هرميداس باوند استاد دانشگاه و كارشناس مسائل سياسي مي گويد: نقش شيعيان در عراق يك نقش انكار ناپذير است و حركات افراطي اين نقش مهم را كمرنگ خواهد كرد.
وي افزود : كشورهاي همسايه مانند سوريه و عربستان به نحوي مايلند كه آمريكا در عراق زمين گير و دچار مشكلاتي شود تا فرصتي براي توجه به ديگر تحولات منطقه نداشته باشد ، اين يك واقعيت حال مستقيم ويا غير مستقيم است، البته برخي كشورها تلاش مي كنند خود را در سايه و برخي هم بيشتر در مظان اين تبليغات قرار دارند .
باوند افزود : جنبه ديگر اين مسئله ، اشتباهات آمريكايي ها در نحوه برخورد با عراق است كه شرايط بوجود آمده در عراق به عنوان يك رويداد مهم به سرعت در حال گسترش است و تبديل به يك بحران شده است.
وي ظهور پديده اي مانند مقتدي صدر را در كاهش مقبوليت عراقي ها اعم از شيعه و سني مهم دانست و اظهار داشت : هنگامي كه شخصيت ها ساخته و پرداخته شوند و جايگاهي براي خود احراز كنند ، وضعيتي پيش مي آيد كه اين وضعيت از نظر زماني به نفع شيعيان نيست ، چون شيعيان به هر حال اكثريت را دارا هستند و در حكومت دموكراتيك كه برقرار شود جايگاه مسلمي خواهند داشت ، بنابراين در وضعيت پيش آمده اگر 25 درصد تسنن جامعه را در دست بگيرند و آمريكاييها با آنها كنار بيايند به نفع شيعيان نخواهد بود.
باوند تاكيد كرد : شيعيان بايد به ياد داشته باشند كه در سال 1920 و زماني كه عراق از عثماني جدا شد ، دچار همين معضل در برابر بريتانيا شدند و با توجه به اينكه اكثريت و به قولي نيمي از جمعيت عراق را تشكيل مي دادند، تحت سلطه يك اقليت قرار گرفتند، در شرايط فعلي بايد با يك ارزيابي دقيق به اين نتيجه رسيد كه يك نظام نسبتا باز كه به هر حال اكثريت جاي خود را در آن دارا است به نفع شيعيان است.
باوند با اشاره به مشتركات گسترده مردم ايران و عراق اظهار داشت : ايران بر آن است كه با نفوذي كه در ميان جامعه شيعيان عراق دارد براي حل اين بحران نقش ميانجي گير را ايفا كند و آمريكا نيز تلاش مي كند تا با ارزيابي شرايط ، اوضاع و احوال تصميماتي را اتخاذ كند كه بحران به يك نحوي حل و فصل شود .
وي وجود شرايط بحراني در عراق را براي جمهوري خواهان نگران كننده دانست و گفت : براي دولت بوش ادامه بحران و تلفات انساني آثاروپيامدهاي منفي دارد ودرعين حال زمينه را به نفع مخالفين فراهم مي كندكه ازاين وضعيت به نحوگسترده اي انتقاد كنند.
باوند افزود : به خاطر نزديكي زمان انتخابات، آمريكايي ها مايل نيستند كه مشكل جديدي ايجاد شود بنابراين درصددند تا اين بحران را در اولين فرصت حل و فصل نمايند.
جواد منصوري استاد دانشگاه و كارشناس مسائل بين الملل نيز تاكيد كرد: آمريكا با متهم كردن همسايگان عراق سعي دارد تاكل منطقه را وارد بحران عراق كند بنابراين از سياست فرافكني پيروي مي كند .
وي گفت : آمريكا در راستاي اهداف سياست جهاني و خاورميانه اي خود عراق و افغانستان را با اين تصور كه اين دو كشور، پايگاههاي مردمي ندارند اشغال كرد و تصورنمود مي تواند به راحتي سلطه خود را براين دو كشور اعمال كند.
