تعزیه همچنان در انتظار ثبت ملی است !

یونسکو در جلسه عمومی سال 1999 ، برای حفاظت از شاهکارهای شفاهی و معنوی مانند زبان ، بازی ، آداب و آیین ، اسطوره شناسی و هنرهای نمایشی و سنتی ، بیانه ای با عنوان " شاهکارهای شفاهی و معنوی یونسکو " صادر کرد و طی آن اقدام به ثبت آثاری معنوی کشورهای مختلفی کرد که شرایط لازم برای جهانی شدن را دارند.

سال 84 از سوی ایران، پرونده ثبت جهانی تعزیه که توسط مرکز هنرهای نمایشی ایران تهیه شده بود به یونسکو ارسال شد. اما این پرونده به دلیل داشتن نقص برگشت داده شد.

وجود نقص در پرونده ارسال تعزیه از سوی برخی مسئولان پرونده و کارشناسان، تغییر مدیریت، مشکلات شخصی و درون سازمانی و همچنین تهیه شتابزده پرونده اعلام شد .

پرونده تعزیه برای اصلاحات طی مدت یک ماه زمان تعیین شده مفتوح بود، اما در این مدت اصلاحات انجام نشد و تعزیه از ثبت جهانی باز ماند .

با از دست رفتن این فرصت، ارائه پرونده یونسکو به دو سال بعد، یعنی سال 86 موکول شد .

سال گذشته و زمانی که انتظار می رفت پرونده آماده و کامل تعزیه، برای ثبت در فهرست جهانی یونسکو ارسال شود، اعلام شد تا پیش از ثبت ملی، امکان ثبت جهانی وجود ندارد !

اینکه چرا این نکته مهم و تعیین کننده در مرحله ارسال اولیه پرونده مورد نظر نبوده و چرا بعد از دو سال مورد توجه قرار گرفته را نمی توان نادیده گرفت، پرسشی که البته پاسخ روشن و صریحی برای آن دریافت نمی شود .

به این ترتیب یک فرصت دیگر نیز برای ثبت یک اثر ملی در فهرست جهانی از دست رفت.

عظیم موسوی، مسئول پیگیری پرونده ثبت ملی تعزیه در این مورد گفت: هر سال هر کشور می تواند 2 پرونده به یونسکو ارائه کند که سال گذشته نوروز و ردیف موسیقی جهانی شدند، بنابراین اگر سال گذشته نیز پرونده تعزیه آماده بود جهانی نمی شد.

البته در این مورد باید گفت بی تردید از آنجا مراحل ثبت تعزیه از سال 84 آغاز شده، اولویت داشته و چنانچه پرونده آماده بود می بایست ارسال می شد .

برای ثبت ملی تعزیه به عنوان ضرورتی برای ثبت جهانی آن، کمیته ای تشکیل شده تا مطابق با معیارهای ملی شدن، پرونده ای تهیه شود .

مهر ماه سال 88 زمان ارسال پرونده تعزیه برای ثبت جهانی است، اما این هنر آیینی هنوز به ثبت ملی نرسیده است !

آنچه در تهیه این پرونده بسیار خودنمایی می کند عدم هماهنگی لازم میان اعضا و همچنین عدم همکاری افراد، نهادها و دستگاههای مرتبط است به طوری که برگزاری جلسه ای مشترک میان کمیته ثبت، میراث فرهنگی و چند تن از پژوهشگرانی که در این عرصه فعالیت کرده اند، چندین نوبت به تعویق افتاده است، این خود عاملی اساسی برای بروز ضعف در پرونده و ایجاد چالش برای طی مراحل مختلف آن است .

عظیم موسوی مسئول پیگیری ثبت ملی تعزیه، نتیجه گیری در زمینه مواردی را منوط به برگزاری نشست مشترک مسئولان سازمان میراث فرهنگی و اعضای کمیته ثبت ملی تعزیه عنوان می‌کند .

این نشست چند هفته ای است به علت عدم حضور تمام شرکت‌کنندگان برگزار نشده و به فرصت دیگری موکول می‌شود .

مسئول پیگیری پرونده ثبت ملی تعزیه اعلام کرده است: نشست مشترک مسئولان سازمان میراث فرهنگی و اعضای کمیته ثبت ملی تعزیه با هدف مرور مدارک جمع آوری شده برگزار خواهد شد تا پرونده ، بدون نقص تهیه و به یونسکو ارائه شود .

جلسه فوق قرار بود هفته گذشته برگزار شود که نشد. موسوی در این مورد گفت: شاید این جلسه هفته بعد برگزار شود.

وی تأکید کرد: از آنجا که حضور تمام شرکت‌کنندگان در این جلسه حائز اهمیت است تا وقتی تمام اعضا و مسئولان نباشد، جلسه ای برگزار نخواهد شد...

به نظر می‌رسد در شرایطی که قرار است یک کار ملی و بین المللی انجام شود، افرادی که به نوعی مسئول و ذیربط هستند، اهتمام لازم را ندارند و پرداختن به این موضوع برای آنها جزو اولویتهای آخر است .

برخی مسئولان در پاسخ به اینکه این تعلل‌ها، از دست رفتن زمان را موجب می شود، فاصله طولانی تا مهر ماه را یادآور می‌شوند، اما باید در نظر داشت این فرصت به ظاهر طولانی، با این کوتاهیها و نداشتن جدیت لازم از دست رفته و در نهایت انجام کاری شتابزده را موجب می شود که نتیجه آن احتمالا تشکیل پرونده ای ناقص خواهد بود .