دستاوردهای نخستین انتفاضه:
انتفاضه اول هر چند بدون برنامه ریزی و یک سازماندهی منظم و منسجم روی داد و با وجود آنکه در تحقق هدف اصلی، که همانا اخراج رژیم صهیونیستی از اراضی اشغالی بود، ناکام ماند، ولی با وجود آن، نتایج چندی در پی داشت که به عمده‌ترین آنها می‌پردازیم :
1- همان طور که گفته شده یکی از دستاوردهای انتفاضه افزایش برگ چانه زنی فلسطینی ها درمذاکرات به اصطلاح صلح(سازش) بود. این حرکت برای نخستین بار سبب شد تا اسرائیل در موضع دفاعی برود و برای خاموش کردن قیام به سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) امتیاز بدهد که در واقع یکی از علل پیشرفت اولیه روند سازش و امضا توافق اولیه ساف و اسرائیل را می‌توان، خطرات انتفاضه و ترس رژیمصهیونیستی از گسترش قیام فلسطینیان به حدی که غیر قابل کنترل شود،دانست.
2- همچنین افرایش روحیه مقاومت و دستیابی به این باور و یقین که مبارزه تنها راهگشا در مسئله فلسطینی است، سبب شد تا ملت فلسطین برای اولین بار در انتفاضه نخست به این نتیجه رسیدند که با قیام عمومی و سراسری و بدون دریافت کمک و وابستگی به خارج و دست خالی می توان در برابر رژیمصهیونیستی و نیروهای آن، ایستاده و حتی لطماتی در جوانب مختلف به این رژیم وارد نمایند.
3- از نتایج دیگر وارد آمدن لطمات زیادی به اقتصاد، صنعت و تجارت و توریسم اسرائیل بود. به طوری که از اوایل فوریه 1988، هزینه های اضافی نیروهای نظامی در سرزمینهای اشغالی روزانه به رقم 19 میلیون دلار رسید. ضررهای وارده به بخش تجاری سنگین تر و ماهانه به رقم 5 میلیون دلار رسید، همچنین تا نیمه اول سال 1988 درآمد حاصل از توریسم 50 درصد کاهش یافته بود.
5- این انتفاضه سبب شد تا اسرائیلی ها در مواضع اولیه خود تجدید نظر کنند چنانکه شش ماه، پس از تصمیمات شورای فلسطین، دولت اسرائیل با یک برنامه چهار قسمتی به میدان آمد که این برنامه ها عبارت بودند از :
- اجرای توافق کمپ دیوید
- برقراری صلح با دولتهای عربی
- تلاش هماهنگ برای حل مسئله آوارگان فلسطینی که کماکان در اردوگاهها در کرانه باختری و نوارغزه زندگی می کردند.
- انتخاب نمایندگانی جهت مذاکره با اسرائیل از طریق انجام انتخابات در مناطق اشغالی جهت فرایند سیاسی صلح
همچنین از دیگر سو قاموس رژیم صهیونیستی که از آن به عنوان "مرزهای امن" یاد می‌شد، در اثر انتفاضه در هم شکسته شد و حتی مرزهایی که امکان دفاع از آنها برای سربازان اسرائیلی وجود داشت و نیز کمربند امنیتی و دفاعی آن توسط انتفاضه، از بین رفت و ارتش اسرائیل در مقابل جنگ و گریزهای نیروهای مبارز فلسطین که ممکن بود آنها را از هر سو مورد تهاجم قرار دهد، ناتوان شده بود، چنانکه رئیس ستاد ارتش وقت اسرائیل در آن زمان اعتراف می کند که در مقابل ابتکارعمل های فلسطینیان و نابودی انتفاضه، راه‌حل معجزه آسایی ندارد.
7- از دیگر سو، در بعد جهانی نیز، انتفاضه سبب شد که مظلومیت فلسطینیان در مقابله با رفتارهای وحشیانه اسرائیل، بیش از بیش در افکارعمومی جهانی به اثبات برسد و کاسه صبر این افکار از همراهی و دفاع یکسویه دولتهایشان از این رژیم لبریز شده و در نتیجه حمایت خویش را از فلسطینیان اعلام دارند.
