دلايل شكست نشست سران عرب از زبان اعراب

در حالي كه تونس اعلام كرده به خاطر پاره اي اختلافات ميان وزيران امور خارجه عرب در خصوص مساله اصلاحات در جهان عرب تصميم به تعويق اين نشست گرفته است، سوريه به صراحت اين مساله را تكذيب و بهانه قرار دادن اختلافات را براي تعويق اين نشست ساختگي خواند.

با توجه به اينكه قرار بود در هيات عالي رتبه فلسطيني نمايندگاني از جنبش حماس و جهاد اسلامي شركت كنند و نيز با شناخت اين مساله كه يك هفته پيش از زمان برگزاري  شانزدهمين نشست سران عرب ، اسراييل شيخ احمد ياسين رهبر معنوي حماس را ترور و به شهادت رساند، شايد يكي از دلايل تعويق اين نشست شركت نمايندگان حماس و جهاد اسلامي بود. با توجه به اينكه تونس روابط چندان حسنه اي با گروه هاي جهادي فلسطين ندارد.

روزنامه عرب زبان القدس العربي كه به انتقادهاي تند از سران عرب معروف است در خصوص دلايل برگزار نشدن اين نشست معتقد است: مساله اي كه خيلي ها آن را نمي دانند اين است كه يكي از دلايل به تعويق افتادن نشست سران در تونس تنها مساله اصلاحات و پيوست كليات آن در بيانيه پاياني نيست بلكه كاهش حجم نمايندگي عربي و به ويژه خليج فارس در نشست سران است.

اكنون تماس هاي گسترده اي در جريان است تا در نزديكترين زمان ممكن نشست سران در قاهره به جاي تونس برگزار شود. آنچه مورد توجه است اين است كه حسني مبارك رئيس جمهور مصر محور تمام اين تماس ها است زيرا وي حجم مخاطراتي كه ممكن است بر كشورش و نقش عربي اش در صورت فروپاشي نشست سران و به ويژه اتحاديه عرب عارض شود، درك مي كند.

پيش از اينكه اين اجلاس به تعويق افتد، امير عبدالله وليعهد عربستان اعلام كرده بود در اين نشست شركت نخواهد كرد و سعود الفيصل وزير امور خارجه به جاي وي در اين نشست شركت خواهد كرد. پادشاه بحرين هم اينگونه عمل كرد. سلطان قابوس پادشاه عمان هم ترجيح داد در اين نشست شركت نكند. دولت امارات ، امير امارت الفجيره را براي رياست هيات اين كشور به تونس انتخاب كرد كه كوچكترين امارت اين اميرنشين است.

اگر شايعاتي كه مي گويد پر كاهي كه  كمر شتر شكست {ضرب المثل} كنايه از اينكه مشكل كوچكي كه مشكل بزرگي را ايجاد كرد و باعث شكست نشست سران و به تعويق انداختن آن از سوي تونس شد، صحت داشته باشد، تصميم مبارك در آخرين لحظه به عدم مشاركت در اين نشست كه به نظر مي رسد به گفته منابع رسمي داخل نشست، صحت دارد، اين امر تمايل رئيس جمهور مصر بر تسريع در برگزاري نشست در دولت مقر اتحاديه عرب (مصر) طي هفت هفته آينده را تفسير مي كند.

القدس العربي در ادامه مي نويسد: موضع رئيس جمهور مصر عجيب به نظر مي رسد و عجيب تر از آن موضع امير عبدالله وليعهد عربستان است. مبارك تا اين لحظه چيزي در مورد تصميم خود براي شركت در نشست نگفته است و علاقه خود را به آن بيان نكرد. وي همان كسي است كه با اصلاحات آمريكايي مخالفت كرده است و با وليعهد عربستان طرحي مشترك براي اصلاحات در اتحاديه عرب آماده كرد كه قرار بود در نشست سران تونس مطرح شود.

