دانش مترجمان جوان از فارسی کمتر از زبان مبدا است

به گزارش خبرگزاری مهر، عبدالله کوثری در اولین جلسه کارگاه به اهمیت انس مترجمان با ادبیات فارسی و متون کلاسیک اشاره کرد و گفت مترجم باید هنرمند و آفرینشگر در زبان باشد.

کوثری مشکل اصلی مترجمان جوان را زبان فارسی دانست و یادآور شد: دانش مترجمان جوان از فارسی بسیار کمتر از زبان انگلیسی است. به همین دلیل ترجمه ها گویا و رسا نیست. در این دوره آموزشی سعی بر این خواهد بود که در خلال ترجمه، به امکانات زبان فارسی پی ببریم. یکی از مشکلات زبان امروز ما، نثری است که در مطبوعات به کار می رود، با دقت در غلط های روزنامه ها می توان اشکالات زبانی خود را حل کنیم.

مترجم "گفتگو در کاتدرال" با بیان اینکه مترجمان باید ابعاد کار ترجمه و راه رسیدن به آن را بدانند، درباره لزوم توجه به متون کلاسیک تصریح کرد: آنچه پایه زبان ماست همان متن های خوبی است که از آنها هم لذت هنری برده ایم و هم موضوع دیگری را آموخته ایم مانند تاریخ بیهقی که در خلال لذت هنری، با تاریخ آن دورن هم آشنا می شویم و جدای از آن میراث زبانی ما محسوب می شود.

وی اضافه کرد: بحث من اصلا این نیست که چند درصد از واژگان بیهقی را امروزه به کار می بریم. بیهقی پاره ای از زبان ماست گرچه ممکن است امروزه اصطلاحات فنی او را استفاده نکنیم اما هنوز هم می توانیم از ترکیبات بیهقی بهره ببریم. اگر کسی با بیهقی شروع کند ، بعد هم کشف الاسرار و تذکره الاولیا را بخواند، آرام آرام این عادت ذهنی اش می شود که به نکاتی که در آن متون آمده است توجه کند. مترجم خوب نمی تواند از متون کلاسیک بی نیاز باشد نه الزاما به این معنی که ما برگردد و متون گذشته را ترجمه کند اما باید الگویی برای ترجمه داشته باشد تا دریابد بیهقی چگونه از تنگناهای زبانی درآمده است.

بیهقی در بیشتر مواقع مانند یک رمان نویس عمل می کند و به همین دلیل است که بر خواندن کتاب او تاکید می کنم چون او تنها تاریخ را روایت نمی کند و به تعبیری نویسنده ای است که می داند روایت به چه معناست. از سویی دیگر یکی از وی‍ژگی های زبان ما در کثرت افعال مرکب است. توجه به متون قدیمی و بازیافت این کلمات می تواند به غنی شدن زبان امروز کمک کند. به نظر  من اگر واژگان قدیمی را مرتبا در متن به کار بریم دیگر قدیمی به شمار نمی روند و این مسئله خود امکانی برای زبان فارسی فراهم می آورد.

کوثری خواندن ترجمه های سالیان اخیر را یکی از راههای بهتر شدن ترجمه دانست و گفت: بعد از خواندن بیهقی، باید به سراغ ترجمه هایی رفت که در صد سال اخیر صورت گرفته اند و تردیدی هم نیست که زبان ما کمی به خاطر ترجمه غنی شده است و این همه مفاهیم و شیوه های بیانی اضافه شده است اما همین ترجمه باعث شده که بسیاری اصطلاحات و تعابیر نادرست هم وارد زبان فارسی شوند. با وجود این، ترجمه میرزا حبیب اصفهانی از حاجی بابا و یا ترجمه ناصرالملک قراگوزلو از شکسپیر هنوز هم ترجمه هایی زیبای به شمار می روند.

دانشجویان کارگاه ترجمه شهر کتاب در ده جلسه با ترجمه متون ادبی و ویرایش و تصحیح آن، به اشکالات خود در ترجمه پی می برند.