به گزارش خبرگزاری مهر، نشریه برنامه در گزارشی نوشت: واژه یارانه در فرهنگ لغات اغلب به عنون کمک رایگان و اعانه (مالی) دولت به مردم در زمانهای معین معنا شده و نوعی حمایت دولت از قشر خاص یا کل جامعه در دوره های زمانی خاص یا اضطراری به منظور تامین رفاه اجتماعی و جبران بخشی از اثرهای نابرابری توزیع درآمد معنا شده است.
یارانه به عنوان یک ابزار مهم سیاستگذاری دولتها در شرایط بروز بحران و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی اتخاذ شده که به موازات افزایش نقش دولت در اقتصاد، دامنه سرایت آن به تعداد کالاها و خدمات مختلف افزایش می یابد.
در سال 1387 به عنوان چهارمین سال اجرای برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور و به منظور تامین یارانه کالاهای اساسی، در مجموع اعتباری معادل 73 هزار و 255 میلیارد و 25 میلیون ریال معادل 48/8 درصد بودجه عمومی سال 1387 کل کشور مورد نیاز بوده که این رقم در مقایسه با اعتبار مشابه سال گذشته (53 هزار و 67 میلیارد و 2 میلیون ریال)، 04/38 درصد افزایش یافته است.
یارانه گندم و آرد
در ادبیات اقتصادی امروز تعاریف مختلفی برای یارانه و تفکیک آن بر حسب بخشهای گیرنده آن ارائه می شود. یکی از رایج ترین آنها، تفکیک یارانه پرداختی به کالاهای مصرفی و تولیدی و خدماتی است، براساس آمار و اطلاعات موجود از سابقه پرداخت یارانه در ایران همواره بالاترین یارانه پرداختی به گندم و آرد اختصاص داشته است.
در سال جاری به منظور خرید تضمینی مازاد بر نیاز کشاورزان و تامین کسری احتمالی از محل واردات گندم، اعتباری معادل 38 هزار و 918 میلیارد و 5 میلیون ریال پیش بینی شده که این رقم 12/53 درصد کل یارانه کالاهای اساسی سال 1387 را به خود اختصاص می دهد.
با توجه به افزایش قیمت خرید تضمینی گندم به میزان 58/36 درصد، رشد قیمت خرید تضمینی گندم سال 1387 نسبت به سال گذشته و با احتساب پیش بینی 4 میلیون تن گندم وارداتی، یارانه مورد نیاز برای خرید گندم و توزیع آرد مورد نیاز تعهدات دولت نسبت به رقم مشابه سال گذشته حدود 4/59 درصد افزایش یافته است.
با توجه به میزان یارانه اختصاص یافته مقرر شده که 9 میلیون و 128 هزار تن انواع آرد(75 ریالی و 450 ریالی) توسط وزارت بازرگانی در قالب سهمیه های آرد شهری، خبازی روستایی و عشایری و نیز مراکز آموزشی نیروهای مسلح، ارگانها و واحدهای تولید کننده نان های حجیم توزیع شود.
در خصوص میزان خرید گندم مازاد بر نیاز کشاورزان در سال جاری نیز ذکر این نکته ضروری است که تا 29 خرداد 87 معادل یک میلیون و 673 هزار تن گندم از کشاورزان استانهای مختلف به قیمت تضمینی هر کیلو 2800 ریال خریداری و بابت بهای گندم خریداری شده معادل 5هزار و 39 میلیارد ریال به آنان پرداخت شده است.
شایان ذکر است خرید انجام شده نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته یک میلیون و 854 هزار تن کاهش یافته است.
یارانه کالاهای اساسی
به منظور تامین کالاهای اساسی مورد نیاز انجام تعهدات دولت شامل روغن، شکر و شیر اعم از شیر خانوار و مدارس و نیز جبران مابه التفاوت قیمت تمام شده خرید تا قیمتهای فروش کالاهای یارانه ای یاد شده معادل 17هزار 173 اختصاص یافته که در مقایسه با سال گذشته 4/20 درصد رشد کرده است.
