از سوی دیگر، عباس علی آبادی معاون وزیر نیرو پیش بینی کرده با توجه به مشکلات ناشی از خشکسالی و از مدار خارج شدن تعدادی از نیروگاههای برق آبی ، مصرف گاز طبیعی در نیرو گاهها در فصل زمستان به حدود 137 میلیون متر مکعب برسد که حتی با احتساب سوخت دوم به نظر می رسد زمستانی سخت برای نیروگاهها و صنایع در پیش است.
اگر چه سرپرست شرکت ملی گاز ایران با اطمینان از تامین سوخت مورد نیاز نیروگاهها و صنایع سخن می گوید اما افزایش 30 درصدی مصرف گاز در بخش خانگی در دهه اول آبان نگرانی های بسیاری را در خصوص احتمال قطع گاز در فصل زمستان بوجود آورده است.
در حالیکه تراز منفی گاز از سال 74 تا کنون به عنوان یکی از عوامل اصلی مشکلات کنونی بخش گاز معرفی شده است،نگاهی به عملکرد شرکت ملی گاز در سالهای اخیر نشان دهنده این است که این شرکت به جای توجه به گازرسانی به نیروگاهها و صنایع که توسعه پایدار ، ایجاد ارزش افزوده و اشتغال زایی را برای کشور به همراه دارد گاز رسانی به بخش خانگی و روستاهای دور افتاده با جمعیت اندک در دستور کار خود قرار داده که از توجیه اقتصادی مناسبی برخوردار نیست.
این در حالی است که افزایش مصرف گاز نیز با عدم اطلاع رسانی مناسب و کافی و عدم بهره برداری از بسیاری از پروژه ها که وعده بهره برداری از آنها برای پیش از فصل زمستان داده شده بود همراه شده تا نگرانی از مشکلات و تجدید بحران سال گذشته در فصل زمستان دوچندان شود.
نگاهی به آمارهای چند سال گذشته و میزان گازرسانی به نیروگاهها و صنایع حاکی از آن است که وزارت نفت در زمینه گاز رسانی و رفع مشکلات نیروگاهها و صنایع موفق عمل نکرده است.
در سال 1374 نیروگاههای کشور به طور متوسط 42.2 میلیون متر مکعب گاز نیاز داشته اند این در حالی است که کمبود 6 میلیون متر مکعب گاز در بخش نیروگاهها در این سال به چشم می خورد.در همین سال صنایع نیز با 2.2 میلیون متر مکعب کسری ،11.4 میلیون متر مکعب گاز نیاز داشته اند.
در سال 1385 متوسط کسری نیروگاهها و صنایع 6.3 میلیون متر مکعب بوده است.در این سال نیروگاهها و صنایع به ترتیب به 43.1 و11.6 میلیون متر مکعب گاز نیاز داشته اند که به ترتیب با 5 میلیون و1.3 میلیونمتر مکعب کمبود گاز مواجه بوده اند.
در سال 1376 نیروگاهها بازهم با کسری 5 میلیون متر مکعبی مواجه بوده اند این در حالی است که در همین سال نیاز صنایع به گاز طبیعی به 11.9 میلیون متر رسید که کمبود 1.3 میلیون متر مکعبی گاز در این سال مشهود است.
سال 1377 بازهم کمبود 5 میلیون متر مکعبی در رساندن گاز به نیروگاهها مشاهده می شود وکسری گاز نیروگاهها به یک میلیون متر مکعب رسیده است.
اما در سال 1378 میزان کسری گاز نیروگاهها به 12 میلیون متر مکعب رسید که هفت میلیون نسبت به سال قبل افزایش داشته است و بخش صنایع نیز بدون تغییر نسبت به سال قبل با کسری یک میلیون متر مکعبی زمستان را سپری کرده است.
در سال 1379 نیاز نیروگاهها به گاز طبیعی 77.3 میلیون متر مکعب بوده است این در حالی است که کسری 11 میلیون متر مکعبی در این سال به چشم می خورد.در همین سال صنایع نیز با 1.1 میلیون متر مکعب کمبود گاز مواجه بوده اند.
اما در اولین سال دهه 80 شمسی کسری گاز نیروگاهها به 19 و نیاز این بخش به گاز به 88.7 میلیون متر مکعب رسیده است. در این سال صنایع به 12.3 میلیون متر مکعب گاز نیاز داشتند که کسری 600 هزار متر مکعبی در کارنامه صنایع در این سال مشاهده می شود.
