به گزارش خبرنگار مهر، پنجمین هم اندیشی "نشانه شناسی هنر، روشهای مطالعه نشانه شناختی در گفتمان هنری ایران" صبح امروز در تالار فارابی دانشگاه هنر آغاز به کار کرد.
پس از مراسم افتتاحیه این هم اندیشی دکتر احمد پاکتچی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق، به عنوان اولین سخنران به بحث درباره "ارزیابی جایگاه قصد در خطاب در سنت دلالت پژوهی اسلامی" پرداخت.
وی در آغاز سخن با اشاره به اینکه جایگاه قصد در خطاب، همواره یکی از بحث انگیزترین مباحث در حوزه نشانه شناسی است گفت : این موضوع از مباحث بحث انگیز در حوزه اصول فقه نیز بوده است. هر چه در یک نظام نشانه‌ای فردیت متکلم نقش قوی تری داشته و کشاکش میان فردیت متکلم با درک عرفی از کلام شاخص تر گردد، بحث از قصد بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی افزود: این تقابل خصوصیتی است که به طور بارز هم در مخاطبان الهی با انسان و هم در آفرینشهای هنری دیده می شود. هر دو گونه، از این ویژگی برخوردارند که به نظر می رسد قصد متکلم بسیار بیش از گفته های معمول در فرآیند. ارتباط با کلام دخیل بوده است.
دکتر پاکتچی اظهار داشت: این اشتراک زمینه ای است که با مراجعه به سابقه بحثهای صورت گرفته در سنت اسلامی، بتوان با بازخوانی و صورتبندی آنها، مباحث مطرح شده در مورد دلالتهای دینی در نظام کلامی را به نظامهای دیگر و گفتمانهای هنری پدید آمده در آن نظامها گسترش داد.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق، در ادامه به این نکته نیز اشاره کرد که در سنت اسلامی، دست کم از سده دوم هجری، زمینه های پرداخت به این مبحث دیده می شود، اما پختگی این مبحث را می توان در سده چهارم هجری در آثار ابوهلال عسکری بازیافت. ابوهلال در سخن از ویژگیهای دلالت، با تعریفی که از دلالت به دست می‌دهد، آن را امری می‌داند که بر پایه توانایی‌های ادراکی انسان اتفاق می‌افتد و قصد متکلم در آن نقش تعیین کننده‌ای ندارد.
دکتر پاکتچی افزود: ابوهلال به مواردی اشاره می‌کند که حتی ممکن است شخصی قصد پنهان کردن مطلبی داشته باشد و در عمل آن را گفته باشد. بنابراین، ابوهلال در پی مطالعه سازوکاری است که دلالت بر اساس آن اتفاق می افتد و اگر گفته پرداز نسبت به آن هوشیار هم باشد، تنها آن سازوکار را به مثابه ابزاری به کار برده است.
نظر شما