اين كارشناس مسائل بين الملل افزود : آنچه كه اين روزها در عراق مي گذرد از نظر آمريكايي ها ناشناخته است ، چون آنها فرهنگ و مردم و منطقه را نمي شناسند واين مسئله روي كل منطقه تاثير خواهد گذاشت زيرا بحران عراق آمريكا را تضعيف و تاثير فراواني بر سياست خارجي اين كشور خواهد گذاشت.
وي درباره متهم كردن ايران به دخالت در امور عراق از سوي آمريكا گفت : اين يك روال معمولي است كه به فرافكني معروف است به اين معني كه هر فرد ، گروه و يا دولتي در مسئله اي به معضل و مشكلي برخورد كند به جاي اينكه صادقانه به ضعف و اشتباهات خود اعتراف كند به تحليل هاي غلط و متهم كردن ديگران مي پردازد و متهم كردن ايران به دخالت در امور عراق نيز ناشي از اين مسئله است.
منصوري افزود : واقعيت اين است كه برخي مقامات آمريكايي اعتراف كرده اند كه ايران در كنترل و آرام كردن شيعيان عراق نقش گسترده و مهمي دارد در همين راستا نيز جمهوري اسلامي ايران نيز بر اين باور است كه اوضاع عراق به شكل منطقي ، سياسي ، مذاكره اي و دوستانه و قانوني و به يك شكل دموكراتيك حل و فصل شود ولي آمريكايي ها به هيچ وجه زير بار نرفتند و اعتقاد داشتند كه با اعمال زور بيشتر مي توانند مسئله را حل و منطقه را آرام كنند، غافل از اينكه فرهنگ اسلامي به هيچ عنوان زير بار ظلم نخواهد رفت و آمريكايي ها هنوز نمي خواهند اين مسئله را بفهمند.
صباح زنگنه كارشناس مسايل بين المللي با اشاره به ادامه ناآرامي ها در عراق گفت : تحليلگران سياسي در اينكه در پايان ژوئن آمريكا به عهد خود وفا كرده و قدرت را دراختيار عراقي ها قرار دهد ترديد دارند.
نماينده سابق ايران درسازمان كنفرانس اسلامي افزود : آمريكا در آستانه موعد تحويل قدرت به عراقي ها نسبت به ادامه نا آرامي ها دراين كشور بي ميل نيست چرا كه نا امني مي تواند بهانه اي براي استمرار حضور نيروهاي اين كشور در عراق و تعويق زمان انتقال قدرت باشد .
وي ادامه نا آرامي ها درعراق را سبب ساز واكنش هم پيمانان آمريكا و تصميم آنها مبني بر خروج نيروهايشان از عراق دانست و گفت : سفر اخير بوش به شرق آسيا را مي توان براي پيشگيري از چنين واكنشي ارزيابي كرد چرا كه آمريكا به شدت نگران اين مساله است .
اين استاد دانشگاه در پاسخ به سوالي مبني بر واكنش جامعه آمريكا و رقباي انتخاباتي بوش به ادامه ناآرامي درعراق گفت : ديدگاه جامعه آمريكا بر سه عنصر اصلي استوار است ؛ اول ، افزايش هزينه هاي اشغال عراق و تاثير آن بر رفاه عمومي در آمريكا، دوم ، تلفات زياد در عراق و سوم ، اثبات دروغگويي سران كاخ سفيد در خصوص بهانه هاي جنگ عراق .
دكتر صباح زنگنه با تاكيد براينكه هر دوحزب جمهوري خواه و دموكرات درعراق در خصوص منافع آمريكا در اشغال عراق اتفاق نظر دارند، گفت : البته راهكارهاي غلط دولت بوش در مواجهه با مردم عراق ممكن است مورد استفاده تبليغاتي رقباي انتخاباتي وي قرار گيرد.
دكتر مهدي بزرگ زاده كارشناس مسايل سياسي دوعامل اساسي را تعيين كننده وضع آمريكا درعراق دانست و گفت: استمرار فشار مردم براي تحقق مطالباتشان از آمريكاييها و ميزان تحمل پذيري آمريكا و متحدانش در وضع موجود عوامل تاثيرگذار در سرنوشت عراق هستند.
