حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه استاد حوزه و دانشگاه و مدیر گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: پس از جنگ جهانی دوم انسان معاصر به این مهم دست یافت که علم نمی تواند دنیای او را آباد و پاسخگوی همه نیازهای او باشد. بنابراین در کنار علم، معنویت هم باید وجود داشته باشد.
وی تصریح کرد: در این موقع از ناحیه تجربه گرایان و حتی عقلگرایان که نهضت روشنگری را ایجاد کردند، مطرح شد که همه نیازهای بشر با علم تأمین می شود، اما دستاوردهای علم محتوم است، حاصل آن جنگ، قتل عام، کشتار، سرقت، غارت اموال دیگران است. اگر چه علم خود دستاوردهایی نیز دارد و با همه امتیازات اگر تؤام با معنویت نباشد دستاوردهای منفی و انسان سوزی به ارمغان می آورد.
حجت الاسلام خسروپناه با تأکید بر اینکه اندیشمندان پس از جنگ جهانی اول و به ویژه جنگ جهانی دوم به شدت به این فکر افتادند که معنویت را مطرح کنند، یادآور شد: بر این اساس دو دسته نظریه خود را مطرح کردند دسته اول معنویت را در قالب مباحث علمی و نظری مطرح کردند مانند فلسفه معنویت، عرفان نظری و دسته دوم مباحث کاربردی آن را مورد توجه قرار دادند مانند گروهها و جریاناتی که ادعا می کردند از طریق مراقبه، تفکر و مدیتیشن می توانند معنویت ایجاد کنند.
وی با اشاره به اینکه دسته دوم در پی ضربه وارده به مسیحیت در دوران رنسانس وارد عرصه شدند، افزود: در این زمان معنویت جایگزین دین شد. معنویت به معنای احساس معنوی یا احساس آرامش بود یعنی معنویت امری روانشناختی بود تا هستی شناختی.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه معنویت تنها روانشناختی نیست بلکه هستی شناختی است، گفت: بنابراین تنها به عنوان آرامش بخشیدن مورد توجه نیست چرا که مواد مخدر نیز می تواند آرامش موقتی و زودگذر ایجاد کند . معنویت زمانی می تواند امری مهم باشد که دائمی بوده، استمرار داشته و زاییده حقیقت و ناشی از کمال انسان باشد.
وی در ادامه افزود: معنویتی که در ادیان الهی وجود دارد، هستی شناسانه و همراه با آرامش است که انسان را به کمال می رساند تا از این طریق نیازهای روانشناختی او تأمین شود. معنویتی که اسلام مطرح می کند هم کارکرد هستی شناختی دارد، هم آرامش بخشی .
مدیر گروه فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اظهار داشت: با توجه به این توضیحات معنویتی که بتوان از آن برای آرامش بخشی و دستیابی به صلح جهانی استفاده کرد را می توان اینگونه توصیف کرد که سکولار با آرامش مقطعی و خسته کننده ای همراه است که انسان رها می کند و به این می اندیشد که سرگرم بوده است. افرادی مانند کافکا نیز به این مسئله رسیدند که "معنای زندگی مبارزه با زندگی بی معناست" که به خودکشی روی می آورند یا مانند نیچه دیوانه می شوند.
حجت الاسلام خسروپناه یادآور شد: اگر معنویت دینی باشد، معنابخشی به زندگی از ناحیه سلوکی به دست می آید که انسان احساس می کند، کاملتر از روز گذشته است و کمال را در خود و در ابعاد فردی و اجتماعی خود می بیند که آثار و برکات فراوانی به دنبال دارد. به طوری که گفته می شود یکی از کارهای حضرت حجت (عج) هنگام ظهور کمال و رشد علمی و معنوی سراسر جامعه است که نه تنها آرامش بخشی به دنبال دارد بلکه انسانها متعالی خواهند شد که اگر چه تصور آن "مدینه فاضله" برای ما بسیار سخت است اما تعالی انسان همراه با معرفت و سلوک معنوی خواهد بود.
نظر شما