به گزارش خبرنگار مهر، هادی عامل که نمایش "آخ اگه بارون بزنه" را این روزها در تماشاخانه سنگلج به صحنه برده، درباره مراحل شکل گیری این نمایش گفت: پیش از این گروه تئاتر "پاپتی ها" دو نمایش "یک نوکر دو ارباب" و "هر چی دلت بخواد" را برگرفته از آثاری خارجی به صورت تخته حوضی به صحنه برده است.
وی افزود: علاقمند بودم که سومین تجربه خودم و گروه با تجربه های قبلی متفاوت و دارای متنی ایرانی باشد. به همین منظور با ارائه دیدگاه های خود از فخرالدین خاکزاد خواستم تا نمایشنامه ای را بنویسد. خیلی مایل بودم که قدمی نو برداشته و اجرای نمایش دراماتورژی مدرنی از تخته حوضی با حفظ غالب های این گونه نمایشی باشد.
وی با اشاره به سختی کارگردانی نمایش تخته حوضی به صورت مدرنیزه، گفت: خیلی دوست داشتم سیاه نمایش که در لباس سرباز دیده می شود دارای حرکاتی نظامی باشد. در عین حال شوخی های کلامی که برای مخاطب خوشایند نبود را تعدیل می کردیم در صورتی که معتقدم گاهی اوقات کلام می تواند تخیل بیشتری را به تماشاگر ارائه دهد.
عامل ادامه داد: می خواستم در نمایش بیشتر به سمت موقعیت و کمدی رفتار در ساختار تخته حوضی حرکت کرده و در ضمن نگاهی مدرن تر نیز به این گونه نمایش داشته باشیم. یعنی اجرا از تخته حوضی مطلق جلوتر رفته و در عین حال تئاتر نیز باشد.
این کارگردان جوان تئاتر در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه در تخته حوضی حرکات، ورود و خروجهای بازیگران از دید مخاطبان پنهان نیست، توضیح داد: به همین منظور در صحنه تماشاخانه سنگلج به وسیله نور قاب و محدوده صحنه را مشخص کردیم. به این صورت تماشاگر با مشاهده رفتار و حرکات بازیگران در اطراف قاب صحنه متوجه می شود که چیزی در نمایش از چشم او پنهان نیست.
وی که معتقد است بازیگر باید به دکور و وسایل موجود روی صحنه نمایش معنا بدهد و کارگردان تا حد امکان باید از معماری سالن اجرا نیز در طراحی صحنه خود استفاده نماید.
عامل در ادامه سخنان خود گفت: تا جایی که امکان داشت وسایل روی صحنه را حذف کرده و به ضرورت از برخی وسائل نظیر میز و صندلی استفاده کردم. زیرا همواره لباس و دکور نمایش در آخرین لحظات آماده شده و به دست گروه می رسد. به همین دلیل گروه نمی تواند تصویر مناسب و درست را روی صحنه به مخاطب ارائه نماید.
وی درباره تلاش برخی بازیگران نمایش در جهت خندیدن تماشاگر اظهار داشت: برخی بازیگران حاضر در نمایش از اعضای گروه "پاپتی ها" نیستند. این امر باعث وجود اختلاف سطحی در بازیها شده و این اتفاق باعث می شود که بازیگران جوانتر سعی در نشان دادن خود به مخاطب داشته باشند. البته نیروهای جوان علاقمند نیز باید به گروه بپیوندند ولی هماهنگ شدن آنها با گروه یا تیم امری زمانبر است.
کارگردان "آخ اگه بارون بزنه" با اشاره به شکل گیری نهایی نمایش های سنتی ایرانی در زمان اجرا، گفت: ما سعی کردیم گرفتار تماشاگر نشویم. دغدغه گروه این بود که به دام اجرا نیفتاده و در عین حال از فرصت هایی که می توان تماشاگر را خنداند نیز استفاده نماییم.
عامل معتقد است تعزیه و تخته حوضی بهترین شیوه و تکنیک برای اجرای کلیه متون نمایشی اعم از ایرانی و خارجی است ولی به دلیل ارزشگذاری نامناسب روی نمایش های آیینی و سنتی کمتر تحقیق و پژوهش در این زمینه انجام شده و از آن استفاده می شود.
وی با اشاره به شکل گیری جریان تولید و اجرای نمایش های آیینی سنتی در دهه 70 در کشور، اظهار داشت: متأسفانه این جریان به دلیل نبود حمایت های لازم ادامه نیافت. اساتید این گونه های نمایشی نیز به همین دلیل تمایلی برای آموزش و اجرا ندارند. تا حمایت لازم در تئاتر موجود نباشد اتفاقی رخ نداده و متون و آثار متفاوت و خلاقانه شکل نمی گیرند.
وی یادآور شد: افرادی وجود دارند که تئاتر تنها منبع درآمد و فعالیت شان است و با وجود دستمزدهای ناچیزی که در شیوه نامه و قراردادها با مشکلاتی بسیاری روبرو هستند. بودجه های ناچیزی که به نمایش های سنتی اختصاص می یابد دلیلی برای حضور کمرنگ بازیگران و کارگردانان تئاتر در این عرصه است. ما به دلیل نداشتن تنخواه مجبور به استفاده از کاغذ بازیافت شده برای چاپ پوستر و بروشور نمایش شدیم.
عامل در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان ساخت: در سه سال اخیر تعداد نمایشنامه های ایرانی که مجوز اجرا نگرفتند حدود 4 برابر متون خارجی پذیرفته شده است. در این سالها به دفعات متون ایرانی هنرمندانی چون نادر برهانی مرند، کوروش نریمانی، حسین کیانی، محمد یعقوبی و علیرضا نادری مجوز اجرا نگرفتند.
صحنه‌ای از اجرای نمایش "آخ اگه بارون بزنه"
وی افزود: زمانی اولویت حضور در جشنواره تئاتر فجر ایرانی بودن متون و آثار نمایشی بود و همین امر باعث ظهور نمایشنامه نویسان مطرحی در عرصه تئاتر کشور شد. اما با گذشت زمان به دلیل نبود حمایت انگیزه حضور و فعالیت نمایشنامه نویسان، کارگردانان و بازیگران تئاتر در گونه های ایرانی و سنتی از دست رفت.
این هنرمند جوان تئاتر در ادامه تأکید کرد: تحول در تئاتر غرب از طریق تحقیق و یافتن شیوه های شرقی شکل گرفت و ما اطلاعات را از آنها گرفته و در دانشگاه های تئاتر تدریس می کنیم. کمتر شاهد تحقیق درباره گونه های اولیه و شیوه های سنتی در ایران هستیم. سال هاست که تنها مدرک ارائه شده در این زمینه کتاب "نمایش در ایران" استاد بیضایی است و تحقیق و پژوهش دیگری در این زمینه صورت نگرفته است.
عامل در پایان سخنان خود با اشاره به مهجور ماندن تئاتر سنتی، گفت: امروزه هنر بخصوص تئاتر منبع درآمد خوبی نیست و تنها به واسطه داشتن سرمایه است که می تواند امرار معاش کرد. امیدوارم روی هنر و خلاقیت هنرمندان تئاتر و همچنین نمایش ها و گونه های سنتی ایرانی سرمایه گذاری و توجه بیشتری به آن شود.
نظر شما