وي افزود: اين دو متغير مي تواند با تلاش مضاعف در سازماندهي پتانسيل حضور مردم به نحوي جهت دار شود كه حمايت و حضور نظامي ديگر كشورها را در عراق قطع كند.
اين استاد دانشگاه تاكيد كرد: آمريكا عوامل انگيزشي براي حضور در عراق به هر قيمتي را دارد و بدلايل مختلف اين حضور را استمرار خواهد داد اما قطع همكاري حاميان اين كشور و خروج نيروهاي ساير كشورها از عراق قطعا مهمترين عاملي است كه منجر به بحراني شدن وضع آمريكا و خروج اين كشور از عراق و در نهايت شكست انتخاباتي بوش خواهد شد.
دكتر بزرگ زاده ، حمايت همه جانبه و جمعي كشورهاي ذي سهم از نظر امنيتي درعراق را مهمترين جريان موثري دانست كه مي تواند به تقويت و انسجام مقاومت مردمي و گروهي در برابر اشغالگران درعراق منجر شود.
وي درخصوص احتمال عدم هماهنگي كشورهاي مسلمان در اين امر مانند آنچه سالهاست كه در مورد فلسطين مصداق دارد، گفت: بايد توجه داشت كه وضع عراق در ارتباط با امنيت ملي كشورهاي خاورميانه بسيار تاثير گذارتر از فلسطين است و به هيچ عنوان نمي توان اين دو را باهم مقايسه كرد، اما متاسفانه هياتهاي حاكمه كشورهاي خاورميانه بدليل ملاحظات سياسي خاص خود ، به اقدامات حمايتي برخلاف مواضع آمريكا و متحدانش در عراق دست نمي زنند.
وي در خصوص ارتباط نا امني ها در عراق با تاريخ انتقال قدرت به عراقي ها در موعد مقرر گفت: استمرار نا امني ها به عنوان اهرم فشار آمريكا را مجبور به تعيين تاريخ براي انتقال قدرت كرد و ادامه آن برخلاف برخي تحليلها، منجر به تعويق زمان اين انتقال از آخر ژوئن نخواهد شد.
دكتر بزرگ زاده تاكيد كرد: با انتقال قدرت به عراقي ها قطعا نا امني در اين كشور كاهش يافته و وضع كنوني به بهبود خواهد يافت.
محسن يحيوي كارشناس مسائل سياسي مي گويد: تحولات عراق نشان داد آمريكا هنوز نتوانسته است عمق تحولات كشورهاي مسلمان بويژه عراق را درك كند بنابراين در ناكامي خود دست و پا مي زند.
وي ريشه تمام نا امني هاي موجود در عراق را از ثمرات اشغالگري دانست و تاكيد كرد: تا زماني كه قدرت در اين كشور به مردم واگذار نشود اين روند رو به افزايش خواهد گذاشت.
يحيوي افزود : آمريكا در اين ميان تلاش مي كند تا با استفاده از وضع پيش آمده نا امني را به گروههاي مختلف منتسب كند و متاسفانه برخي اقدامات اين گروهها نيز بر دامنه اين اتهامات افزوده است.
وي درخصوص برخي اتهامات آمريكا عليه ايران مبني بر دخالت در امور عراق، گفت: جمهوري اسلامي ايران ضمن مخالفت با اشغال عراق وحمايت از خروج اشغالگران از اين كشور و واگذاري قدرت به مردم عراق، همكاري خوب و قابل تحسيني با حكومت انتقالي عراق داشته است و اين مسئله در عرصه تحولات منطقه كاملا مشهود است.
يحيوي تصريح كرد : بايد به اين نكته توجه داشت كه نا امني و بي ثباتي در عراق بطور مستقيم بر ايران نيز تاثير دارد و امنيت عراق نه تنها براي مردم اين كشور مفيد خواهد بود، بلكه امنيت و ثبات را درمرزهاي همسايگانش نيز تقويت خواهد كرد. بنابراين هيچ يك از همسايگان عراق از نا امني در اين كشور سودي نخواهند برد و در واقع اين اتهام آمريكا توجيه ناكامي هاي اين كشور در عراق است.