امير عبدالله دليل عدم مشاركت خود در نشست را نگفته است، او بيش از يك بار از خلال اظهارات مطبوعاتي كه به وي نسبت داده شده عزم خود را نه فقط بر ارائه طرح اصلاحات فراگير اتحاديه و جهان عرب بلكه احياي مجدد طرح صلح خود كه در كنفرانس بيروت طرح كرده بود، اعلام كرد.

آيا امير عبدالله تصميم گرفته تمام نشست هاي سران عرب در آينده را پس از حادثه درگيري لفظي با معمر قذافي رهبر ليبي در نشست شرم الشيخ در سال گذشته تحريم كند؟

صحنه درگيري لفظي اميرعبدالله و قذافي را ميليون ها شهروند عرب از صفحه هاي تلويزيون خود به طور مستقيم مشاهده كردند.

القدس العربي مي نويسد: هنوز مسائل زيادي وجود دارد كه ابهام از روي آنها برداشته نشده است، مسائل پشت پرده كه همگي در مورد آن سكوت اختيار كرده اند و نمي خواهند جزئيات آن را فاش كنند. اينها مسايلي است كه در چارچوب سياست سانسور كه حرفه مسوولين عرب است پنهان مانده است.

اين روزنامه نوشت: نمي دانيم كه حالا چه چيزي تغيير كرده كه شاهد هيجان و علاقه غيرعادي هستيم كه ناگهان براي برگزاري نشست سران بروز يافت آيا اين مساله عقده مكاني يا عقده گناه يا حالت بي اعتنايي مردمي در قبال اين نشست و اتحاديه عرب وبه طور كلي رژيم هاي عرب است؟

دعواي ميان مصر و تونس براي ميزباني اين نشست هم وارد مراحل حساس و حتي جنجال برانگيزي شده است. قاهره خواهان ميزباني اين نشست است، تونس اصرار مي كند كه مكان اصلي براي برگزاري اين نشست بر اساس منشور اتحاديه عرب اين كشور است.

روزنامه القدس العربي مي نويسد: ما از برگزاري نشست حمايت مي كنيم چه در تونس يا قاهره يا هرمكان ديگري كه باشد به شرط اينكه رهبران عرب با مسووليت شناسي رفتار كنند و با همكاري يكديگر براي مقابله با چالش ها به شيوه اي كه تمايل فراوان آنها را به اصلاحات نشان دهد، تعامل كنند و تصميمات الزام آور  اتخاذ كنند.

اين روزنامه افزود: ما نشست سراني را مي خواهيم كه از عربده كشي و زورگويي اسراييل در فلسطين و اشغالگري آمريكا در عراق جلوگيري كرده و برنامه عربي براي اصلاحات دمكراتيك واقعي را در پيش بگيرند نه اصلاحات فرمايشي و نمايشي.

اين روزنامه با نااميدي مي نويسد: چنين نشستي با اين شرايط هرگز برگزار نخواهد شد زيرا هيچ رژيم رسمي عربي نه خواهان اصلاحات است نه خواهان دمكراسي بلكه خواهان استمرار حالت جمود و ركود فعلي است لذا هر نشست جديد تلاش براي نجات آبرو اين رژيم ها است لذا اين نشست ها بي خاصيت و بي نتيجه خواهد بود.

روزنامه البيان هم به سران عرب توصيه مي كند: اكنون زمان درگيري و كشمكش نيست، حق ملت عرب است كه بداند در پشت پرده چه مي گذرد و دليل برگزار نشدن نشست سران درتونس چه بوده است زيرا لغو يا تعويق نشست به زمان نامشخص براساس اظهارات اكثر وزيران امور خارجه عرب غير قابل توجيه بوده است.

