۱۱ مرداد ۱۳۸۷، ۱۱:۱۱

نگاهی به مجموعه طنز شبکه یک/

"سه در چهار" ؛ یک طنز ملموس ایرانی

"سه در چهار" ؛ یک طنز ملموس ایرانی

مجموعه "سه در چهار" مجید صالحی که روزهای زوج از شبکه یک پخش می‌شود، رویکردی دارد به نوعی طنز ملموس و برخاسته از مناسبات ایرانی که نقطه قوت بالقوه کار را در میان اوج و فرود کیفی به خود اختصاص داده است.

به گزارش خبرنگار مهر، مجید صالحی بازیگر نام آشنا فیلم‌ها و مجموعه‌های طنز تلویزیون و سینما در جدیدترین مجموعه‌ای که کارگردانی کرده قصد دارد طنز خاص خود را در متن و اجرا وارد کند و با در نظر داشتن این هدف به موفقیت نسبی رسیده است.

پرونده بلندبالای صالحی در حوزه بازیگری سینما و تلویزیون مشخص و قابل پیگیری است. او با روی آوردن به کارگردانی و دستیاری و مشاوره با رضا عطاران در مجموعه‌هایش به نوعی بر مسیر موفقیت این همکار قدیم خود گام گذاشته است. مسیری که عطاران را از بازیگری طنز تلویزیونی به نویسندگی و کارگردانی در رسانه ملی و بازیگری در سینما پیش برد.

صالحی اولین مجموعه خود را نیز در این تعامل با عطاران ساخت. به این مفهوم که موفقیت مجموعه طنز آیتمی "قطار ابدی" به کارگردانی رضا عطاران شرایطی فراهم کرد تا همان گروه تولید این بار مجموعه‌ای با ساختار مشابه به نام "آشتی کنان" را به کارگردانی مجید صالحی روی آنتن بفرستند.

هر چند صالحی بر نقاط قوت و امتیاز "قطار ابدی" حرکت کرد ولی آشنایی زدایی‌های متعدد "آشتی کنان" نتوانست با مخاطب ارتباط تنگاتنگ برقرار کند ولی نمره قبولی صالحی را در حیطه کارگردانی گرفت. اشاره به این پسزمینه بیشتر از وجهی اهمیت پیدا می‌کند که وی در تازه‌ترین مجموعه خود رویکردی دارد به نوعی طنز ملموس و برخاسته از مناسبات ایرانی که نقطه قوت بالقوه کار در میان اوج و فرود کیفی "سه در چهار" است.

مجموعه "سه در چهار" بر محور زندگی و رابطه تنگاتنگ دو باجناق شکل گرفته است. علیرضا مسعودی نویسنده مجموعه که تجربه نگارش مجموعه‌هایی چون "ارث بابام"، "قرارگاه مسکونی" و ... را دارد با بهره گرفتن از کاراکترهایی آشنا و ملموس برای خودش در مقام نویسنده و مخاطب عام که این طبقه اجتماعی را خوب می‌شناسد، به طراحی ماجراها پرداخته است.

نزدیک بودن زمان نگارش و ساخت و پخش و در عین حال ارجاع دادن به معضلات و مشکلات اجتماعی روز در قالب طنز این امکان را فراهم کرده تا "سه در چهار" روایتگر قصه آدم‌هایی به شدت معمولی با مسائلی تکراری و چه بسا کلیشه‌ای باشد. پس به نظر می‌آید آنچه می‌تواند این فضا و کاراکترهای آشنا را به تکراری محض نکشاند، زاویه نگاه به آنها و انتخاب طنزی است که بتواند از این فضا بهره کافی ببرد.

هر چند کاراکترهای این مجموعه با انتخاب بازیگران بیش از هر چیز یادآور تیپ‌هایی آشنا از خودشان هستند ولی مجموع پتانسیل فضا و شرایط موجب شده این تازگی در روابط و مناسبات تا حدی وارد شود. این مجموعه با انتخاب تم بیکاری در جامعه امروز به نوعی این معضل را در سطوح مختلف مورد توجه قرار می‌دهد.

به این ترتیب در طراحی کاراکترهای مختلف تلاش شده این وجه با نگاهی چند سویه به عنوان سر منشأ همه مشکلات فرد، خانواده و جامعه قلمداد شود. از پدر خانواده تا پسر جوان، داماد خانواده و ... به این ترتیب کنار هم قرار گرفتن خانواده این دو باجناق در چنین بستری می‌تواند هم به واقعیت‌های اجتماع ارجاع دهد و هم با قالب طنز وجه سیاه و منفی آن را تعدیل کند.

نقطه اوج و در واقع مقطع طلایی مجموعه "سه در چهار" از جایی شکل می‌گیرد که شرایط چیده شده خانواده دو باجناق را وادار به همخانه شدن می‌کند. این گونه است که قرار گرفتن کاراکترهای متعدد در کنار هم موقعیتی مناسب برای بروز تضاد و تقابل میان آنها فراهم می‌کند.

انتخاب این طبقه اجتماعی خاص کمک کرده تا با همخانه شدن این دو خانواده به نوعی حریم‌های آنها هم یکی شود و نویسنده و کارگردان امکان مانور روی رفتار و حریم‌های شخصی را داشته باشند. البته این امکان قابلیت افتادن به ورطه شوخی‌های سطحی و چه بسا مبتذل و حتی تکرار بر مسیرهای آشنا را دارد که هر از گاهی هم خودنمایی می‌کند اما وجوه تازه نیز برای ارائه به مخاطب سخت‌پسند دارد.