میزان تعهدات دولت در خصوص تامین و توزیع کالاهای اساسی سال جاری به نحوی است که 546 هزار و 59 تن قند و شکر در قالب 5 کالا برگ شهری و 9 کالابرگ عشایری است که در این صورت 6 کیلوگرم شکر از سرانه مصرف شهری و 8/10 کیلوگرم از سرانه مصرف شکر جمعیت روستایی و عشایری توسط دولت تامین خواهد شد.
تامین و توزیع 393 هزار تن روغن نباتی در قالب 6 نوبت کالا برگ سراسری که در این صورت 4/5 کیلوگرم از سرانه مصرف روغن جمعیت کشور توسط دولت تامین خواهد شد ضمن اینکه یک میلیون و 400 هزارتن شیر خانوار، 175 هزارتن شیر رایگان مدارس کشور و 3 هزار و 273 میلیارد ریال یارانه خرید مواد غذایی در قالب کارت هوشمند برای 9 میلیون نفر از مددجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور با سرانه 363 هزار و 700 ریال تامین و توزیع می شود.
در خصوص افزایش یارانه مورد نیاز کالاهای اساسی و خدمات در سال جاری باید اشاره کرد که بخشی از افزایش به قیمتهای جهانی خرید مواد غذایی و هزینه های تبعی خرید از جمله کرایه های حمل مربوط می شود. همانطور که قیمت جهانی انواع روغن خام طی یک سال گذشته به طور متوسط دو برابر افزایش یافته و با توجه به اینکه 100 درصد روغن خام مورد نیاز از محل واردات تامین می شود، یارانه مورد نیاز برای تامین و توزیع 6 نوبت کالا برگ سراسری روغن در مقایسه با سال گذشته 61 درصد افزایش یافته و هزار و 577 میلیارد ریال رسیده است.
با توجه به افزایش قیمت تمام شده تولیدات داخلی از جمله شیر خام، یارانه مورد نیاز تامین و توزیع شیر خانوار و مدارس با احتساب افزایش سهمیه مقداری توزیع یک میلیون و 400 هزارتن سال 1387 در مقایسه با یک میلیون و 344 هزارتن سال قبل حدود 40 درصد افزایش یافته و به هزار و 605 میلیارد ریال رسیده است، ضمن اینکه 123 میلیارد ریال از تعهدات انجام شده سال گذشته در خصوص ضرر و زیان کارخانه های شیر نیز به سال جاری منتقل شده که در سرجمع اعتبار مورد نیاز منظور شده است.
در مجموع می توان گفت به تمام دلایل ذکر شده، انجام تعهدات سال جاری دولت در بخش گندم و آراد و کالاهاغی اساسی به 9/56091 میلیارد ریال یارانه نیاز دارد که نسبت به اعتبار پیش بینی شده در قانون بودجه ( 40 هزار میلیارد ریال ) با 17100 میلیارد ریال کسری مواجه است. یادآوری می شود که لایحه تامین کسری مورد نیاز به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده است.
تامین تفاوت قیمت و فروش و ایفای تعهدات خاص:
هر سال به منظور تامین اقلام غذایی مورد نیاز مراکز آموزشی و دانشگاه ها شامل برنج ،روغن ، شکر، پنیر و گوشت و انجام تعهدات خاص، مراکز خیریه ونذورات، یارانه غذایی نیروهای مسلح، بن کمک به معیشت طلاب و تنظیم بازار کالاهای اساسی، بخشی از یارانه کالاهای اساسی به این امر اختصاص یافته است .
در سال جاری نیز انجام تعهدات دولت در بخش یاد شده به اعتباری معادل 5 هزار و 212 میلیارد و 35 میلیون ریال نیاز دارد که از محل اعتبار جز 7 ردیف 520000 قانونی بودجه پس از تامین کسری پرداخت خواهد شد.یادآوری می شود که این اعتبار نسبت به رقم مصوب سال گذشته 81 درصد افزایش یافته است.
