ناشران موافق خروج نمایشگاه کتاب از وضعیت فروشگاهی نیستند

محسن پرویز در این گفتگو به خستگی ناشی از کار زیاد در زمان نمایشگاه کتاب اشاره کرده و این نکته را هم آورده که با همه مشغله ها "گاهی گزارشهایی راجع به بعضی کتابها هست که من مقیدم خودم کتابها را ببینم، گاهی وقتها ممکن است دو ساعتی بعد از آن، کتاب بخوانم و در نتیجه این کم خوابی تشدید می شود. امیدوارم آقای وزیر فراغتی ایجاد بکنند که ما، هم به درس و مشقمان برسیم و هم بتوانیم بخوانیم."

نمایشگاه کتاب پدیده ای سیاسی نیست

وی سپس به ارزیابی کار رسانه ها در انعکاس نمایشگاه (کتاب) پرداخته و با بیان اینکه نمایشگاه کتاب پدیده ای سیاسی نیست تصریح کرده است: "بعضی افراد، هر اقدامی را که در آن پای دولت به میان بیاید، سیاسی می کنند؛ والا نمایشگاه کتاب یک رویداد فرهنگی است. الان دو سه سالی است که عده ای علاقه مندند در قبال این رویداد هم موضع گیری سیاسی و هم حرکت سیاسی طراحی کنند. یک جایی مطالبی در سیاه نمایی نسبت به نمایشگاه نوشته شده بود، بعد ما پاسخ دادیم که توصیه می کنیم شما خودتان تشریف بیاورید و نمایشگاه را از نزدیک ببینید. جایی که داشتند پاسخ به ما را چاپ می کردند، کنارش یک توضیحی هم از خودشان آورده بودند که این حرفها را ما از خودمان نگفتیم، خبرگزاری ها این گونه گزارش داده اند. من خیلی از میزان حرفه ای بودن این دوستان تعجب کردم چون ما در متن پاسخ هم اشاره کرده بودیم که بهتر است تشریف بیاورید و نمایشگاه را از نزدیک ببینید و آنها با توضیحی که دادند، تائید کردند که تشریف نیاورده بودند بلکه در خبرگزاری ها گشته بودند تا ببینند می توانند دو جمله سیاه پیدا کنند، آنها را کنار هم بچینند و یک طومار بزرگ بسازند؟"

چگونه یک نفر حاضر می شود علیه صنف خودش سیاه نمایی کند؟

رئیس بیست و یکمین دوره نمایشگاه کتاب افزوده است: "به هر حال در این که نسبت به نمایشگاه، برخورد سیاسی می کنند تردیدی نیست. سال گذشته من بنا به دلایلی مصلحت ندیدم درباره این موضوع صحبت کنم ولی برایم قطع و یقین حاصل شد که برخی از گردانندگان جریانات مخالف اقدامات فرهنگی دولت این کار را با مقاصد سیاسی انجام می دهند و آن قدر این ماجرا را در لفاف می پیچند که خیلی از دنباله روهایشان متوجه بازی خوردن سیاسی از آنها نمی شوند؛ برای مثال منفعت صنف نشر در این است که نمایشگاه کتاب پر رونق باشد یا کم رونق؟ طبیعی است که ناشران از رونق نمایشگاه منتقع می شوند. حال اگر کسی از اهالی صنف نشر آمد و مصاحبه کرد و گفت که این نمایشگاه به درد نمی خورد، هیچ چیزی برای مردم ندارد و مردم از آن دست خالی بر می گردند، این چه پیامی برای مردم دارد؟ یعنی نیائید دیگر. نیامدن مردم به نفع این صنف است یا به ضررشان؟ مسلما به ضررشان است. چگونه است که یک نفر حاضر می شود علیه صنف خودش موضع گیری و سیاه نمایی کند؟ به نظر من می خواهد یک حرکت سیاسی انجام دهد. می خواهد بگوید که دیدید مردم نیامدند و بعد بگوید آی مردم نیایید! از یک طرف بگوید مردم نیایید و از طرف دیگر بگوید دیدید مردم نیامدند؟ پس یک جای کار می لنگد. کسانی که انتقاد می کنند و می گویند که افزایش کمی مراجعه مردم به نمایشگاه چیزی را نشان نمی دهد اگر این مراجعات کاهش پیدا می کرد، باز هم همین را می گفتند؟"