در سال 1381 میزان نیاز نیروگاهها به گاز طبیعی به 92.8 میلیون متر مکعب رسیده که کسری 17 میلیون متر مکعبی را در پی داشته است. در همین سال صنایع نیز به 27.9 میلیون متر مکعب گاز نیاز داشتند که با کسری 900 هزار متر مکعبی مواجه شده اند.
در سال 1382 در حالی کسری 17 میلیون متر مکعبی در گازرسانی به نیروگاهها به چشم می خورد که نیاز این بخش به گاز طبیعی 101.6 میلیون متر مکعب بوده است. در همین سال صنایع نیز با کسری 1.1 میلون متر مکعبی مواجه شدند، این در حالی است که نیاز این بخش در سال 82 ، 31.8 میلیون متر مکعب اعلام شده بود.
در سال 1383 نیروگاهها بازهم با کسری 17 میلیون متر مکعبی مواجه بودند. در این سال نیاز نیروگاهها به گاز طبیعی به 108.9 میلیون متر مکعب رسید. در این سال نیاز صنایع به گاز طبیعی با کسری 2.9 میلیون متر مکعبی به 33.6 میلیون متر مکعب برآورد شده بود.
اما در سال 1384 نیاز نیروگاهها به گاز طبیعی به 117.7 میلیون متر مکعب رسید که کمبود 22 میلیون متر مکعبی در این سال به چشم می خورد. در همین زمان صنایع با کسری 1.4 میلیون متر مکعب گازمواجه شدند.
در سال 1385 نیاز نیروگاهها به گاز طبیعی به 131.6 میلیون متر مکعب رسید که کسری 34 میلیون متر مکعبی در این بخش مشاهده می شود. در همین زمان صنایع به 44.3 میلیون متر مکعب گاز نیاز داشتند که 4.7 میلیون لیتر کسری در این بخش به چشم می خورد.
اما در سال گذشته نیروگاهها در حالی به 137.6 میلیون متر مکعب گاز نیاز داشتند که با توجه به سرمای بی سابقه هوا کمبود گاز در این بخش 28 میلیون متر مکعب گزارش شد. در همین سال صنایع به 55 میلیون متر مکعب گاز نیاز داشتند که با 10 میلیون لیتر کسری مواجه شدند.
امسال نیز بسیاری از کارشناسان معتقدند در خوشبینانه ترین حالت در فصل زمستان با کمبود 120 میلیون متر مکعبی در بخش گاز مواجه خواهیم شد که با توجه به اولویت بخش خانگی برای گاز رسانی، به نظر می رسد بازهم نیروگاهها و صنایع با کمبود گاز مواجه و مجبور به استفاده از سوخت دوم خواهند شد.
از سوی دیگر، در حال حاضر بسیاری از پروژه های شرکت ملی گاز ایران که وعده افتتاح آنها برای قبل از شروع فصل زمستان داده شده بود، به دلایلی از جمله کمبود منابع مالی با تاخیر مواجه شده اند و بهره برداری از آنها در موعد مقرر در هاله ای از ابهام قرار دارد. این درحالی است که عدم بهره برداری از این پروژه ها قبل از فصل زمستان مشکلات بخش گاز را دو چندان خواهد کرد.
گزارشها حاکی از این است که خط لوله پنجم تهران به طول 504 کیلومتر هنوز تکمیل نشده و ادامه خط هشتم سراسری از خرامه به نایین نیز به طول 354 کیلومتر هنوز آماده بهره برداری نیست.
در همین حال بهره برداری از ادامه خط سوم سراسری حد فاصل ساوه-قزوین-بوئین زهرا که قرار بود قبل از زمستان به ثمر برسد در ابهام است.این در حالی است که سال گذشته و با بروز بحران ناشی از برودت هوا حدود 57 کیلومتر از این خط موقتا به مدار تولید آمد.
از سوی دیگر، با وجود وعده های داده شده خط لوله انتقال گاز به استانهای شمالی و سمنان و یکپارچه سازی خط انتقال شاهرود، میامی به طول 75 کیلومتر هنوز راه اندازی نشده و انتقال گاز به شهرهای آباده، شهررضاو ارسنجان در خط چهارم سراسری نیز هنوز به بهره برداری نرسیده است.
