مسجدالحرام؛ نقطه طلایی همدلی مسلمانان

مسجدالحرام در وسط شهر مکه و در وادی ابراهیم قرار دارد که 277 متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است. این مسجد از شمال به مروه، از شرق به سعی و از غرب به باب عمره محدود می شود.

بنای مسجدالحرام

پس از آنکه ابراهیم (ع) و فرزندش اسماعیل (ع) به ساخت کعبه اقدام کردند، به امر خدا به حجاز آمدند. ابراهیم اولین کسی بود که حدود حرم را با ادله های جبرئیل قرار داد و پس از او اسماعیل آن را ادامه و توسعه داد. در زمان رهبری " قصی بن کلاب" که امور کعبه به دست قریش بود، زمین نزدیک کعبه را حرم قرار دادند و برای آن احترام و قداست قائل شدند. کشتار و قتل در آن حرام اعلام شد و به حمایت از آن پرداختند و به مسجدالحرام نیز اسمهایی چون بیت عتیق، بیت الحرام، بیت المعمور، حرم، حرم مکی دادند.

توسعه و آبادانی مسجدالحرام

در سال هشتم هجرت، مساحت مسجدالحرام به 1490 متر مربع رسید که در دوران پیامبر اکرم (ص) و خلیفه اول هیچ تغییری نکرد. در سال 17 هجری، خلیفه دوم برای مسجد دیوارهایی با ارتفاع کوتاه و درهایی برای آن قرار داد و با چراغهایی آن را روشن کرد، او اولین کسی بود که برای مسجدالحرام دیوارهایی حائل شد.

در زمان خلیفه سوم سال 26 هجری، آنچه را که اطراف مسجدالحرام قرار داشت، نابود و گرداگرد مسجد را ایوان بنا کرد و سقف آن را پوشاند. در سال 65 هجری عبدالله بن زبیر، آن را از جهت شرق، جنوب و شمال گسترش داد.

در سال 75 هجری عبدالملک بن مروان اگر چه به وسعت آن نیفزود، اما با قرار دادن تزئیناتی بر دیوارها و سقف، به زیبایی و آبادانی آن اضافه کرد و بر طول هر استوانه در مسجدالحرام 50 مثقال طلا قرار داد.

ولید بن عبدالملک در سال 91 هجری از سمت شرقی به آن افزود و آنچه را که پدرش به آن اضافه کرده بود را ویران و با بنایی محکم آن را از نو ساخت. او اولین کسی بود که با آوردن سنگ مرمر از مصر و شام و قرار دادن سقف آن از چوب و ساج به همراه پوشاندن دیوارهای داخلی مسجد با سنگ مرمر آن را آراست.

در سال 137 هجری خلیفه ابو جعفر منصور به سمتهای شمالی و غربی مسجد اضافه کرد و با قرار دادن مناره در سمت غربی، ساختن رواقها و تزئین مسجد با انواع نقش و نگارها و طلا به زیبایی آن را دوچندان کرد.

در زمان عباسی و معتضد و سپس سلطان سلیم ترمیم و اصلاح مسجد انجام شد، اما این تزئینات تا 1069 سال بدون تغییر بود تا اینکه در زمان ملک سعود بن عبدالعزیز در سال 1375 هجری با ویرانی خانه هایی که در جانب سعی قرار داشتند، به وسعت آن افزود. وی ساختمانهای سمت جنوب آن را ویران کرد تا به توسعه مسجدالحرام بپردازد و تغییرات اساسی در آن انجام داد.

در سال 1409 هجری ملک فهد بن عبدالعزیز از سمت غربی به مسجدالحرام اضافه کرد و در پی تحولات ملک سعود بن عبدالعزیز چندین طبقه به همراه پله برقی به مسجدالحرام افزود.

گفته می شود پیامبر اکرم از در باب السلام که مقابل مقام ابراهیم قرار دارد وارد مسجد می شد. از این رو بر زائران مستحب است که از این در وارد مسجد شوند.

مسجدالحرام اینک دارای 79 در است . هم اکنون مسجدالحرام بنایی بسیار عظیم است که مساحت به 356 هزار و 850 متر رسیده است. در وسط حیاطی به ابعاد تقریبی 150 در 100 متر کعبه قرار دارد. تعداد ستونهایی که در زیر ایوان قرار دارد بر 4 طرف به 545 ستون می رسد که بر هر یک از دو ستون یک چراغ قرار دارد، مسجد دارای حیاطی وسیع است که کعبه در وسط آن قرار دارد. وجود 4 مناره نیز به زیبایی و زینت آن افزوده است.