سینمای استانها فرصتی که روبه نابودی است

به گزارش خبرنگار مهر در ارومیه، در دهکده جهانی امروز سینما ضمن اینکه به عنوان دروازه ای برای صدور فرهنگ ملل و اقوام مختلف مطرح است برخی اوقات نقش تعیین کننده ای در سرنوشت کشورها دارد و گاه نیز ابزار مناسبی برای دنیای سیاست محسوب می شود این در حالی است که  کاهش بیش از 30 میلیونی مخاطب در سینمای ایران در طول حدود یک دهه از اوایل دهه 70 تا اوایل دهه 80 موجب می‌شود امیدها به آینده این سینما کمتر از پیش شود و تصویری مبهم از سینمای ایران در دهه 90 پیش رو باشد.

اما در کنار این حقایق تلخ باید، حقایق تلخ دیگری را هم باورداشت که نمی توان با داشتن سینماهای فرسوده دارای 50 تا 70 سال، فروش سی دی های قاچاق، توزیع فیلمها قبل از اکران در سینما، محتوایی نبودن فیلمهای اکران شده، اشباع بازار فیلمهای ایرانی و خارجی توسط دلالان و واسطه های محصولات فرهنگی، وجود ماهواره و... به این آینده مبهم امیدوار بود.

هم اکنون این وضع بیمارگونه سینماها در کشور تقریبا به  حال خود رها شده و سیاست مشخصی مبنی بر حمایت یا احیای آنها در کشور اتخاذ نشده است، مسئولان هر از چندگاهی با ارائه راهکارهای مسکن وار سعی در برطرف کردن این مشکل دارند این در حالی است که رفع مشکل سینماها نیازمند برنامه ای جامع و طولانی مدت است.

در هر حال، این آمار برای کشوری با تاریخ و فرهنگی بس بزرگ و پر شکوه، کشوری که جوان ترین بافت جمعیتی جهان را دارد، کشوری که در نخستین سال های زاده شدن سینما از آن بهرمند شد، کشوری که فیلم سازانی بزرگ و تماشاگرانی نکته سنج دارد، بسی سبب اندوه است.

بحث پیرامون مشکلات سینماهای ایران زیاد است ولی ذکر این نکته نیز ضروری است در کشور هایی مانند امریکا که جمعیتی چند برابر ایران دارد، پشتوانه اصلی هنر هفتم مردم هستند، در آنجا هم کپی های غیرمجاز وجود دارند، دستگاههای پخش خانگی وجود دارند، ده ها راه برای تماشای فیلم در خانه، خودرو، در زمان پیاده روی، و حتی در بیابان وجود دارد! ولی چرا سالنهای سینما یکی یکی بسته نمی شوند؟ چرا صندلی به تعداد کافی به نسبت جمعیت وجود دارد؟

معاون سینمایی وزارت ارشاد در اظهارنظری که در گفتگو با یکی از خبرگزارهای داشته است معتقد است: مدت‌ها است یک موج منفی می‌کوشد فضای پشت صحنه سینما و مدیریت سینمای کشور را فضایی بسته و آمیخته با مسائل سیاسی و امنیتی معرفی کند، درحالی که این تصور، هیچ تناسبی با واقعیت جاری در فضای مدیریت سینمایی کشور ندارد.

رئیس کانون کارگردانان سینمای ایران در خصوص وضعیت فعلی سینما با ذکر این نکته که برنامه‌ریزی برای سینما نیازمند شناخت و آگاهی از فرهنگ و هنر است، معتقد است: اگر این شناخت نباشد عرصه فرهنگ و هنر به روزمرگی دچار می‌شود و روزمرگی بزرگترین آفتی است که محصولات فرهنگی و هنری را تهدید می‌کند.

علیرضا رئیسیان با اشاره به این نکته که همه ارکان فرهنگی کشور ما دچار روزمرگی شده است و این آفت مخصوص سینما نیست، می افزاید: مهم‌ترین دلیل این مشکل، نگاه مصرفی است که مسئولان به محصولات فرهنگی دارند.

وی ادامه می دهد: این نگاه مخصوص دولت فعلی نیست بلکه از دو دوره قبل تاکنون بی‌برنامگی بزرگ‌ترین آسیب را به محصولات فرهنگی و هنری زده است و آنها را دچار روزمرگی کرده است.

رئیسیان در ادامه با اشاره به این نکته که مهندسی فرهنگی به برنامه‌ریزی نیاز دارد، خاطرنشان می کند: این برنامه‌ریزی با شاخص کردن موضوعی خاص باید در پروسه فرهنگی اتفاق بیفتد که به نظر می‌رسد این موضوع خاص در ایران سینماست.