دكترمهدي مطهر نيا استاد دانشگاه و كارشناس مسائل استراتژيك نيز درباره اين حوادث گفت: مديريت بحران آمريكا در خصوص مسائل امنيتي درعراق شكست خورده است.
وي افزود:گسترش ناامني هادرعراق نشان دادكه مديريت بحران آمريكا دراداره وضع امنيتي عراق داراي اشكالات عديده اي است.
مطهرنيا افزود: آمريكايي ها تلاش مي كنند تا مقتدي صدر را به سمت فرار به جلو بكشانند تا با اين اقدام از يك سو بتوانند به قول خود بخش افراطي شيعه را سركوب كنند و از طرف ديگر وضع امنيتي درعراق را در نا امني قرار دهند.
وي تصريح كرد : آمريكا تلاش مي كند تا در آستانه ماه ژوئن زمان واگذاري قدرت به صورت مسالمت آميز به يك گروه و منتخب بومي درعراق بر اساس جدول تنظيم شده باعث گسترش نا امني شود و درگيري بين نيروهاي آمريكايي و شيعيان را به عنوان يك امر توجيه پذير در افكار عمومي جهان نمايش دهد.
اين كارشناس مسائل استراتژيك با بيان اينكه آمريكا تلاش مي كند تا ترور خويي را به صدرمنتسب كند، گفت : اين مسئله موجب مي شود برخي از گروههاي انقلابي شيعه عراقي رويكرد و پيگيريشان شديدتر از نگرشهاي معتدل شيعه درعراق شده و با نمود پيدا كردن اين مسئله كنترل و تهديد آن آسان تر خواهد شد. از سوي ديگر در آستانه ماه ژوئن و انتقال قدرت به قدرت بومي در عراق زمينه به انزواكشيدن شيعيان براي تقسيم قدرت در اين كشور در افكارعمومي عراق، منطقه وهمچنين نظام بين الملل فراهم شود.
وي با اشاره به اينكه آمريكا سعي در متهم كردن ايران در ايجاد نا امني در عراق دارد، گفت : جمهوري اسلامي ايران بارها اعلام كرده است كه در مسائل عراق طبق چارچوب نظام بين الملل و حسن همجواري عمل مي كند و به همين خاطر اولين دولتي بود كه شوراي حكومت انتقالي را رسما پذيرفت و اعلام كرد در مسير حركت خود نسبت به همسايه مسلمان و مهم خود با توجه به وجود پيوندهاي معنوي با شيعيان عراق معقولانه برخورد مي نمايد.
مطهرنيا افزود: تمام تلاش آمريكا اين است تا ناامني رابه ايران نسبت داده و بحثهاي تبليغاتي زيادي را در اين زمينه داشته باشند. جمهوري اسلامي ايران اكنون در منطقه در مبارزه با هرگونه اشغال و ستم بين المللي الگوست و تحركات رژيم صهيونيستي را بر نمي تابد.
دكتر اسدالله اطهري تحليلگر مسايل سياسي در اين باره مي گويد: نا آراميها به حضورنظامي بيشتر نيروهاي آمريكايي درعراق و خودداري آمريكا از واگذاري قدرت به عراقي ها منجر خواهد شد.
اين استاد دانشگاه با اشاره به اينكه دولت آمريكا براي حفظ وجهه بين المللي و داخلي خود، همسايگان عراق را عامل عدم موفقيت در ايجاد آرامش و امنيت دراين كشور معرفي مي كند، گفت: آمريكا براي توجيه افكارعمومي داخلي تنظيم قانون اساسي عراق و مساله انتقال قدرت به عراقي ها را به عنوان دو گام اساسي در راستاي تحقق دموكراسي در عراق معرفي مي كند.
وي موضع آيت الله سيستاني به عنوان رهبر بخش عمده اي از شيعيان عراق را منطقي ترين موضع در برابر اشغالگران دانست.