اما با این نتایج به دلایل خاص سیاسی بانتفاضه اول فلسطینیان، که از سال 1987 شروع شده بود پس از گذشت چهار سال به سمت روند صلحی رفت که به مدت یک دهه به طول انجامید که اولین آنها کنفرانس مادرید در سال 1991 است و عرفات قهرمان و عرفات مبارز و سازش‌ناپذیر که روزی به "ابوعمار" ملقب بود، به عرفات سازشکاری مبدل می‌شود که یک دهه مذاکرات صلح بی‌ثمر را در کارنامه خویش ثبت کند.
- نتایج و دستاوردهای انتفاضه دوم؛
انتفاضه دوم هم که از آن به انتفاضه الاقصی نام برده می شود دارای نتنایج و دستاوردهای جالب توجه و ویژه خود بود که می توان آن را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داد.
1- انتفاضه دوم، راهکار مقاومت مسلحانه را به عنوان راه اصلی مقاومت در مقابل اشغال رژیم صهیونیستی، تثبیت کرد.
2- این انتفاضه نه تنها از نقطه نظر جغرافیایی سبب ساز وحدت فلسطینی های شامل خارج از سرزمینهای اشغالی، و اراضی 1948 (که توسط اسرائیلی ها "ستون پنجم"خوانده می‌شوند ) و همچنین نوارغزه و کرانه باختری، شد، بلکه به مفهوم سیاسی هم اتفاق نظری را در بین آنها در ارتباط با مجموعه ای از اهداف، که اولین و مهمترین آن پایان دادن به اشغال رژیم صهیونیستی است،فراهم آورد.
به علاوه این وحدت به سطح گروهها و جنبشهای مختلف فلسطین اعم از طیف چپ و اسلامی و نیز قسمتهایی از تشکیلات خودگردان و فتح درباره هدف مشترک که همان مبارزه با اشغالگری است، نیز کشیده شد.
3- هویت یابی فلسطینیان را باید از دیگر نتایج این انتفاضه محسوب نمود، به طوریکه این اتحاد سیاسی منجر به پیدایش هویت و آرمان مشترک در جامعه ای شد که دچار بحران هویت شده و منجر به تشکیک در عقاید و باورهای بسیاری از یهودیان گردید و در عقاید و ایستارهای تاریخی، مذهبی آنان، شکاف ایجاد نمود.
4) این حرکت نشان داد که رژیم صهیونیستی،هنوزهیچ راه‌حل مناسبی برای حل مسئله فلسطین، در دست ندارد و برای دستیابی به اهداف خویش تنها از راه‌حل های نظامی استفاده می کند.
5) انتفاضه ثابت کرد که سیاستهای اعمال فشار نظامی رژیم صهیونیستی و نیز اقدامات امنیتی آن از جمله، حملات پیشگیرانه به گروهها و فعالان فلسطینی و تشدید سیاست احداث پایگاهها و نیز ایجاد دیوار حائل در طول خط سبز جهت پیشگیری از سرایت تحرکات فلسطینیان به تمام نقاط فلسطین، تأثیر چندانی نداشته و قادر به خاموش کردن انتفاضه نیست.
6) عقب نشینی تل آویو از مواضع سخت و انعطاف ناپذیر گذشته خویش از دیگر نتایج این انتفاضه منجر بود؛ به طوری که، دولتهای این رژیم که همواره عدم عقب‌نشینی از مرزهای 1967 را به عنوان یکی از خطوط قرمز خویش مطرح می‌کردند در اثر این انتفاضه تعدیل شده و آنان را به عقب نشینی واداشت.
