به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام سید محمد خاتمی عصر امروز در همایش بین‌المللی "امام خمینی (ره) و قلمرو دین" با عنوان "دین و توسعه" سخن گفت. او در بخشی از سخنرانی خود اظهار داشت: توسعه یک مفهوم انسانی است و در حوزه مفاهیم انسانی و علوم انسانی زمان و مکان نقش تعیین کننده‌ای دارد.
او افزود: بعد از طرح عقل تاریخی توسط دیلتای در برابر عقل محض کانت تفاوت علوم انسانی و طبیعی وارد عرصه شد و فلسفه و علوم اجتماعی را تحت تأثیر قرار داد. در این گستره نمی‌توان آنچه را که در نقطه‌ای از عالم با شرایطی تاریخی تحقق یافته برای زمانها و مکانهای دیگر تجویز کرد. توسعه از جمله این موضوعات است. البته این بدان معنا نیست که اقتباس از دیگر فرهنگها ممکن و سودمند نیست.
خاتمی گفت: اما نسبت میان توسعه و اندیشه امام در سطح وسیعتر به نسبت میان دین و توسعه یا اسلام و توسعه می‌رسد. امام خمینی (ره) البته نظریه‌پرداز توسعه نیست. ایشان در زمینه تعریف توسعه اظهار نظر مستقیمی نکردند. امام رهبری یکی از مردمی‌ترین نهضتهای مردمی را به عهده داشتند و توانستند نظام شاهنشاهی را از میان بردارند و نظام جدیدی را جایگزین آن کنند. در این شرایط کار ما این است که خصوصیات نظامی را که امام برای توسعه آن در نظر گرفته‌اند با خصوصیاتی که از زبان امام بیان شد مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم این خصوصیات چه نوع توسعه‌ای را در بر می‌گیرد.
خاتمی معتقد است که امام خمینی (ره) یک عالم، یک حکیم، یک متأله ، یک سیاستمدار است، یک عالم دینی آگاه به زمان خویش است. دیدگاه ایشان به جامعه انسانی ناشی از بینش الهی و متاثر از نوعی سلوک عملی و نظری است. امام خمینی (ره) با اینکه صاحب عرفان است نسبت به زندگی این جهانی مردم بی‌تفاوت نیست بلکه دغدغه جدی دارد و با نارسایی‌های زمان به‌ویژه رژیم فاسد در می‌افتد و برای زندگی مردم در این جهان نظامی که مورد نظر اوست پیشنهاد می‌دهد.
رییس جمهور سابق کشورمان تصریح کرد: امام (ره) در میان مشکلهای موجود یا مورد تصور جهان اجتماعی جمهوری را انتخاب می‌کند و به رأی مردم می‌گذارد . در این نظام مردم حاکم بر سرنوشت اجتماعی خویش هستند. حاکمان تحت نظارت مردم و بازخواهی مردمی و در رأس آن مجلس قرار دارند که در نظامهای جمهوری یا مشروطیت پارلمان گفته می‌شود اما این جمهوری اسلامی هم هست زیرا اکثریت مردم مسلمانند و حتی شهروندان غیرمسلمان از میان انتخابات آزاد پذیرفته‌اند که معیارها و ارزشهای اسلامی حاکم باشد.
خاتمی گفت: آزادی اندیشه و بیان، تساوی همگان در برابر قانون، پیشرفت همه جانبه ، رهایی از عقب‌ماندگیها، استقلال و تلاش برای استقرار استقلال امور مهمی هستند که از لوازم انفکاک ناپذیر جمهوری اسلامی به شمار می‌روند. در نظام اسلامی فقه مورد نظر امام اجتهاد پویاست . امام تأکید می‌کند فقه پربار اسلامی مبتنی بر داده‌های یک هزار ساله است اما این بدان معنی نیست که فقه اسلامی پویا نیست. نقش زمان و مکان دو عنصر تعیین اجتهاد هستند که در حل معضلات نقش بنیادی دارند. امام با ورود عنصر مصلحت در اداره نظام هر گونه بن‌بستی را می‌شکند و نظراتی دارد که با نظرات سنتی متفاوت و راهگشا بوده و در عرصه‌های اقتصادی و تأمین آزادیهای بزرگ نقش مشارکت‌جویانه و اجتماعی داشته است. جامعه موردنظر امام (ره) جامعه‌ای پویا، برخوردار، تولیدگر، بهره‌گیری کننده از همه دستاوردهای تمدن بشری و غرب ، اهتمام ورزنده به پیشرفت صنعتی و علمی در همه زمینه‌ها ، تلاش برای بی‌نیاز شدن از دیگران و پدید آورنده امکان تعامل مثبت با جهان است.
خاتمی در پایان سخنان خود تأکید کرد: امام (ره) بر خودباوری جامعه و شایستگی مردم به‌ویژه جوانان تشویق به نوآوری می‌کردند و بر دو عنصر آزادی و عدالت تأکید داشتند . ایشان هدف بزرگ انقلاب راعدالت می‌دانستند که پیامبران الهی بر آن تاکید می‌کردند. از خصوصیات مورد نظر امام این است که این نظام، نظامی است مردمسالار، متکی به رأی مردم، مسئول بودن حاکم در برابر مردم و رواج آزادی و حرکت به سوی خود اتکایی، توزیع ثروت به صورت عادلانه و رفاه جامعه برای همه شهروندان که همه اینها می‌توانند تصویرگر جامعه توسعه یافته باشد که بر معنویت و اخلاق که از ویژگی‌های امام بود، تاکید می کند.این در حالی است که اشکال غرب غفلت از اقلیم روح و غرق شدن در مادیات است.
نظر شما