توسعه روابط تهران – بغداد به اعتبار اینکه جمهوری اسلامی ایران پس از سرنگونی رژیم دیکتاتوری سابق ، تنها کشوری بود که در راستای تثبیت اوضاع داخلی عراق گامهای مثبتی بر داشت؛ در واقع بخشی از اهداف سفر نوری المالکی به تهران را تشکیل می دهد.
از طرفی دیگر، دولت نوری المالکی با وجود مخالفتهای آمریکا و برخی کشورهای عرب منطقه، تمایل دارد تا از ظرفیتهای وسیع و گسترده ایران برای بازسازی عراق و کمک به اقتصاد این کشور استفاده کند.
همچنین موضوع توافقنامه امنیتی بغداد - واشنگتن که مدتها است در مدار بحث رسانه های منطقه و جهان قرار دارد؛ در جریان سفر نخست وزیر عراق به تهران مورد بحث قرار خواهد گرفت.
این توافقنامه که در واقع استقلال و تمامیت ارضی عراق را تحت تاثیر قرار خواهد داد؛ نگرانی هایی برای مقامهای جمهوری اسلامی ایجاد کرده است .
پیامدهای امضای این توافقنامه امنیتی این است که عراق را برای همیشه به کانون صدور بحران به همسایگان خود تبدیل خواهد کرد، و دست آمریکا را برای تسلط بر خاورمیانه باز خواهد گذاشت.
طبیعی است مراجع تقلید و رهبران احزاب سیاسی عراق بارها نسبت به عواقب امضای این توافقنامه امنیتی به دولت آقای نوری المالکی هشدار داده اند واعلام کرده اند که با عملی شدن چنین توافقنامه ای به شدت مخالفت خواهند کرد.
قطعا آگاهی دقیق مقامهای عراقی از اهداف آمریکا برای امضای چنین توافقنامه ای سبب شده تا روند مذاکرات کارشناسان عراقی و آمریکایی برای تدوین آن کند شود؛ در حالی که جرج بوش رئیس جمهوری آمریکا مایل است تا پیش از نهایی شدن نتایج انتخابات از آن به عنوان برگ برنده ای به سود نامزد حزب جمهوریخواه استفاده کند.
اما با این حال نخست وزیر عراق بارها اعلام کرده که اجازه نخواهد داد آمریکا از عراق برای آسیب رساندن به همسایگان این کشور استفاده کند و بنابراین تهیه پیش نویس توافقنامه هنوز مراحل اولیه خود را طی می کند و بدون تصویب پارلمان عراق عملی نخواهد شد.
بنابراین در فرایند همکاری های امنیتی و سیاسی ایران و عراق، تغییراتی که پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در زمینه سیاست این کشور در عراق روی خواهد داد؛ به نظر می رسد تهران و بغداد به رایزنی های فشرده ای برای ترسیم دورنمای یک سیاست مشترک پس از خروج جرج بوش از کاخ سفید نیاز دارند.
آنچه مسلم است در صورت پیروزی باراک اوباما نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تغییراتی در نگرش این کشور به اوضاع عراق و منطقه پیش خواهد آمد و این تغییرات بر اوضاع داخلی و منطقه ای عراق تاثیر مستقیم خواهد گذاشت.
بنا براین سفر آقای نوری المالکی به تهران در برگیرنده ابعاد اقتصادی،امنیتی، سیاسی و فرهنگی است و نشان می دهد که دو کشور به دور از دخالت و فشار کشورهای فرامنطقه ای،چارچوب مناسبات خود را بر اساس منافع مشترک خود ترسیم می کنند و عراق نیز بدون همراهی جمهوری اسلامی نخواهد توانست برنامه های اقتصادی وامنیتی خود را در یک فرایند زمانی مشخص به مرحله اجرا در بیاورد .
---------------------------------------
"حسن هانی زاده" کارشناس مسائل خاورمیانه
نظر شما