انتخاب یک خط روایت داستانی برای کلیت مجموعه و توقف در مقاطعی خاص که احساس شده قابلیت مانور دادن بیشتر را دارد، کمک کرده تا "سه در چهار" یک روند تخت نداشته و فضاهای تازه برای ارائه به مخاطب داشته باشد. این گونه است که یک مقطع طلایی می‌شود و بازخورد بیشتر دارد و در مقطع دیگر این اتفاق نمی‌افتد.

به عنوان مثال موقعیت تأسیس شرکت خدماتی تا جایی خوب جواب می‌دهد و صف آرایی مردان و زنان در مقابل هم و کنش و واکنش‌های آنان در موقعیت قدرت می‌تواند در قالب طنز جای بگیرد. اما در مقابل در مقاطعی چون همکاری با مهندس و گول خوردن همه افراد این دو خانواده، طنز هم نمی‌تواند جوابگوی این نگاه سهل‌انگارانه باشد.

در این بخش تلاش شده طنز و شوخی‌های مجموعه با مانور روی معضلات تا حدی طرح این مضامین را متعارف کند تا پیام‌های اخلاقی و هشداردهنده کمی به عمق بروند. اما به نظر می‌آید در طراحی برخی از شوخی‌ها به سطح هوش و بازخورد فرد در جامعه کمتر توجه شده است.

به عنوان مثال چطور می‌توان انتظار داشت دو باجناق با این همه پیراهنی که پاره کرده‌اند و اطلاعاتی که به راحتی از صفحه حوادث روزنامه‌ها تا حرف‌های خاله زنکی در و همسایه به دست می آید، به این شیوه از مهندس رودست بخورند و بدل به عاملان فروش مواد مخدر شوند؟

این کوته‌فکر نگاه داشتن کاراکترها در برخی موقعیت‌ها را حتی با رویکرد طنز و هجو و اغراق هم نمی‌توان پذیرفت چون از ابتدا کدی برای این شیوه نگاه به مخاطب داده نمی‌شود. جالب اینکه به نظر می‌آید این سهل‌نگری کافی نبوده که مثلاً در سکانسی که نیروی انتظامی برای دستگیری رحمان (محمد کاسبی) آمده او اصلاً دستگیرش نمی‌شود جرم کرده و شیشه و کریستال را با شکلات خوری کریستال روی میز اشتباه می‌گیرد!

این همان شوخی بامزه در مجموعه "مرد هزار چهره" مهران مدیری است که با فرمولی خاص و با نوع نگاه و طنز حاکم بر کار جواب داد. جایی که مادر شصتچی در اشلی اغراق شده از کلیشه مادر همیشه نگران ایرانی، وقتی شیشه شکسته را گوشه اتاق پسرش پیدا می‌کند برای معتاد شدن او و شیشه کشیدن او زار می‌زند. اما این کجا و آن کجا؟

در مجموعه‌های طنز این چنینی همواره در مقاطعی همراه با ورود قصه فرعی و کاراکترهای جدید، امکان تغییر فضا و حال و هوای کلی کار وجود دارد که خود یک امتیاز است. در "سه در چهار" نیز در مقاطع اخیر ورود داماد یکی از باجناق‌ها از عسلویه با نام امیر همین کارکرد را پیدا کرده است.

مجید صالحی خود با حضور در این نقش که ریزه‌کاری‌هایی متفاوت با دیگر کاراکترهایش دارد نقش یک داماد دیپلمه خالی‌بند و ترسو را ایفا می‌کند که چهره پردازی هم به متفاوت‌نمایی او کمک کرده است. شخصیتی که کنش و واکنش‌هایی جدید را وارد روابط آشنای این دو خانواده کرده است. شوخی با تشابه اسم داماد دو خانواده نیز از آن موتیف‌های بامزه است که مانند شوخی با نام فامیل (موزی) توانسته خوب جواب بدهد. 

 مجموعه‌های طنز این چنینی به گونه‌ای اجتناب ناپذیر دارای افت و خیز در کشش و جذابیت و درگیر کردن مخاطب هستند. "سه در چهار" هم از این قاعده کلی مستثنی نیست اما با یک ارزیابی کلی می‌توان گفت توانسته در مخاطب عادت پیگیری ایجاد کند و نمره قبول برای عواملش بگیرد.

مجموعه طنز "سه در چهار" به کارگردانی مجید صالحی از بیستم خرداد با پخش در ساعت 22 روزهای زوج آغاز به کار کرد. این مجموعه طنز دومین تجربه کارگردانی صالحی پس از مجموعه طنز آیتمی "آشتی‌کنان" است که به تهیه‌کنندگی حسن روستایی بر اساس فیلمنامه علیرضا مسعودی در گروه خانواده شبکه یک تولید شده است.

داستان "سه در چهار" درباره دو باجناق است که در رقابت با هم تصمیم می‌گیرند یک شرکت خدماتی تأسیس کنند و این مسئله آنها را درگیر ماجراهایی بامزه می‌کند. محمد کاسبی، شهره لرستانی، علی صادقی، مهران رجبی، نادیا دلدارگلچین، آناهیتا افشار، مریم سلطانی، شهرام قائدی، اشکان اشتیاق و شمسی فضل‌اللهی در این مجموعه بازی می‌کنند. رضا عطاران مشاور کارگردان و محمدحسین لطیفی مشاور پروژه هستند.

کد خبر 718742

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha