"عمرو موسی" دراین گفتگوی اختصاصی همچنین به پرسشهای مطرح شده درباره موضوعات مختلف از جمله روابط تهران و کشورهای عربی ودخالت آمریکا برای برهم زدن این روابط، نشست آتی سران عرب در سوریه و احتمال شرکت رئیس جمهوری ایران در آن، بحران لبنان، ادامه اختلافات میان حماس و فتح و ... پاسخ داد که مشروح این مصاحبه از نظر خوانندگان گرامی می گذرد:
خبرگزاری مهر : ضمن تشکر از شما. با وجودی که انقلاب اسلامی ایران همواره مواضعی به نفع مسائل مربوط به جهان عرب و در راس آن مسئله فلسطین اتخاذ کرده است و هرگز در پی جداسازی جهان عرب از ایران نبوده است ؛ چرا برخی رژیمهای عربی موضع منفی دربرابر ایران می گیرند؟
- دبیرکل اتحادیه عرب : من بارها نظر خود را درباره جایگاه ایران به عنوان یک کشور درمنطقه خاورمیانه و نقش موثر و حیاتی آن در منطقه و همچنین روابط ایران و جهان عرب بیان کردم که این روابط باید مسیر مثبت خود را به این دلیل که همه ما کشورهای دوست هستیم، طی کند.
اما این مسئله مهم نمی تواند مانع اعتراف به این موضوع شود که اختلافاتی نیز درباره بعضی مسائل وجود دارد ؛ مثلا مشکلات دوجانبه ای مانند مسئله جزایرسه گانه (ایرانی ) وجود دارد که حل عادلانه آن نیازمند مذاکرات میان ایران و امارات است .
من به همین دلیل برای حل این مسائل خواستار مذاکرات شفاف و صریح برای از میان برداشتن تمام مسائلی شدم که در مسیر روابط دو طرف مانع ایجاد می کند و این روابط باید بر اساس پایه های محکم و با ایده ای راهبردی که به نفع ثبات منطقه و منافع همه طرفها است، شکل گیرد.
* اتحادیه عرب تاکنون چه گامهایی برای حمایت و توسعه روابط جهان عرب و ایران برداشته است؟
- من از علاقه مندان و طرفداران ارتباط با رهبران و مسئولان ایرانی با هدف تبادل نظر و رایزنی درباره مسائل مختلفی هستم که برای ایران و جهان عرب اهمیت دارد.
مسائل مشترک زیادی وجود دارد که مورد توجه و اهتمام همه منطقه است و من برای هر آنچه که به اعتماد سازی و ایجاد فضای مناسب درجهت برقراری روابط ایران و کشورهای عربی بر اساس پایه های محکم کمک می کند و برای از میان برداشتن هرچه سبب خدشه دار شدن این روابط می شود، تلاش می کنم.
من اخیرا با "محمود احمدی نژاد" رئیس جمهوری ایران درباره مسائل مهمی که مورد اهتمام منطقه است، مذاکره کردم. پیش از این هم با دکترعلی لاریجانی مشاور رهبر انقلاب اسلامی ایران در مقر اتحادیه عرب در قاهره دیدار داشتم و با یکدیگر مذاکره بسیار با اهمیتی درباره چالشهای پیش روی منطقه و راههای مقابله با آن انجام دادیم. من همچنین با وزیران امور خارجه ایران در دولتهای مختلف تماس داشته و هم اکنون نیز با منوچهر متکی که دوست من است، در تماس مستمر هستم.
عمرو موسی دبیرکل اتحادیه عرب
* آقای عمرو موسی! شما به عنوان دبیرکل اتحادیه عرب در کنفرانسی(کنفرانس آناپولیس در آمریکا) شرکت کردید که اسرائیل هم درآن حضور داشت. به نظر شما این کنفرانس چه نتایج مثبتی برای مردم فلسطین داشته است؟
- نخست، مایلم، این موضوع را توضیح دهم که دبیرکل اتحادیه عرب به تنهایی در نشست آناپولیس حضورنداشت، بلکه عضوی از هیئت عربی بود که 16 وزیر امورخارجه در آن حضور داشتند و همچنین در کنار نمایندگان 50 کشور و سازمان بین المللی دراین نشست حضور داشت. گروه های بین المللی دیگری مانند سازمان ملل متحد نیز در این نشست شرکت داشتند؛ ما متعهد شده ایم به هیچ عنوان نباید روابط خود را با اسرائیل به طور مجانی عادی کنیم . زیرا این رژیم در این زمینه تلاش می کند.
دوم اینکه ما به عنوان یک گروه عربی توانستیم در طول یک سال کامل یا بیشتر، ابعاد و نیازهای طرح صلح عربی را برای برقراری صلح عادلانه و فراگیر برای مناقشه اعراب و اسرائیل شرح دهیم و (کنفرانس)آناپولیس در چارچوب این تحرکات دیپلماتیکی می گنجد . مشارکت عربی در آناپولیس برای تشریح موضع اعراب با تمام اصول آن مانند فراگیر بودن راه حل و دورنمای زمانی مذاکرات و پرداختن به مذاکرات درباره مسائل نهایی لازم بود.
سوم؛ ما سقف انتظارات از چنین نشستی را درک می کردیم، اما چاره ای نداشتیم که اسرائیل را در برابر جامعه بین المللی که توجه خود را به احیای روند صلح و از سرگیری مذاکرات فلسطینی اسرائیلی نشان داده است؛ آزمایش کنیم. هرچند این حضور قدرتمند بین المللی هنوز تاثیری بر رفتار اسرائیل نگذاشته است.
پس از نشست آناپولیس، کنفرانس پاریس در 17 سپتامبر 2007 (26 شهریور) با هدف حمایت از تشکیلات خودگردان فلسطین برگزار شد؛ به گونه ای که دولت فلسطین برنامه ای برای توسعه ارائه داد و با پاسخهای گسترده از طرف کمک کنندگان بین المللی روبرو شد.
* شرکت آقای احمدی نژاد در نشست شورای همکاری خلیج فارس در دوحه و پیشنهادهای ایشان را چگونه ارزیابی می کنید؟
- من از حضور رئیس جمهور احمدی نژاد در نشست شورای همکاری کشورهای عربی خلیج(فارس) در دوحه استقبال کردم و معتقدم که این ارتباط ایرانی- عربی در سطح سران برای نزدیک کردن دیدگاه ها و مذاکره درباره راه های تضمینی برای حل هرگونه اختلافی و ایجاد راه های مناسب برای برخورد با چالش ای فراوان پیش روی منطقه،اهمیت دارد. درنتیجه علاقه مند هستیم که روابط ایران و کشورهای عربی به دوراز هرگونه کشمکش یا تقابل باشد.
* آقای دبیرکل به نظر شما زمینه های برگزاری موفق نشست سران عرب در سوریه چیست؟ و اتحادیه عرب برای آرام کردن فضا با هدف تضمین بیشترین مشارکت در آن نشست، چه گامهایی برداشته است؟
- اجلاس آتی سران عرب در سوریه یک اجلاس سالیانه است که براساس منشور اتحادیه عرب برگزارمی شود و در اجلاس سال گذشته در ریاض(مارس 2007 ) بر برگزاری آن در دمشق تاکید شد.
ما عملا اقدامات پایانی را برای نشست دمشق آغاز کردیم و درحال حاضر رایزنی هایی با سران و مسئولان عرب درباره دستور کار و مسائل پیشنهاد شده که برای بررسی اولویت دارد،درحال انجام است به ویژه که سوریه نیز ارسال دعوتنامه های رسمی را به پادشاهان و سران عرب آغاز کرده است.
* آیا احتمال شرکت ایران به عنوان میهمان در اجلاس دمشق وجود دارد؟
- دعوت از میهمانان برای شرکت در اجلاس سران عرب از طریق هماهنگی میان دولت میزبان و دبیرکل اتحادیه عرب صورت می گیرد. شما هم که از میزان حمایتهای من از ارتباط میان ایران و کشورهای عربی به ویژه در سطح رهبران آگاه هستید.
* اتحادیه عرب چه نقشی را می تواند برای پایان دادن به اختلافات داخلی فلسطینی ها و آغاز آشتی فراگیر فلسطینی ایفا کند؟
 شکاف میان فلسطینی ها(حماس و فتح) یکی از خطرناک ترین موضوعاتی است که مسئله فلسطین در تاریخ خود با آن روبرو شده و به اصل و عمق مسئله فلسطین ضربه زد.  |
| عمروموسی: |
گزارش مذکورچند توصیه عملی برای پرکردن این شکاف بین فلسطینیان در برداشت و درحال حاضر هم برخی از کشورهای عربی مانند مصر، عربستان، یمن، سودان با هماهنگی اتحادیه عرب، تلاشهایی را دراین زمینه انجام می دهند.
ما امیدواریم که این شکاف به زودی برطرف شود. دراین راستا، همچنین امیدواریم که دربرابر سیاستهای گرسنه نگه داشتن و ظلم و محاصره غزه و در برابر اقدامات خطرناک علیه کرانه باختری و همچنین در برابر تلاشها برای تفرقه افکنی میان فلسطینی ها و کشورهای عربی ، صرفا تماشاگر نباشیم.
* برخی براین باورند که اتحادیه عرب ظرفیت آن را دارد که نقش فعال تری در همگرایی ایران و اعراب داشته باشد. به ویژه با توجه به ریاست شما به عنوان شخصی که مورد قبول همه طرفها هستید؟ نظر شما دراین باره چیست؟
- موضوع گفتگوی ایرانی وعربی، موضوعی مهم است و به رایزنی با همه کشورهای عربی نیاز دارد و باید محورهای مذاکره و سازوکارهای پیشنهادی برای پیگیری نتایج آن به خوبی آماده شود . اتحادیه عرب آماده است تا ماموریتهایی را که دراین زمینه به آن محول می شود، انجام دهد و من خود شخصا به این موضوع اهتمام دارم.
