به گزارش خبرنگار مهر، در حالی که زئولیت ها به‌عنوان «غربالگر» در بیشتر فرآیندهای جذبی و کاتالیستی نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع شوینده، کنترل آلودگی، تولید اکسیژن، تصفیه گازها، ذخیره سازی انرژی خورشیدی، کشاورزی و ... کاربرد دارد، مسئولان به جای کاربردی کردن این ماده برای صنایع مختلف اقدام به صادرات آن به بهای ازران می کنند.
با توجه به کاربردهای بسیار متنوع و بعضا منحصربفرد زئولیتها این ترکیبات به ویژه به عنوان کاتالیست جزء مواد استراتژیک تلقی می شود. یکی از کاربردهای مهم این ماده می توان در تولید بنزین به عنوان پایه کاتالیست فرایند FCC اشاره کرد که کشور به شدت به آن نیاز دارد.
برای تامین نیازهای استراتژیک صنایع و با توجه به شرایطی که با آن مواجه هستیم، بعضی از شرکتها اقدام به سنتز و تولید این ماده جادویی کردند اما در حال حاضر این قبیل طرحها و پروژهشها در کشور مورد بی مهری قرار گرفته و تمامی نیازهای کشور در زمینه کاتالیستها، جاذبها و مبادله کنندهای زئولیتی از خارج تامین می شود.
زئولیت ها (Zeolite) آلومینوسیلیکاتهای بلوری و هیدراته فلزات قلیایی هستند که برای اولین بار در سال 1756 توسط یک معدن شناس سوئدی به نام "فردیک کرونستد" شناسایی شدند. "زئولیت" به معنی سنگ جوشان است. دلیل نامگذاری آن مبتنی بر این واقعیت است که در هنگام حرارت دادن زئولیت، آب آن به صورت بخار خارج می شود و منظره ای همانند جوشیدن پدید می آید.
تولید اکسیژن، جداسازی گازها و کنترل آلودگی محیط زیست تنها جزیی از کاربردهای این ماده معدنی است که در کشور نیز به عنوان جاذب و کاتالیست در صنایع مختلف از آن استفاده می کنند.
کاظمیان مجری طرح تولید نانو کاتالیست بر پایه زئولیت در گفتگو با مهر در این باره توضیح داد: این ماده سحرآمیز به عنوان غربال مولکولی و جاذب می تواند انواع مولکولهای گازی و مایع را در فرآیندهای مختلف صنعتی و زیست محیطی جدا سازی کند. علاوه بر این در کلیه مراحل جداسازی صنعت نفت، گاز و پتروشیمی و جداسازی های آزمایشگاهی (پیش تغلیظ و...) از زئولیت استفاده می شود که تحت عنوان مولکولارسیو (غربال مولکولی) شناخته می شود.
در سال 1890 که اولین زئولیت مصنوعی تولید شد مطالعات زیادی در مورد زئولیتها انجام گرفت و در نهایت به وجود این ماده معدنی در بسیاری از کشورها از جمله امریکا، ژاپن، چین، کره، مکزیک، ایران، ترکیه، آلمان، مجارستان، بلغارستان، ایتالیا و ... پی برده شد.
وجود معادن زئولیت در مناطقی چون کرمان، ورامین و سمنان پژوهشگران کشور را به مطالعه بر روی این ماده واداشت و با دستیابی به دانش فنی، تولید زئولیت را تا مرحله صنعتی به پیش بردند اما شرایط لازم برای تجاری سازی آن در کشور فراهم نشده و حمایت های لازم نیز صورت نگرفته است.
صنعتی کردن زئولیتها علاوه بر اینکه ارزش افزوده زیادی عاید کشور می کند، نیازهای صنعتی را مرتفع خواهد کرد ولی وزارت صنایع با بی مهری به برخی طرحها و پروژهشهای بنیادی و کاربردی باعث شده تا کشورهای دیگر از دستاوردهای محققان کشور ما سود ببرند.
..................................................
گزارش : مریم رضایی
نظر شما