به گزارش خبرنگار مهر، پائیز 87 تلویزیون در کنار همه تفاوت‌هایی که الزاماً با پائیزهای گذشته دارد، یک فقدان را هم یادآور می‌شود. مجموعه‌های 90 شبی هر چند حضورشان همواره با نقد و واکنش در زمان پخش همراه بود، اما اولین تجربه نبودشان در پائیز امسال به شدت خود را نمایان می‌کند.
مجموعه‌های طنز 90 شبی هر چند در روندی تدریجی در دهه 70 از دل آیتم‌های طنز و اپیزودهای ناپیوسته زاده شدند، اما تجربه‌های آغازین نشان داد این حیطه جدید قابلیت دارد تا کمی تدبیر و تغییر تا مدت‌ها مخاطب گریزپا را پای تلویزیون نگه دارد. روند این سیر و تغییر و تحول که در ساختار مجموعه‌های 90 شبی ایجاد شد تا مرحله توقف ناگهانی، خود مؤید این وجه است.
شب‌های برره
هر چند "زیر آسمان شهر" را می‌توان آغازگر جدی طنزهای شبانه دانست، حرکت گروه سازنده بر مسیری تکراری، سری دوم و سوم این مجموعه را با افت تدریجی و شکست مواجه کرد. تا جایی که مهران غفوریان کارگردان و بازیگر آن در قسمت پایانی به طور مستقیم از مخاطبان به خاطر ضعف کیفی کار عذرخواهی کرد.
اما این تجربه گروههای دیگر را به حرکت واداشت و شکل‌گیری تخصصی به نام سرپرست و گروه نویسندگان طنز شبانه را وارد عرصه تلویزیون کرد. گروهی که در صدر آنها رضا عطاران قرار گرفت که بعدتر خودش هم به کارگردانی روی آورد و در عرصه 90 شبی‌ها مجموعه "کوچه اقاقیا" را ساخت که موفقیت نسبی در پخش به دست آورد.
در میان پیوستن گروههای جدید به عرصه ساخت مجموعه‌های شبانه همزمان با "زیر آسمان شهر" باعث شکل‌گیری مهمترین گروه سازنده شد که قبلتر همکاری موفق در عرصه ساخت آیتم‌های طنز داشتند. مهران مدیری با اولین مجموعه 90 شبی خود علاوه بر اینکه سبک خاص طنز خود را در تلفیق فانتزی و واقعیت وارد کار کرد، گروهی نویسنده را به عرصه تلویزیون آورد که نوآوری آنها جهشی در 90 شبی‌ها ایجاد کرد.
پیمان و مهراب قاسمخانی اصلی‌ترین زوج نویسنده بودند که همکاری موفق آنها با مدیری منجر به خلق مجموعه‌های "پاورچین"، "شب‌های برره" و "باغ مظفر" شد که هر یک بدون تکرار محض این ساختار، با با نوآوری‌های خاص همراه بودند و استقبال مخاطب هم پاسخی به آزمون و خطای آنها در این حیطه بود.
مدیری در این میان مجموعه شبانه "نقطه‌چین" را هم ساخت که البته به جهت جنس قصه‌ها و حضور نداشتن سرپرست نویسندگان همیشگی‌اش نتوانست به توفیق دیگر آثارش برسد. ضمن اشاره به این نکته که این کارگردان / بازیگر در این فاصله به ساخت مجموعه‌های مناسبتی نوروزی هم روی آورد که هر جا بهای لازم به متن و فیلمنامه‌ها داده شد، تضمینی بر همراهی مخاطب بود.
در این میان گروههایی هم بودند که به صورت پراکنده و مقطعی وارد عرصه ساخت 90 شبی‌ها شدند که از مهمترین آنها می‌توان به "بدون شرح"، "کمربندها را ببندیم"، "اکسیژن" و "زندگی به شرط خنده" مهدی مظلومی، "باجناق‌ها" فرهاد آئیش و "چارخونه" سروش صحت نام برد که با افت و خیزهایی همراه بودند.
مرور کوتاه بر این روند می‌تواند روند تغییر و تحول مجموعه‌های 90 شبی و این مهم را یادآور شود که این آثار کمتر در یک ساختار محدودشونده درجا زده‌اند. در واقع بیشتر سازندگان این آثار تلاش کرده‌اند ورای حرکت بر مسیری که می‌تواند همراهی مخاطب را تضمین کند، به نوآوری و تغییر روی آورند و مجموعه‌های مدیری نمونه‌ای خوب از تشخیص این الزام‌ها برای احترام و توجه به مخاطب است.
به این ترتیب این ساختار سریالی مانند همه گونه‌ها مرحله آزمون و خطا را طی کرده و حتی از طنز به سمت و سوی ملودرام هم حرکت کرده که "نرگس" سیروس مقدم نمونه‌ای از 90 شبی‌های ملودرام است که در زمان پخش توانست مخاطب عام را با خود همراه کند.
نکته‌ای که پائیز امسال را خالی‌تر از هر سال و شب‌های طولانی سومین فصل سال را در رسانه ملی بی‌بهره از تدارک برای مخاطب نشان می‌دهد، این است که هر سال برنامه‌ریزی مسئولان به گونه‌ای بود که از آغاز پائیز حداقل یک مجموعه شبانه از یکی از شبکه‌ها پخش شود.
اما بنا به دلایلی که می‌تواند از ناموفق تجربه‌های اخیر این حیطه باشد و همچنین نوآوری‌هایی که در مقاطعی گریبان رسانه ملی را می‌گیرد، تصمیم گرفته شده فعلاً مجموعه 90 شبی ساخته نشود. در این میان مخاطب هم باید با مجموعه‌های هفتگی سر کند که متأسفانه در پائیز 87 هیچکدام آنچنان جذابیتی برای پر کردن اوقات خالی شب‌های طولانی پائیز ندارند.
چارخونه
به گزارش مهر ، روند پخش سه روز در هفته مجموعه‌ها (ساعت شنی)، پخش مجموعه‌های زیر 90 قسمت به مناسبت‌های مختلف به صورت هر شبی (ترانه مادری) و... نیز نتوانستند جای مجموعه‌های 90 شبی را پر کنند. اینجاست که در کنار جذاب نبودن مجموعه‌های هفتگی و افت کیفی آثار در حال پخش، این فقدان به شدت حس می‌شود.
اگر بهانه توقف ساخت 90 شبی‌ها افت کیفی آنها باشد که باید گفت مجموعه‌های در حال پخش نیز چیز دندانگیری برای عرضه ندارند تا بتوانند در این رقابت وارد شوند. فیلم‌های تلویزیونی که در مقطعی کنونی در کمیت بالا تولید و روانه پخش می‌شوند هم جایگزینی مناسب برای پر کردن رقابت در این عرصه نیستند.
به هر حال بهانه توقف ساخت و پخش مجموعه‌های شبانه هر چیز که باشد مطمئناً کمترین عایدی این فقدان برای مخاطب عام تلویزیون گرایش دادن او به رسانه‌های دیگر است که البته عواقبی خوش برای رسانه ملی به همراه نخواهد داشت.
نظر شما