در خصوص افزایش یارانه مورد نیاز این ردیف نیز دلایلی ازجمله افزایش قیمت تمام شده اقلام غذایی، افزایش سهمیه مراکز آموزشی، افزایش اعتبار مورد نیاز تنظیم بازار، احتساب یارانه تنظیم بازار مواد پروتیینی قابل ذکر است؛ بر این اساس برای نمونه یارانه غذایی مراکز آموزشی در سال جاری نسبت به سال 1386 حدود 58 درصد افزایش یافته و در بخش برنج و روغن تعهدات خاص نیز اعتبار مورد نیاز به دلیل یاد شده بیش از دو برابر افزایش یافته است.
نکته قابل توجه در این بخش تفاوت نحوه توزیع یارانه این بخش از توزیع کالایی به توزیع نقدی است. به این ترتیب که با توجه به تصمیم هیئت وزیران در خصوص نحوه توزیع یارانه این بخش در سال جاری، مقرر شده یارانه غذایی مراکز یاد شده و سهمیه های خاص به صورت نقدی در اختیار آنها قرار گیرد که این موضوع ضمن کاهش وظایف تصدی گری دولت، افزایش اختیار و قدرت انتخاب خرید این مراکز به طور قطع در شفافیت پرداخت یارانه ها تاثیر گذار خواهد بود.
بر اساس تصویب هئیت وزیران مبلغ 8 هزار و 700 میلیارد ریال به یارانه نهاده ها و عوامل تولید کشاورزی اختصاص یافته است که از محل اعتبار جز 2 ردیف 520000 تامین خواهد شد.
در راستای هدفمند کردن پرداخت یارانه ها، افزایش بهره وری و استفاده بهینه از ظرفیت تولید کارخانه ها، پودر شوینده از اول خردادماه از سبد حمایتی دولت خارج شده و یارانه ای به آن پرداخت نمی شود. از این رو، پس از تعیین تکلیف قطعی طلب یارانه سنوات قبل کارخانه های پودر و یارانه تامین و توزیع پودر شوینده طی دو ماه ابتدای سال جاری، مابقی یارانه به شیر اختصاص خواهد یافت.
به گزارش مهر، در مجموع می توان اینگونه نتیجه گیری کرد که در سال جاری بر اساس تصمیمات هیئت وزیران در خصوص تعیین اجزا و اقلام و اعتبار مورد نیاز اجزای یک ، 2 و 7ردیف 520000 قانون بودجه سال جاری و اعتبارات مصوب اجزای 4 و 5 ردیف یاد شده، اعتباری بالغ بر 71 هزار میلیارد ریال به یارانه کالاهای اساسی اختصاص یافته است که حدود 85 درصد آن به کالاهای مصرفی و مابقی به کالاهای تولیدی خدماتی اختصاص خواهد یافت.
در بین کالاهای مصرف، یارانه گندم و آرد با 12/53 درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. نکته حائز اهمیت اینکه با توجه به ضرورت هدفمند کردن یارانه ها و در راستای تخصیص بهینه منابع، اقداماتی در خصوص اختصاص بخشی از اعتبارات یارانه ای به جوامع هدف خاص یا کالاهای خاص انجام شده است.
در این راستا می توان به اختصاص یارانه غیر نقدی مواد غذایی به مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور به میزان 3 هزار و 273 میلیارد ریال، یارانه شیر مدارس به میزان هزار و 488 میلیارد ریال، یارانه تامین و توزیع نان غنی شده در مدارس 262 میلیارد ریال، اختصاص صرفه جویی ناشی از آزاد سازی پودر شوینده به شیر که بیان کننده تخصیص کاملا هدفمند بالغ بر 8 درصدی کل یارانه کالاهای مصرفی به جامعه های هدف یا کالاهای مورد نظر است.
نظر شما