7) از سوی دیگر انتفاضه سبب شکست "ایهود باراک" نخست وزیر وقت اسرائیل در انتخابات شد، چون وی از یک طرف تحت فشار فلسطینیان برای احقاق حقوق خویش روبرو بود و از دیگر سو از جانب احزاب اسرائیل برای کاربرد خشونت بیشتر علیه فلسطینی ها تحت فشار قرار داشت که اینها منجر به کاهش محبوبیت و نهایتاً استعفای وی به امید پیروزیش در انتخابات آینده شد، که این تدبیر کارگر نشده و با پیروزی آریل شارون نخست وزیر سابق این رژیم که طرفدار مشت آهنین بود باراک در انتخابات شکست خورد.
8) از دیگر نتایج انتفاضه، روند مهاجرت معکوس یهودیان در دو سطح از شهرکها و از شهرها به خارج از سرزمینهای اشغالی 1948 بوده است و این مهاجرتها به ویژه مهاجرت از شهرها به خارج از سرزمینهای اشغالی، پیامدهایی چون کاهش نرخ موالید و نرخ رشد منفی جمعیت، کاهش تعداد نخبگان، تحصیلکردگان، و فرهیختگان در جامعه اسرائیل به دلیل فرارمغزها را در پی خواهد داشت. احساس عدم امنیت و به تبع از هم گسیختگی روانی و فقدان امنیت مالی و جانی، تمایل به مهاجرت را در میان یهودیان اسرائیل افزایش داده است. این امر به ویژه ناشی از ترس از عملیات شهادت طلبانه فلسطینیان است؛ چنانچه طبق آمار 27درصد از یهودیانی که خواهان مهاجرت از اسرائیل بوده‌اند، در کنار سایر عوامل، ترس از عملیات شهادت طلبانه را عامل اصلی مهاجرت خویش قلمداد کرده‌اند.
9) انتفاضه دوم همچنین سبب وارد آمدن خسارات زیادی به رژیم صهیونیستی در زمینه های اقتصادی شد. رکود در صنعت جهانگردی، اختصاص بخش عظیمی از بودجه به خدمات نظامی و به تبع کاهش بودجه در بخشهای عمران و توسعه، کاهش 30درصد معاملات خرید و فروش در سرزمینهای اشغالی تنها سه ماه پس از انتفاضه، تحریم اقتصادی رژیم صهیونیستی از سوی بعضی کشورهای عربی به کاهش سرمایه‌گذاری خارجی،افت شدید قیمت سهام این رژیم در بازارهای جهانی و… از عمده ترین پیامدهای اقتصادی انتفاضه الاقصی به رژیم صهیونیستی هستند.
10) از دیگر پیامدهای انتفاضه، تشدید اختلافات در درون جامعه اسرائیل بود به جهت آنکه دولت سازی‌اش مقدم بر ملت سازی است. جمعیت یهودی تقریباً از 102 کشور مختلف به فلسطین اشغالی مهاجرت کرده که پیشینه فرهنگی خاص خویش را دارا هستند و این رژیم باید، همچون کوره ای ذوب کننده اینها در هم ادغام کند که به علت درگیر بودن در انتفاضه، کمتر به این امر پرداخته شده است.
11) انتفاضه نشان داد که سیاست نژادپرستانه رژیم صهیونیستی بر ضد اعراب، اعم از اقداماتی که در برخورد با فلسطینیان اراضی 48 انجام می‌دهد، اقداماتی چون سلب تابعیت از آنها، محاکمه نمایندگان عرب کنیست(پارلمان اسرائیل)، اقدام به جداسازی نژادپرستانه بر ضد فلسطینیان کرانه باختری و نوارغزه از طریق احداث پاسگاهها و دیوار حائل و …تأثیراتی بر داخل و خارج این رژیم و بر وجهه آن نزد افکارعمومی به جا می گذارد.
12) برانگیخته شدن حمایتهای مردمی و دولتی در منطقه و جهان از دیگر نتایج انتفاضه الاقصی بود.
مسلمانان در کشورهای مصر، سوریه، اردن، ایران و دیگر کشورها با انجام راهپیمایی و برگزاری کنفرانسها و همایشها، ضمن اعلام حمایت از مبارزه مردم فلسطین، سبب وارد نمودن فشارهایی به رژیم صهیونیستی شدند.
نظر شما