وی در خاتمه تاکید دارد، تا زمانی‌که در عرصه فرهنگ و هنر برنامه‌ریزی درازمدت و میان مدت وجود نداشته باشد و بین مسئولان و هنرمندان ارتباط دوستانه‌ای برقرار نشود، نمی‌توان انتظار داشت که اتفاق مثبتی در سینما یا هر فعالیت فرهنگی دیگر رخ دهد.

یکی از کارگردانان سینمای ایران نیز با یادآوری این موضوع که فضای سمعی و بصری سینما در اختیار فیلم قاچاق خارجی است، می گوید: سینمای حرفه‌ای ما هر روز ضعیف‌تر از روز قبل می‌شود و ریتم مسئولان سینمایی برای ایجاد تحول در سینما ریتم مناسبی نیست و باید خیلی جدی‌تر و با نگاهی کارشناسانه سینمای ملی ایران را تقویت کرد.

علیرضا داوودنژاد با تاکید بر این نکته که نتیجه نهایی که ما از کلیت فعلی سینما می‌گیریم این است که وضعیت اکنون وضعیتی نیست که ما در 30 سال اخیر در پی آن بوده‌ایم، گفت: رونق بخشیدن به سینمای ایران به بسیج همه نیروها و امکانات نیاز دارد و عزم ملی را می‌طلبد.

وضعیت سینما در آذربایجان غربی

سابقه سینما در آذربایجان غربی به سال 1310 برمی گردد در این سال برای اولین بار "سینما ایران" در شهرستان خوی احداث شد و رونق یافت.

شهرستان ارومیه مرکز این استان نیز برای اولین بار صاحب سه سینما شامل سینما آزادی ارومیه در سال 1340 با نام تخت جمشید، سینما انقلاب در سال 1342 و سینما ایران در سال 1344شد.

ولی در زمان حاضر این استان دارای 18 سینما است که از 13 سینمای تحت پوشش حوزه هنری استان نیز تنها شش سینما در سه شهرستان ارومیه، خوی، سلماس، فعال هستند.

درخصوص وضعیت سینماهای استان آذربایجان غربی همین جمله بس که سینماهای استان نیز ضمن بردوش کشیدن بار سنگین مشکلات این مکانهای فرهنگی در کشور، از بی توجهی مسئولان امر و برخوردهای بعضا قهری از سوی برخی از مسئولان استانی رنج می برند که این امر بحران سینماهای استان را دو چندان می کند.

رئیس حوزه هنری استان آذربایجان غربی با تایید این سخنان در گفتگو با خبرنگار مهر در ارومیه با بیان اینکه استان آذربایجان غربی با داشتن 18 سینما که 13 سینمای آن تحت پوشش این نهاد است دارای ظرفیت بالای فرهنگی است، می گوید: متاسفانه در حال حاضر تنها شش سینمای استان فعال است که این سینماها نیز دارای بافتی فرسوده بود وجوابگوی نیاز فعلی مخاطبان نیستند.

پناه نجف زاده متوسط عمر سینماهای استان را 70 تا 35 دانسته وادامه می دهد: هم اکنون عمر مفید سینماهای استان به سر آمده است وسینماهای فعال موجود نیز که باید قاعدتا تعطیل می شدند به خاطرحفظ محلی برای تغذیه فرهنگی عامه مردم فعلا فعال هستند.

وی ظرفیت صندلی سینماهای استان را هفت هزار صندلی اعلام کرده و می گوید: از این تعداد پنج هزار و 392صندلی تحت پوشش حوزه هنری است که هم اکنون سه هزار و480 صندلی آن فعال است.

نجف زاده درخصوص علل رکود سینماها معتقد است رکود موجود سینماها جهانی است که با روی کار آمدن تلویزیون به وقوع پیوسته است.

وی ادامه می دهد: همانطور که با ورود تلویزیون رایو در جهان تحت شعاع قرار گرفت صنعت سینما نیز به خاطر این پدیده آسیب دیده و دچار رکود شده است.

این مسئول عدم پیشرفت وترقی فیزیکی سالن های سینما، استفاده عموم مردم از ماهواره، ورود دستگاهها و تجهیزات خانگی پخش فیلم، قاچاق و پخش فیلمها قبل از اکران و نیز کیفیت نامتناسب فیلمهای اکران شده با ذائقه مخاطبان سینما را از دلایلی ذکر می کند که رکورد سینمای کشور و به تبع آن استان را سبب شده است.

وی با بیان اینکه سینماها به عنوان یک ابزار فرهنگی غنی مطرح هستند که می توانند در ایجاد زمینه پرکردن اوقات فراغت و تفریح سالم و سازنده برای جوانان جامعه موثر واقع شوند اظهار می دارد: عدم فرهنگ سازی در بین عامه مردم برای سینما به عنوان یکی از برنامه های فرهنگی که می تواند ابزار مناسبی برای پرکردن اوقات فراغت باشد نیز در این میان بی تاثیر نیست.