دكتر اطهري در بخش ديگري از اين گفتگو تاكيد كرد عراق سفره اي گسترده است كه آمريكاييها در آن يكه تازي مي كنند و طبيعي است كه گروه هاي سياسي عراقي براي بدست آوردن سهم بيشتري از آن مبارزه كنند، بر اين اساس بايد گفت در شرايط حاضر اين كشور با شرايط صلح و ثبات فاصله زيادي دارد.
اين تحليلگر امور بين الملل، درپاسخ به اين سوال كه آيا افزايش نا امني ها درعراق منجر به تحمل ناپذيري و شكست آمريكا و خروج از اين كشور خواهد شد يا خير، گفت : آمريكا شكست در پروژه عراق را شكست در كل پروژه قرن 21 ايالات متحده مي داند و بر اين اساس از هر ابزاري براي حفظ عراق حتي در شرايط بسيار سخت استفاده خواهد كرد.
دكتر اطهري افراطي گري را پاسخ مناسبي براي اشغالگري آمريكا در عراق ندانست و تاكيد كرد: در شرايط موجود بهترين راه مبارزه با اشغالگري آمريكا درعراق مبارزه حقوقي است چرا كه عراقي ها در مبارزه خشونت آميز مطمئنا برنده نخواهند بود.
مجيد ملكان كارشناس روابط بين الملل نيز در اين خصوص مي گويد: با توجه به استفاده ابزاري آمريكا از نا امني هاي اخير در عراق وسوء استفاده از اين نا امني تحولات اخير نشان مي دهد كه دوران ماه عسل آمريكا در عراق پايان يافته است.
ملكان افزود: نا امني گسترده و كشتار مردم غيرنظامي در جريان درگيري هاي مختلف نشان مي دهد كه آمريكا قصد دارد كه جو عراق را نظامي و امنيتي كند و در اين ميان امنيت و ثبات مردم عراق براي نيروهاي آمريكايي اهميتي ندارد.
وي افزود: زماني كه عراق بطور كامل توسط نيروهاي آمريكايي و متحدانش اشغال شد همه به ادعاهاي دولت كاخ سفيد دلگرم شدند كه عراق مي تواند به زودي از ترس و وحشتي كه در دوران رژيم صدام جاري بود رهايي پيدا كند و به صلح و آرامش دست يابد. چنانچه آمريكاييان به راحتي بتوانند درخيابان هاي عراق قدم بزنند و به آينده اين كشور اميدوار بودند تا حدي كه اين نكته در اذعان عمومي رسوخ كند كه عراقيها نيز كه از رهايي از صدام خرسند بودند با آنان رفتاري عادي خواهند داشت.
اين كارشناس روابط بين الملل ادامه داد: امروز پس از گذشت يك سال از اشغال عراق يك آمريكايي به اين دليل كه آمريكايي است نمي تواند درخيابان هاي عراق قدم بزند زيرا مردم عراق و مسلمانان اين كشور به دليل بغضي كه از دولت كاخ سفيد دارند، هر غربي و به ويژه آمريكايي را نماد بوش مي دانند وحاضر به مدارا با وي نيستند.
ملكان تاكيد كرد : درست است كه مردم عراق از ديكتاتوري صدام حسين به شدت ناراضي بودند اما از حضور و وجود آمريكا دركشورشان نيز تنفر دارند و به همين دليل و با طولاني شدن زمان حضور آمريكا درعراق اين خشم بيش از پيش خود را نشان مي دهد و اين نا امني ها در واقع دليلي بر اين مدعا است.
وي در خصوص اتهام آمريكا به ايران مبني بر دخالت ايران در امور عراق اظهار داشت: با توجه به مشتركات فرهنگي و ديني گسترده دو ملت عراق و ايران و تاثير امنيت اين كشور بر امنيت جمهوري اسلامي ايران مطمئنا تهران نمي تواند در نا امني هاي اين كشور دخيل باشد. در واقع آمريكا سعي دارد كه ناكامي ها و اجرايي كردن سياست امنيتي كردن عراق را با متهم كردن كشورهاي همسايه عراق كه با اهداف اشغالگري اين كشور در عراق مخالفند به جلو ببرد و متاسفانه برخي گروهها از جمله مقتدي صدر نيز به عنوان مكمل اين سياست در حال عمل هستند.