او معتقد است که مسئولان می بایست فارغ از چنین دیدگاه هایی کار خودشان را انجام دهند و نباید به نگاه های سیاسی توجه کنند؛ چیزی که پرویز در اختتامیه نمایشگاه هم بر آن تاکید کرد.

از رسانه های داخلی که با نقد دلسوزانه نقاط ضعف احتمالی را بیان کردند تشکر می کنیم

وی البته بازهم از رسانه های داخلی و خارجی تشکر کرده و گفته است: "... از رسانه های داخلی که با نقد دلسوزانه و محبت آمیز و از سر کارشناسی، نقاط ضعف احتمالی را بیان کردند ما از همه اینها باید تشکر کنیم. فرمود "احب اخوانی من اهدی الی عیوبی" آنها که عیب کار را به ما هدیه کردند، برادران دوست داشتنی ما محسوب می شوند. بعضی ها هم ممکن است از سر جهل به موضوع ، عیب هایی را مطرح کرده باشند. خوب یک فرصتی فراهم شد و ما توضیح دادیم. قاعدتا آنها متوجه می شوند که اشتباه کرده اند؛ همان طور که ما صادقانه می گوییم که اگر عیب و اشکالی بود می پذیریم و سعی می کنیم سال آتی آن را جبران کنیم، آنها هم می پذیرند که از سر ندانستگی درباره یک موضوع به ما تاختند و عذرخواهی می کنند."

محسن پرویز درباره رویکرد رسانه های خارجی و تریبونهای دشمن نیز می گوید: "از رسانه های خارجی دشمنان مردم ایران باید تشکر کنیم که بعضا با فحاشی، اهانتها و یا انتقادات تند و بی پایه و اساس ما را در ادامه مسیر خود مصمم تر کردند. یکی از راه هایی که ما می توانیم بفهمیم مسیری که در آنیم، مسیر درستی است یا نه، این است که دشمنان مردم چه موضعی در قبال کارهای ما می گیرند. آنهایی که پول می گیرند تا در جهت براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران عمل کنند، موضعشان در قبال عملکرد ما چیست؟ اگر آنها متعرض عملکرد ما بودند نشان می دهد که مسیری که ما داریم می رویم خلاف جهت آنهاست. لحن آنها هر قدر عصبانی تر و توام با هتاکی و فحاشی باشد، نشان دهنده درستی مسیری است که ما انتخاب کرده ایم. آنها در طول نمایشگاه ما را مصمم تر کردند و باید از آنها تشکر کنیم که این قوت قلب را به ما دادند که مطمئن شویم مسیری که در آنیم، مسیر درستی است. بعضی از مزد بگیران همین رسانه های خارجی در رسانه های داخلی هم قلم می زنند که چهره هایشان چهره های شناخته شده ای است. آنها هم اقدام مشابهی انجام دادند. آنچه آنها نوشتند هم اگرچه بر زبان یک هموطن جاری شده اما از نظر مردم ما این هموطنان ملحق به بیگانگانی هستند که موضع مخالف با مردم دارند. طبیعتا هر قدر که انتقادات بیجا و توام با اهانت و فحاشی از طرف این دسته افراد بیشتر باشد، باز نشان دهنده درستی مسیری است که ما انتخاب کرده ایم. این که مردم تحت تاثیر این القائات قرار نمی گیرند و با استقبالی گسترده نمایشگاه کتاب را بازدید می کنند هم نشان دهنده این نکته است که به حرفهای بی پایه که از سر مخالفت با ملت ایران و انقلاب اسلامی زده می شود و به حرف کسانی که در براندازی متکی به بیگانه یا براندازی نرم تلاش می کنند، توجه ندارند. این است که از نظر ما عملکرد رسانه ها برای خودمان مفید بوده است. گاهی نقدهای دلسوزانه ای می دیدم و گاهی نقدهایی می دیدم که نشانه ناآگاهی منتقد بود و گاهی هم نقدهایی که از سر کینه و عداوت نسبت به مردم و مسئولان نوشته شده بود که ما از همه آنها استفاده کردیم."