نجف زاده در خصوص حمایت مسئولان استانی در زمینه رشد وتعالی سینماهای استان می گوید: دولت در زمینه حمایت از سینماها و بازسازی آنها تصمیمات جدی در پیش گرفته ولی اگر مسئولان ذیربط به گونه ای عمل کنند که بودجه اختصاص داده شده به این بخش با سهولت در خدمت بازسازی سینماها قرار گیرد می توان گامهای اساسی تری برداشت.

در ماههای اخیر طرحی از سوی اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان مبنی بر نیم بها کردن بلیتهای سینماهای استان اجرا شد که نجف زاده تاثیر این طرح را که جهت حمایت از فیلمسازان و تماشاگران این بخش صورت گرفته از نظر فروش فیلم منفی دانسته و می افزاید: آمارها نشان می دهد این طرح هیچ افزایشی در تعداد مراجعه کنندگان به سینماها نداشته است که شاید به دلیل این باشد که مدت زمان کمی از اجرای آن می گذرد.

نجف زاده می افزاید: متاسفانه نگاه بخشی به سینماهای استان هم تا حدی موجب شده همکاری برای رفع مشکل کسری بودجه پرسنل سینمایی در استان رفع نشود که برای نمونه می توان از اصرار شهرداری ارومیه برای پرداخت عوارض پنج درصدی از محل فروش بلیت اشاره کرد.

وی ادامه می دهد پیگیری معوقه پنج درصد فروش سینماهای استان از سوی شهرداری ارومیه با شعارهای توجه به رویکرد فرهنگی اولویت اصلی شهرداری ارومیه است از سوی شهردار، منافات دارد.

وی رقم این معوقه را ناچیز دانسته وبیان داشت: ولی برای همین رقم ناچیز بارها شاهد مکاتبات متعدد از سوی شهرداری ارومیه در این خصوص بودیم که  اینگونه نگاه و رفتار به مقوله فرهنگ که سینما جزئی از آن است در نظام جمهوی اسلامی ایران (که مقام معظم رهبری نیزبه این بخش توجه ویژه ای دارد) نگاه مناسبی نیست و در دراز مدت لطمه وارد خواهد کرد.

وی با عنوان اینکه با تدابیر جدیدی که ازسوی این نهاد اتخاذ شده قطعا این مشکل مقطعی بوده و به زودی رفع خواهد شد، ادامه می دهد: در آینده نه چندان دور با اجرای طرح جامع نوسازی سینماهای استان این امکان فراهم خواهد شد که ضمن ارائه خدمات فیلم با تکنولوژی روز دنیا، مشکل بودجه پرسنل وهزینه های جاری این مکان ها نیز حل شود.

وی یادآورشد: این طرح در صورت حمایت مسئولان استانی سال آینده اجرایی شده و در مدت پنج سال بخش عظیمی از آن آماده بهره برداری می شود.

وضعیت سینماهای آذربایجان غربی نمونه ای کوچک از وضعیت سینما در استانها و کشور است و چه بسا استانهایی که هم اکنون در آنها سینمایی فعال نیست و همه اینها به مرگ تدریجی سینما در استانها می انجامد.

برای جلوگیری از مرگ تدریجی سینمای ایران، چه در قالب هنر چه در قالب صنعت، که البته مرگ یکی سبب مرگ دیگری نیز می شود، باید همانگونه که در فیلم حرفی تازه به تماشاگر ارائه داده می شود، در سالن سینما نیز حرفی تازه برای گفتن باشد، این همه امکانات نوین پخش، فن آوری های نوین سینمایی وجود دارد، چرا در کل کشور تنها یکی دو سالن مجهز به آنها هستند؟ این همه سرمایه گذار که می توانند با اشاره انگشت چند ده سالن سینما بسازند، چرا در بازار سیمان سرمایه گذاری می کنند؟! اگر صنعت سینما به اندازه کافی امنیت سرمایه گذاری ندارد، باید مشکل را یافت و آن را حل کرد.

 البته اگر در جذب سرمایه و مجهز نمودن سینما ها 100درصد موفق شویم باز هم کافی نیست، زیرا تا به آنجا در خوشبینانه ترین حالت جلوی تعطیل شدن سینما ها را گرفته ایم، بس کارهای دیگر نیز باید انجام داده شود تا قطار صنعت سینما در ایران از دستگاههای پخش خانگی و گیرنده های ماهواره ای عقب نیفتد.

سینما بهترین فرصت برای  اعتلای فرهنگ غنی دینی، اسلامی و باستانی کشورمان است و مسئولان باید به گونه ای برنامه ریزی کنند که این فرصت ارزان و ساده از دست نرود.