تعويق نشست به گفته راشد عبدالله النعيمي وزير امور خارجه امارات به دليل سند اصلاحات در جهان عرب نبوده زيرا اين مساله پيش از تصميم تونس در به تعويق انداختن آن با توافق تمام كشورهاي عربي مواجه شده بود، تعويق به دليل مواضعي در قبال مسائلي كه قرار بود بررسي شود نيز نبود، تعويق تنها  از سوي تونس به دلايلي كه خود تشخيص داده، بوده است.

به نوشته البيان، تصميم به برگزار نشدن نشست همچنان مانند يك معما باقي مانده است.
البيان با تاكيد بر لزوم حق ملت عرب از شناخت حقايق خواستار پشت سرگذاشتن اختلافات شد تا اعراب به شكست در تعامل با مسائل سرنوشت ساز شهره خاص و عام نشوند.

البيان نوشت: شكست نشست سران تونس و برگزار نشدن آن ما را در مقابل جهانيان، ناتواناني نشان داد كه قادر به دستيابي به راه حل ميانه براي حل مشكلات و اختلافات مستمر نيستند.

به نوشته البيان، چالش ها و مخاطراتي كه امت عرب با آن روبرو است مي طلبد كه سران عرب مشكلات ميان خود را برطرف كنند.

روزنامه السفير لبنان نوشت: نشست سران عرب به تعويق افتاد اين يك معماي پيچيده و اعجاب برانگيز است، چرا اين نشست به تعويق افتاد؟

السفير نوشت : تونس نمي تواند به تنهايي اين تصميم را اتخاذ كرده باشد برخي وزيران امور خارجه عرب در آخرين لحظه با تعديل سند مربوط به اصلاحات و تغيير در نظام عربي و سازمان هاي آن مخالفت و برخي آن را درخواست كردند، برخي رهبران عرب هم تصميم به عدم مشاركت در اين نشست گرفته بودند.

كشورهاي عربي شرايط و توجيهات تونسي ها براي تعويق اين نشست را نپذيرفته اند. اين اقدام كه خارج از چارچوب معمول بوده  شايد با طرح جداسازي و عقب نشيني اسراييل از نوار غزه يا واگذاري قدرت از اشغالگران آمريكايي به عراقي ها يا طرح خاورميانه بزرگ آمريكا مرتبط باشد.

السفير نوشت: مشكل در زمان غير مناسب نشست عادي عرب نيست كه اگر چنين بود تونس حتما با مشورت و هماهنگي كشورهاي عربي  بدون ساختن بهانه هاي واهي دست به تعويق مي زد.

به نوشته السفير، شايد برداشت اشتباهي صورت گرفته باشد، شايد اشاره دولت آمريكا عامل اين تعويق بود. اشاره هاي ضد ونقيض كه بين تشويق به برگزاري نشست سران به عنوان مقدمه اي براي اعلان طرح آمريكايي خاورميانه بزرگ باشد تا اينگونه وانمود شود كه اين طرح يك برنامه آمريكايي كه از خارج بر اعراب تحميل مي شود، نيست و بين دعوت به درنگ كردن در برگزاري نشست حداقل تا تكميل شدن مشورت هاي آمريكايي عربي و آمريكايي اسراييلي كه قرار است ماه آينده برگزار شود.(حسني مبارك و آريل شارون ماه آينده به واشنگتن سفر خواهند كرد) و بين بي اعتنايي كامل آمريكا نسبت به چنين نشست در سطح بالاي عربي.

احتمالا واشنگتن برنامه هاي منطقه اي خود را بر اساس زمان نشست عادي سران عرب كه همچنان ممكن است در هر زماني از اين ماه يا ماه هاي آينده چه در تونس يا كشورهاي ديگر برگزار شود، تعيين نخواهد كرد.

 السفير در پايان نوشت: با اين حال شيوه تعويق اين نشست همچنان به عنوان يك معماي پيچيده و شگفت انگيز باقي مانده است معمايي كه آمريكايي ها هرگز در حل آن به آساني سهيم نخواهند شد.