در این میان، پروژه تقویت فشار اهر، کلیبر، رزقان، هریس در استان آذربایجان و همچنین خط انتقال دوم گاز دوزدوزان به اهر به طول 60 کیلومتر که قرار بود اواخر مهر ماه افتتاح هنوز آماده بهره برداری نشده است.
از دیگر پروژه هایی که راه اندازی آن با تاخیر مواجه شده می توان به پروژه تقویت گاز شهرستان تبریز به عجب شیر و تبریز به میاندوآب ، طرح تقویت فشار سلماس در آذربایجان غربی، پروژه تقویت فشار گاز مشکین شهر، پروژه تقویت فشار کرمانشاه و واحدهای صنعتی و پروژه گازرسانی به مریوان، کامیاران و روانسر اشاره کرد.
این در حالی است که ایستگاههای تقویت فشار در شهرستانهای کاشمرو برداسکن با توجه به افت شدید فشار گاز در سر شاخه ها در فصل زمستان نیز هنوز به بهره برداری نرسیده است.
بدین ترتیب و با توجه به کمبود گاز که از قبل پیش بینی می شد به نظر می رسد که در فصل زمستان نیروگاهها با مشکل مواجه شوند که در همین خصوص زمزمه هایی نیز مبنی بر قطع برق در صورت برودت هوا در فصل زمستان به گوش می رسد.
در عین حال، افزایش 30 درصدی مصرف گاز در بخش خانگی در 10 روز نخست آبان ماه و افزایش 194 میلیون متر مکعبی مصرف نسبت به مدت مشابه سال گذشته نگرانی‌هایی درباره احتمال قطع گاز در روزهای سرد زمستان امسال به وجود آورده است.
مشترکان بخشهای خانگی، تجاری، صنعتی و نیروگاهی کشور در دو روز پایانی هفته گذشته نزدیک به ۹۰۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی مصرف کردند.
مشترکان این بخشها در روزهای پنج شنبه و جمعه ( ۱۶ و ۱۷ آبان) ۸۹۲ میلیون متر مکعب گاز طبیعی مصرف کردند که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۱۰۹ میلیون مترمکعب افزایش داشته است.
در این دو روز، مشترکان بخش خانگی مصرف کننده ۴۹۸ میلیون مترمکعب گاز طبیعی بودند که در مقایسه مدت مشابه سال قبل (۳۹۱ میلیون مترمکعب) ۱۰۷ میلیون مترمکعب افزایش داشته است که این امر از روند افزایشی مصرف گاز حکایت دار دکه با سردتر شدن هوا، همچنان ادامه خواهد داشت.
از سوی دیگر در حالی که اما و اگرهای بسیاری در مورد افزایش میزان گاز تولیدی کشور از فازهای میدان گازی پارس جنوبی وشرکت نفت مناطق مرکزی وجود دارد، ترکمنستان نیز هنوز خیال ایران را از بابت فروش گاز راحت نکرده و هنوز توافق کاملی در این خصوص بین دو کشور صورت نگرفته است.
ترکمنستان سال گذشته در حالى شیرهای گاز خود به روی ایران بست که صادرات این کشور حدود 5 درصد از مصرف گاز در ایران را تشکیل مى‌داد.این موضوع با سرمای بی سابقه هوا همراه شد تا کشورمان سرما و بحران بی سابقه ای را تجربه کند.
در آن زمان علت قطع گاز ترکمنستان مسائل فنی عنوان شد حال آنکه بسیارى معتقد بودند که دلیل قطع ناگهانى گاز ترکمنستان مسئله قیمت بوده به گونه‌اى که این کشور خواستار افزایش 100 درصدى قیمت گاز صادراتى خود به ایران شده بود.
اما با گذشت نزدیک به یکسال از زمستان خاطره انگیز 1386 بازهم واردات گاز از ترکمنستان در هاله ای از ابهام قرار دارد، بازهم تاخیر در راه اندازی پروژه ها مشهود است و بازهم مسئولان از تامین سوخت زمستانی به ویژه برای صنایع و نیروگاهها ابراز نگرانی می کنند.
به هر حال، به نظر می رسد شرکت ملی گاز ایران باید با برنامه ریزی مناسب و استفاده از تجربیات سالهای گذشته و بسیج تمامی امکانات تمهیداتی بیندیشد که زمستان امسال با حداقل مشکلات سپری شود.
نظر شما