قطر از ایران پیش افتاد / تشکیل اتاق فکر برای بررسی موضوع

به گزارش خبرنگار مهر، نخستین محموله از گاز LNG  قطر که در ماه جاری میلادی به انگلستان صادر خواهد شد، در شرکت گاز قطر تولید شده و براساس توافقنامه منعقد شده بین دو طرف، قطر به مدت 25 سال گاز طبیعی مایع شده خود در اختیار انگلستان قرار می دهد.

نخستین محموله صادراتی گاز مایع شده (LNG) قطر به انگلیس جوابگوی نیازهای یک هفته چهار میلیون و 500 هزار منزل مسکونی این کشور است.

شریک ایران در مخزن گازی پارس جنوبی که در برداشت از این میدان عظیم گازی حدود 10 سال از ایران پیش است، برای تولید بیش از 77 میلیون تن گاز LNG تا سال 2012 برنامه ریزی کرده است. 

این در حالی است که ایران سه طرح ایران LNG ، پارس LNG و پرشین LNG  را در برنامه های خود گنجانده که توسعه دو طرح پارس و پرشین به دلیل کارشکنی های شرکای خارجی در هاله ای از ابهام قرار دارد.

پروژه ایران LNG

پروژه ایرن LNG با مشارکت شرکت صادرات گاز ایران با سهم 49 درصد، شرکت صندوقهای بازنشستگی پس انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت با 50 درصد و شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت با یک درصد در 50 کیلومتری شمال غربی عسلویه قرار دارد.

طراحی این پروژه با ظرفیت تولید 10 میلیون تن LNG در سال با فناوری مایع سازی " INDE " صورت گرفته است. زمان تولید از این طرح برای اوایل سال 2011 برنامه ریزی شده و خوراک آن از فاز 12 میدان گازی پارس جنوبی تامین می شود.

پروژه پارس ال ان جی

طرح پارس LNG  که با مشارکت شرکت صادرات گاز ایران، توتال فرانسه و پتروناس مالزی قرار بود در سال 2011 به بهره برداری برسد بنا به دلایلی اجرای آن تاکنون با تاخیر مواجه شده است.

با وجود اینکه شرکت ملی نفت بارها اعلام کرده در صورت تاخیر توتال این طرح به متقاضیان دیگر واگذار خواهد شد، تاکنون اقدام قابل توجهی برای اجرایی کردن این طرح صورت نگرفته و زمان اجرای آن در هاله ای از ابهام قرار دارد.

در این پروژه طراحی فرآیند مایع سازی بر اساس تکنولوژی مایع سازی Axens فرانسه برای تولید 10 میلیون تن LNG در سال از طریق دو خط تولید طراحی شده است، منبع گاز نیز در این پروژه از فاز 11 میدان پارس جنوبی تامین می شود.

پروژه پرشین LNG

طرح پرشین LNG نسبت به دو پروژه پارس LNG و ایران LNG از ظرفیت تولید بالاتری برخوردار است و با مشارکت شرکتهای صادرات گاز ایران، شل هلند و رپسول اسپانیا از سال 2002 میلادی با شروع مطالعات امکان سنجی آغاز شده است.

ظرفیت طراحی تولید برای دو خط تولید این پروژه جمعا 16.2 میلیوت تن LNG در سال با تامین خوراک از فازهای 13 و 14 پارس جنوبی  تعیین شده بود.

اگر چه براساس برنامه ریزیهای صورت گرفته زمان تحویل اولین محموله این طرح ابتدای سال 2014 عنوان شده، اما به نظر می رسد این پروژه نیز به دلایلی که بارزترین آن عدم حضور شرکای خارجی است با تاخیر مواجه شود.

بازار مطمئن هند و چین

این در حالی است که ایران با داشتن حدود 28 تریلیون متر مکعب گاز ( 17 درصد از کل ذخایر گاز جهان) به عنوان اولین کشور خاورمیانه و دومین کشور دارنده ذخایر گازی در جهان است که به موجب موقعیت استراتژیک خاص خود در خلیج فارس، ایفا کننده نقش مهمی در صنایع نفت و گاز جهان بوده و به همین دلیل مورد توجه بسیاری از قدرت های صنعتی قرار دارد.

از زمان کشف  مخزن گازی پارس جنوبی و افزایش میزان ذخایر اثبات شده گازطبیعی ، کشورمان به تلاش خود به منظور صادرات بیشتر گاز افزوده است.

در حالی که هم اکنون گاز ایران تنها به ترکیه صادر می شود و برنامه صادرات گاز به کشورهای دیگر از جمله سوئیس نیز در دستور کار قرار دارد به نظر می رسد، کشورهای آسیای جنوبی مانند هند و چین، با برخورداری از منابع اندک گازطبیعی و پتانسیل تقاضای بالای انرژی، و نیز اتحادیه اروپا؛ در زمره بازارهای سودآور و مطمئن برای ایران محسوب می‌شوند.

نیاز به شتاب بیشتر

نیاز جهان به گاز LNG تا سال2015 به بیش از 525میلیون تن در سال افزایش خواهد یافت که ایران با احتساب بهره برداری از سه طرح خود ،تنها حدود 6درصد از این بازار را در اختیار قرار خواهد گرفت.

از سوی دیگر، با توجه به حجم ذخایر گازطبیعی کشور و مشکلات صادرات  توسط خط ‏لوله به‏ ویژه به مناطق دوردست (مانند اروپا) و یا ساخت خطوط  در مناطق  کوهستانی و نیز چشم‏اندازهای روشن LNG و توسعه فروش تک ‏محموله این فرآورده، شاید منطقی‏تر باشد تا ایران با شتاب در توسعه برنامه‏های LNG ، نقشی فراخور ذخایر گاز خود در بازارهای جهانی را کسب کند.

بدین ترتیب و به منظور نیل به اهداف چشم‏انداز، به نظر می رسد باید در وزارت نفت اتاق فکری برای بررسی دلایل پیشی گرفتن قطر از ایران در بهره برداری از پارس جنوبی و با حضور کارشناسان خبره تشکیل شود تا هر چه سریعتر این دلایل شناسایی و برای آن راهکار ارائه گردد.

در عین حال، ایران باید ترتیبی اتخاذ کند تا حداکثر تا سال 2015 ظرفیت تولید LNG کشورمان حداقل در حد 52 میلیون تن در سال باشد. هرچند این میزان نیز در مقایسه با چشم‏انداز ظرفیت تولید قطر در سال 2015، چندان قابل توجه به نظر نمی‏رسد.