ناشران عمومی مخالف نمایشگاه صرف شدن هستند

وی در پاسخ به سوال خبرنگار کتاب هفته که پرسیده است "جدی ترین نقدی که درباره نمایشگاه خواندید، چه بود؟" نظر شخصی خویش را این گونه بیان می کند: "نظر شخصی خودم را می گویم، نه به عنوان مسئول. اهالی قلم مدتهاست که یک نقد جدی نسبت به نمایشگاه کتاب دارند و آن این است که چرا نمایشگاه کتاب یک نمایشگاه نیست و فروشگاه است. من شخصا به این موضوع معتقد و طرفدار این مسئله بوده ام که ما باید در یک پروسه زمانی مشخص نمایشگاه کتاب را واقعا به یک نمایشگاه تبدیل کنیم، نه فروشگاه اما موضع اهالی قلم با ناشران در اینجا متفاوت است، گرچه عموم اهالی قلم معتقدند که نمایشگاه باید از حالت فروشگاهی خارج شود ولی ناشران عمومی مخالف نمایشگاه صرف شدن هستند. اگر یک پایه اقتصادی برای بازار نشر در نظر بگیریم که ناشران باشند، آن پایه اقتصادی مخالف خروج نمایشگاه از حالت فروشگاهی است. اگر یک پایه اندیشه ای برای نشر در نظر بگیریم که همان تولید فکر کتاب است، آن بخش عموما معتقد است که نمایشگاه باید محل نمایش و تبادل نظر و محیطی آرام برای گفتگو باشد. امسال نقدهایی از طرف ناشران راجع به فروشگاه بودن نمایشگاه مطرح می شد که برای من جذاب و جالب ود. بعضی از ناشانی هم که این نظرات را ابراز می کردند، به نمایندگی از بقیه این پیشنهاد را مطرح کرده بودند که من یک مورد را با اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران که آن ناشر مرتبط با آن بود مطرح کردم و گفتم که دوستان حوزه اداره مربوطه طی نامه ای نظر اتحادیه را خواهان باشند. اگر واقعا عموم ناشران نظرشان این باشد، ما باید به طور جدی برای سال آتی به  این موضوع فکر کنیم؛ چیزی که از قبل به آن معتقد بودیم و اگر خود ناشران هم به آن معتقد باشند، باید زمینه اجرایش را فراهم آورد. طبیعتا اگر نمایشگاه به صورت نمایشگاهی برگزار شود، خیلی از شاخصها باید تغییر کند. امسال در ذهن ما این بود که نمایشگاه کتاب شاخصهای مربوط به خود را دارد و نباید با نمایشگاه های دیگر دنیا مقایسه شود."

