به گزارش خبرنگار مهر در رشت، شکار بی رویه قرقاولها به صورت مجاز و غیرمجاز که خطر انقراض این پرنده نادر را در پی دارد نگرانیهای فراوانی را برای محافل زیست محیطی و مردم ایجاد کرده است.
بی تردید اولین، بهترین و کوتاهترین راه برای پیشگیری از ادامه این روند حفاظت از محیط زیست گونه های در خطر انقراض و حمایت شده است که برای این کار علاوه بر گارد اجرایی سازمان حفاظت محیط زیست باید مردم بومی و ساکنین حاشیه زیستگاه این گونه های ارزشمند را در این رابطه حساس کرد.
حفاظت از گونه های در معرض انقراض و حمایت شده در درجه اول نیازمند حفاظت از زیستگاه های طبیعی و شناسایی جغرافیا و مولفه های طبیعی مرتبط با آن است از این رو آموزش ساکنین جوامع محلی و ارتقای آگاهی این افراد ضروری به نظر می رسد زیرا مشارکت این افراد در حفاظت و حراست از زیستگاه ها و گونه های موجود در آن باعث کاهش خطر برای گونه ها و احیا ذخایر موجود در آن می شود.
حال با توجه به اینکه قرقاول به عنوان یک گونه حمایت شده در جهان و کشور از پتانسیل لازم در این ارتباط برخوردار است لازم است توجه بیشتری به این امر مبذول داشته شود.
قرقاول از پرندگان بومی ایران است و روزگاری این پرنده در هر باغ و کشتزاری قابل مشاهده بوده اما به رغم شکارهای بی رویه هم اکنون وجود و حضور این گونه مثل گذشته به چشم نمی آید.
|
قرقاول از پرندگان بومی ایران است و روزگاری این پرنده در هر باغ و کشتزاری قابل مشاهده بوده اما به رغم شکارهای بی رویه هم اکنون وجود و حضور این گونه مثل گذشته به چشم نمی آید. |
بدین ترتیب روند کاهش جمعیت قرقاول در سطح استان گیلان که از اواسط دهه 70 به شکل مایوس کننده ای آغاز شده بود در حال حاضر و با همیاری مردم و محدودسازی فراگیر شکار متوقف و روند رو به رشدی را طی می کند.
رضوانشهر کلونی بزرگی از جمعیت قرقاول در گیلان
در شمال شهرستان رضوانشهر در شعاع شش کیلومتری ساحل دریای خزر از بهترین نمونه های مناطق قرقاول خیزیست که با همت مردم منطقه پس از سال 76 ایجاد شده و ذخیره گاه مناسبی برای بازیابی جمعیت این پرنده منحصر به فرد به شمار می آید.
در سالهای 66 تا 70 تنها یک طاقه قرقاول در منطقه شناسایی شده بود که هم اکنون این رقم افزایش یافته و وجود بیش از یک هزار طاقه از این پرنده در منطقه مذکور به تائید کارشناسان رسیده است و در حال حاضر منطقه قرقاول خیز شهرستان رضوانشهر با 200 هکتار وسعت به عنوان زیستگاه های اصلی این نوع پرنده به طور شبانه روزی مورد حفاظت قرار دارد.
مدیرکل محیط زیست استان گیلان در این ارتباط با تاکید بر محافظت از این کلونی منحصر به فرد قرقاول اعلام کرد: اگر از این منطقه به درستی محافظت شود، این منطقه می‌تواند به یکی از بزرگترین زیستگاههای قرقاول در کشور تبدیل شود.
کامران زلفی نژاد اظهار داشت: وجود کشتزارها در یک سمت و حضور جنگل در سمت دیگر به‌علاوه بوته مناسب برای پنهان شدن این حیوان محیطی خوبی را برای ادامه حیات این پرنده مهیا کرده است.
افزایش 20 برابری جمعیت قرقاول ها در گیلان
به هر حال با اجرای طرح سرشماری از قرقاولها در 29 منطقه جنگلی و نیمه جنگلی استان گیلان جمعیت این پرنده نادر در استان گیلان 20 برابر افزایش یافته همچنین بالغ بر 10 هزار قطعه از این پرنده زیبا تاکنون در مناطق سیاهکل، آستانه اشرفیه، فومن، تالش ، رضوانشهر و... شناسایی شده است.
قرقاول در زمره 20 پرنده رنگی و درخشان در جهان از قبیل پرنده بهشتی، طوطی ماکوئو سنبلی، فلامینگو (مرغ آتشی)، اوریول شمالی، پرنده آبی کوه، کاردینال شمالی، سهره بال طلایی آمریکا، چوب مرغابی، مرغ ماهیخوار، طوطی بال سبز ماکائو، لورکید رنگین کمانی، طاووس و.... محسوب می شود.
به اعتقاد پرنده شناسان، سرزمین و محل اولیه زندگانی قرقاول آسیای مرکزی و نواحی معتدل این قاره بوده که بعدها به دیگر نقاط جهان برده شده است.
این پرنده در قسمتی از سواحل دریای خرز از آستارا تا گرگان که زیستگاه اصلی اوست وجود داشته که به استناد گزارشهای موجود این پرنده در سالهای دهه 1340 شمسی به علت ابتلا به بیماری نیوکاسل مرغی، تخریب محیط زیست، مهاجرت مردم به مناطق میان دشت و ارتفاعات برای ساختن بناهای مسکونی، شکار بی رویه و سم پاشیهای مزارع و باغها در معرض نابودی و انقراض قرار گرفته است.