وي افزود : اين نا امني ها اقدام آمريكا را در عدم واگذاري قدرت به مردم عراق در ماه ژوئن را توجيه پذير مي كند و آمريكا از اين توجيه پذيري به طور گسترده اي دفاع خواهند كرد حال آنكه انتخابات رياست جمهوري آمريكا نيز بر اين سياست آمريكا در عراق صحه مي گذارد.
طه هاشمي مديرمسئول روزنامه انتخاب نيز در اين خصوص گفت: گروههاي افراطي در عراق با ايجاد نا امني در اين كشور كاملا منافع و اهداف آمريكا را تامين مي كنند.
وي يكي از علت هاي پيچيده تر شدن اوضاع عراق را نزديكي به انتخابات رياست جمهوري آمريكا دانست و افزود: هر چه به زمان برگزاري انتخابات نزديك مي شود، بوش احساس مي كند اهرم هاي قوي و امكان وسيعي كه براي انتخاب شدن در دور دوم را فراهم آورده بود تا نحوه انتخابش در دوره اول را جبران كند، در افكار عمومي آمريكا تبديل به نقطه اي منفي و سياه براي او مي شود.
هاشمي خاطرنشان كرد: گزارش هاي داخل عراق و افغانستان امروز به افكار عمومي آمريكا منتقل مي شود و بوش با اعتراضات مردمي بسيار وسيعي مواجه است و اين نشان مي دهد كه او نتوانسته افكار عمومي خود را قانع كند.
اين كارشناس مسايل سياسي تصريح كرد: به دنبال اين نا آرامي هاي در عراق بوش قصد قدرت نمايي دارد تا توجه مردم آمريكا را به حفظ جمهوري خواهان در كاخ سفيد جلب كرده تا آنان احساس كنند كه با آمدن دمكرات ها به قدرت با وضعيت بي ثبات عراق، امكان برقراري آرامش درمنطقه وتامين منافع آمريكا وجود ندارد و تنها شخص بوش است كه مي تواند اين بحران ها را مهار كند.
مديرمسئول روزنامه انتخاب با اشاره به اينكه برخي از حركت هاي افراطي در عراق به هيچ وجه به نفع عراق، ملت و آينده اين كشور نيست، گفت : برهم زدن وحدت و ايجاد آشوب زمينه هاي حضور نظامي و امنيتي بيشتر آمريكا در عراق و به تاخير انداختن انتخابات آزاد در اين كشور را پديد آورده و نشان مي دهد كه اين اقدامات با حسن نيت صورت نمي گيرد.
وي تاكيد كرد: به هر ميزان وضع عراق آرام تر باشد افكار عمومي جهاني بيشتر آمريكا را براي برگزاري انتخابات آزاد تحت فشار قرار مي دهد اما اگر وضع امنيتي عراق آشفته تر به نظر برسد حضور نظامي و امنيتي آمريكا در اين كشور توجيه خواهد شد به همين جهت به نظر مي رسد وقوع اين مسايل اتفاقي نبوده و برنامه اي از قبل طراحي شده است.
هاشمي با تاكيد بر اينكه ايجاد برخي گروهها در عراق را نبايد بدبينانه نگاه كرد، اظهار داشت: تشكيل گروهها تا حدودي معلول آزادي است كه تصور مي شود به دنبال سقوط صدام به وجود آمده است.
وي افزود: برخي از عملكردهاي اين گروهها به شدت در جهت تامين منافع اشغالگران عراق است كه اين مساله از دو حال خارج نيست يا اينكه اين گروهها از بلوغ كافي برخوردار نبوده و رهبران آنان در مبارزه بي تجربه هستند و عملكردشان در جهت خواست اشغالگران است و يا اينكه غيرمستقيم يا حتي مستقيم براي كمك به منافع آمريكا در عراق گام بر مي دارند.
در موقعيتي كه بوش هم براي توجيه حضور نظامي و امنيتي و هم براي تعويق انتخابات آزاد و ممانعت از خواست مردم به شدت نيازمند وضعيت آشفته در عراق است اين اقدامات شبهه برانگيز است.
نظر شما