* با توجه به اینکه ایران و کشور های عربی از لحاظ دین و همسایگی با هم ارتباط دارند ، آیا شما معتقد به تلاش هدفمند آمریکا برای متشنج کردن روابط ایران و اعراب نیستید؟
- من از کسانی هستم که مسائل مربوط به روابط ایران و آمریکا را پیگیری می کنم و از طرفداران ترجیح گزینه گفتگو بر گزینه تقابل و تحریمها هستم و نظر خود را به صراحت درباره مذاکرات ایران و آمریکا درباره عراق ابراز داشتم .هرمذاکره ای که مربوط به زمان حال و آینده عراق است اساسا خود عراقی ها باید مدیریت آن را برعهده گیرند و این مذاکرات با کمک کشورهای همسایه و به ویژه اعراب یا اتحادیه عرب در کنار ایران و ترکیه انجام شود.
* آقای دبیرکل بعد از مطرح شدن نامزدی میشل سلیمان برای ریاست جمهوری لبنان- آیا به نظر شما لبنان در مسیر خروج از بحران کنونی قرارگرفته است؟
- ما درچارچوب طرح روشن اتحادیه عرب تلاش می کنیم و من خودم تلاش زیادی کردم و زمان زیادی را برای ایجاد تفاهم میان سران لبنانی درباره ابتکار عمل عربی اختصاص دادم. ما باید اصول و مبانی گروهی را مد نظر قرار دهیم یعنی شامل سوریه هم بشود همانطوری که عربستان و مصر را در برمی گیرد.
ما همچنین برای اینکه سران سیاسی لبنانی درباره انتخاب رئیس جمهوری آتی به توافق دست یابند وعوامل بحران زای سیاسی از طریق حل و فصل مشکلات موجود مانند تشکیل دولت وحدت ملی، تعدیل قانون انتخابات و غیره ازبین برود، تلاش می کنیم .
من تاکید می کنم که اگر مسئله لبنان اساسا مسئله ای لبنانی است ، پس مسئولیت این مسئله برعهده کشورهای عربی است. همچنان که ما امیدواریم که کشورهای منطقه و طرفهای ذیربط بین المللی نقش مثبتی برای کمک به لبنانی ها برای خروج از این بحران ایفا کنند.
* آقای دبیرکل، آمریکا به بهانه دموکراسی در منطقه دخالت می کند و حال آنکه حقایق و واقعیتها براین مدعا خط بطلان می کشد، چنانچه دولت آمریکا در برابر دولت منتخب و دموکراتیک حماس موضع منفی اتخاذ کرد؟ نظر شما دراین باره چیست؟
- دموکراسی کلمه ای است که از آن استفاده های مختلفی می شود. علت آن هم واکنشهای بعضی از سازمانهای آمریکایی و غربی در برابر نتایج انتخابات پارلمانی فلسطینی است که در ژانویه 2006 برگزار شد و ما تاکید می کنیم که هر اقدامی در منطقه باید از سوی اهل آن صورت گیرد و نه از خارج منطقه.
هنگامی که به شیوه دموکراسی در سطح ملی فرا می خوانند، روش های بین المللی هم باید دموکراتیک و به دور از معیارهای دوگانه و گزینشی باشد.
* نظر شما درباره قرارداد های هنگفت خرید سلاح میان کشورهای عربی منطقه خلیج فارس و آمریکا و فرانسه چیست؛ با وجودی که این کشورها، هم مرز با رژیم صهیونیستی نیستند؟
- هر کشوری به تقویت خود علاقه مند است و وسایل دفاعی را برای دفاع از موجودیت و حاکمیت خود و همچنین امنیت ملت خود خواه از طریق تولید آن یا وارد کردن آن از خارج فراهم می کند. بنابراین ما نباید در ورای این سخنان تحریک آمیزخواه درباره کشورهای حاشیه خلیج (فارس) که به پیشرفته کردن جوامع خود اهتمام دارند یا درباره قراردادهای سلاح که مثلا ایران از روسیه دریافت کرده است، نگاه بدبینانه و تهدید آمیز کنیم.
سیاستمدار کهنه کار جهان عرب در یک نگاه
عمرو موسی در سال 1936 درقاهره به دنیا آمد و در سال 1957 از دانشگاه قاهره با مدرک لیسانس حقوق فارغ التحصیل شد. درسال 1958 وارد وزارت امورخارجه مصر شد و در سال 1977 به عنوان مدیر بخش هیئت بین المللی وزارت امورخارجه مصر فعالیت می کرد.
این سیاستمدار کهنه کار مصر از سال 1983 تا 1986 به عنوان سفیر مصر در دهلی نو بود. در سال 1990 به عنوان نماینده دائمی سازمان ملل متحد انتخاب شد و در سال بعد یعنی سال 1991 تا سال 2001 وزیر امورخارجه مصر بود.
سرانجام درسال 2001 به عنوان دبیرکل اتحادیه عرب انتخاب شد و همچنان به ماموریت جدید خود ادامه می دهد.
-------------------------
مصاحبه از معصومه فروزان
نظر شما