با تلاش و پیگیری حکومت وقت و دوستداران طبیعت و محیط زیست قانون و مقررات شکار و صید در بیست و نهم خرداد 1346 به تصویب می رسد که به موجب آن حمایت و حفاظت از پرندگان نادر از جمله "قرقاول" در دستور کار مسئولین و مجریان قرار گرفته و مناطقی از جنگلها و مراتع شمال کشور و زیستگاه های این حیوان به محلهای حفاظت شده برای پرندگان نادر و منحصر به فرد ایران تعیین می شود.
ترنگ این پرنده رنگین بال یکی از زیباترین و پرجمعیت ترین پرندگان ایران بوده که بیشتر در جنگلهای شمال کشور زیست می کند.
قرقاولها ایرانی به چهار زیر گونه تقسیم می شوند
قرقاولهای ایران همه از یک گونه اند ولی با توجه به پراکندگی جغرافیایی و تفاوتهای ظاهری به چهار زیرگونه از قبیل منطقه "ارسباران و دشت مغان"، "قرقاولهای تالش از آستارا تا چالوس"، "قرقاولهای گلستان از حدود بابل تا پارک گلستان"، "قرقاولهای سرخس در جنگلهای مرزی سرخس (هریرود)" تقسیم می شوند.
قرقاولها وابستگی زیادی به جنگلهای و بوته زارها داشته و معمولا در جنگلها استراحت و در نقاط باز و کم درخت و کشتزارها به تغذیه می پردازند و جنس نر و ماده این پرنده کاملا با هم تفاوت داشته و رنگ پر آنها برحسب زیرگونه جنس و سن تغییر می کند.
نرهای بالغ دارای پر و بال رنگین و پر زرق و برق و دمی درازتر از ماده بوده و سر و گردن آنها به رنگ سبز تیره براق است و رنگ پرهای قرقاولهای ماده نخودی تیره با لکه های قهوه ای زیاد به رنگ محیط اطراف است که باعث می شود در دوران طولانی خوابیدن روی تخمها و زمان پرورش جوجه ها از دید دشمنان پنهان بماند.
قرقاولهای نر صدایی شبیه به "کور - کور" دارند و اغلب به هنگام هیجان و تحریک سر و صدای زیادی در زیستگاه خویش ایجاد کرده و با بال زدنهای متعدد و پرشهای ناگهانی جلب نظر می کنند.
قرقاول پرنده ای بسیار تیز پرواز بوده و با حالتی خاص به هنگام نشست و برخاست توجه انسان را به خود جلب می کند.
گونه ایرانی قرقاولها را نژاد مربوط به بخشهای خزری می دانند که دارای پرهایی به رنگ سفید در زیربال و رنگ عمومی نارنجی متمایل به قرمز در بخشهای بالای بدن هستند.
قرقاول ایرانی با شریط محیطی زیستگاههای شمال کاملا سازگاری دارد
قرقاول ایرانی با شریط محیطی زیستگاههای شمال کاملا سازگاری داشته و به طور دائم یا فصلی از آنها استفاده می کند و برحسب عادت و رفتار از نظر لانه گزینی، پناه و عادت غذایی همچنین تولید مثل بخشهای مختلف این زیستگاه را اشغال کرده اند.
قرقاولهای شمال ایران بسیار رنگارنگند، نرها ۷۵ تا ۷۸ سانتیمتر و ماده ها ۵۳ تا ۶۲ سانتیمتر طول دارند، سر پرنده نر به رنگ سبز سیر براق و پوست برهنه دور چشمش قرمز روشن است و گوشپرهای کوچک و معمولا طوق گردنی سفید دارند.
این پرنده در هنگام احساس خط پرواز نمی کند بلکه به سرعت می دود و پنهان می شود پروازش سریع و آغازش پر سر و صدا است و معمولا در ارتفاع کم و به مدت کوتاه پرواز می کند.
پرورش قرقاول حفظ ذخائر ژنتیکی این گونه نادر را به همراه دارد
با این وجود در سالهای اخیر پرورش قرقاول در بسیاری از کشورهای جهان به خاطر استفاده از گوشت، رهاسازی در شکارگاه ها و بهره برداری به صورت شکار به یک شاخه مهم از پرورش پرندگان تبدیل شده و با توجه به قابلیت استفاده از محیط زیست و نادر بودن نوع وحشی آن یکی از سودآورترین پرندگان نسبت به دیگر پرندگان همطراز خود است.
این پرنده رنگین بال در ایران هم به منظور ایجاد پرورشگاه های مناسب و مزارع مادر برای تولید تخمهای نطفه دار، حفظ ذخائر ژنتیکی کشور، جذب توریست و شکارچیان به مناطق دیدنی و بکر کشور، تهیه قرقاول برای باغ وحشها به منظور بازدید عموم، در مکانهایی که نسل این پرنده در حال انقراض است پرورش داده می شود.
تلقیح مصنوعی قرقاول ها در ایران انجام می شود
بزرگترین مشکل پرورش این پرنده نزاع میان ماده های تخمگذار بوده که این معضل باعث باروری پائین در تخمهای قرقاولها می شود.
در سالهای اخیر تلقیح مصنوعی برای رفع این معضل در دستور کار مراکز تحقیقاتی قرار گرفته و هم اکنون جداسازی دو جنس و اسپرم گیری از قرقاول نر و تلقیح مصنوعی موجب دستیابی به نرخ باروری 35 درصدی شده است.
با این حال قرقاول یا همان مرغهای وحشی جنگلهای شمالی به دلیل زیبایی منحصر به فردی که دارند همانند نگینی در دل طبیعت سرسبز گیلان می درخشند که با حمایت همه جانبه و احیای این گونه نادر می توان از این تنوع زیستی در جذب توریست و.... به نحو مطلوب بهره برداری کرد.
نظر شما