

به روشنی می تواند درک کرد که چنین تحولی عظیم البته که به منجر به چالشهایی در سطوح مختلف به ویژه در محیط پیرامونی خود خواهد شد. برای اینکه دنیای پیرامونی به هیچ وجه خواهان بروز و پدید آمدن چنین تحولی نبود، زیرا به عینه می توان این موضوع را در فشارهای جیمی کارتر رئیس جمهوری وقت آمریکا برمحمدرضا شاه معدوم مشاهده کرد که  در زمینه حقوق بشر فشارهای زیادی را بر او می آورد تا در واقع مانع از بروز یک دگرگونی عمیق و کلی شود، زیرا حساس ترین مرحله در گردش قدرت، چگونگى انتقال آن است و انقلاب نادرترین و پیچیده‏ترین شیوه در جابجایى قدرت است. فرایندی که صد درصد چالشهایی را به دنبال خواهد داشت که درباره انقلاب ایران، این چالشها در محیط پیرامونی منطقه ای و فرا منطقه ای به سبب ماهیت آن عظیم بود.

انقلاب اسلامی و تاثیرات فرامرزی:

بدون شک هر انقلابی دارای تاثیراتی در سه بعد داخلی، منطقه ای و جهانی است و انقلاب اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.

این تحول بنیادین که به رهبری امام خمینی (ره) به وقوع پیوست بر اساس اصولی بنا نهاده شد که این امر سبب شد چالشهایی را در سه حوزه یاد شده به دنبال داشته باشد.اما آنچه که مسلم است چالشی که انقلاب ایران در حوزه برون مرزی یعنی منطقه ای و جهانی داشت بسیار عظیم تر و ملموس تر از آن چیزی بود که در داخل احساس می شد.

قیامی مردمی که تقریباً از خصوصیات پویایی حاکم بر تشیع سرچشمه می گرفت نمی توانست در داخل، مسئله ای چالش برانگیز به اندازه ای که در بیرون داشت در برابر خود داشته باشد.

با توجه به وسعت تاثیرات فرامرزی انقلاب اسلامی ، درادامه به برسی تاثیرات مذکور در دو حوزه تاثیرات و چالشهای منطقه ای وتاثیرات و چالشهای "فرا منطقه ای" می پردازیم .