ما نمی خواهیم مستقلا تصمیم گیری کنیم

معاون فرهنگی ارشاد این موضوع را قابل بحث می داند و می افزاید: "ما به عنوان مسئول نظرمان این است که نظرات کارشناسی حوزه های مختلف را در نظر بگیریم. ما یک بار نظر و درخواستهای کارشناسی را برای حذف یارانه کاغذ انعکاس دادیم و این اتفاق افتاد. منطقی هم بود، چرا که ناشران بیشترین بهره را از نوع یارانه کاغذی که داده می شد می بردند و مردم به آن اندازه بهره مند نمی شدند؛ حالا بنا به دلایل بسیار اینجا هم اتفاقی مشابه در حال وقوع است. نمایشگاه کتاب به شکل کنونی در واقع یک امکان فروش مستقیم در اختیار ناشران می گذارد و در درجه اول ناشران از آن منتفع می شوند و اهداف فرهنگی، در حاشیه قرار می گیرد. حالا وقتی آن کسانی که خودشان به لحاظ اقتصادی منتفع می شوند نظرشان این است که ما نفع اقتصادی را نمی خواهیم، چه دلیل دارد که اصرار کنیم. باید برنامه ریزی کنیم که نمایشگاه کتاب به سمت نمایشگاهی شدن برود. بله قطعا نخبه گرا خواهد شد و خیلی از نمایشگاه های دیگر دنیا هم نخبه گراست. یعنی فقط دست اندرکاران نشر در آن حضور پیدا می کنند و دلیلش هم همین است. از دید ما امسال نمایشگاه کتاب استانداردهای خودش را داشت، چرا که صرفا محل گفتگو با دست اندرکاران نشر نبود. شما وقتی مثلا برای یک نمایشگاه بین المللی 70 پوند می گیرید، این خودش یعنی مردم عادی نیایند. مسلما نباید نمایشگاه ما را - که علاقه مندیم مردم عادی در آن شرکت کنند - با نمایشگاهی که خودش دارد سیاستگذاری می کند تا مردم عادی نیایند مقایسه کرد. ما استانداردها و تعریف خاص خودمان را داریم و البته این تعریف را باید عوض کنیم، اگر نظر کارشناسانه ای باشد."

به اعتقاد او، "این استانداردی است که ما تا به حال تعریف کرده ایم و متفاوت از استانداردی است که نمایشگاه های دیگر یا لااقل غالب نمایشگاه های دنیا استفاده می کنند. اگر نظر غالب کارشناسان این است که ما هم مثل سایر کشورها عمل کنیم خوب به این سمت می رویم. ناشران و اهل قلم خودشان را با نظر جمع تطبیق می دهند. ما نمی خواهیم مستقلا تصمیم گیری کنیم کما اینکه به نظر کارشناسان احترام می گذاریم. نظر شخصی بنده هم تغییر وضعیت نمایشگاه و خروج آن از حالت فروشگاهی بوده است، اما در دورانی که در مقام مسئول بودم نظرات شخصی ام را اعمال نکردم و آن چیزی را که فرایند نظرات کارشناسی بود به کار بستیم. به هر حال سال آتی، دست کم برخی از ناشران که معتقدند نمایشگاه باید صرفا محل نمایش کتاب باشد نه فروش، بخش نمایشگاهی را تشکیل خواهند داد و قدم اول را به این سو برخواهیم داشت."

محسن پرویز در بخشی دیگر از این مصاحبه درباره احتمال احداث یک نمایشگاه دائمی کتاب در ابعاد گسترده نیز آورده است:  "دائمی شدن نمایشگاه بین المللی کتاب تهران که عملا امکان پذیر نیست اما مراکز فرهنگی که کتاب در آنها به طور دائم عرضه و در آنها نشستهای نقد و بررسی کتاب برگزار می شود، در دوره ای که آقای دکتر احمدی نژاد شهردار بودند، پایه ریزی شد و برای باغ کتاب طرح هایی پیش بینی شد که در نمایشگاه هجدهم اگر به غرفه نشر شهر مراجعه می کردید، چند ماکت از باغ کتاب را می توانستید ملاحظه کنید. اواخر دولت قبل. اما بعد از ریاست جمهوری ایشان، این کار چون یک کار اساسی و اصولی بود در شهرداری تداوم پیدا کرد و کلنگ باغ کتاب در زمین عباس آباد به زمین خورد که پروژه اش در حال پیشرفت است و برادرمان جناب آقای نوریان وعده داده اند که تا سال آینده به بهره برداری برسد. طبیعتا این خودش به بهبود فضای کتاب کمک می کند."