به گزارش خبرنگار مهر ، دکتر پروفسور حمید مولانا استاد روابط بین الملل در اولین هم اندیشی ارتباطات دینی با موضوع مفهوم شناسی ارتباطات دینی که از سوی گروه مطالعات فرهنگ و ارتباطات پژوهشکده باقرالعلوم وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی برگزار می‌شود گفت: تمرکز من بر روی دو موضوع است یکی آنکه ارتباطات دینی چیست و دوم بررسی عوامل مؤثر در مدیریت و سازماندهی ارتباطات دینی است.
وی با اشاره به اینکه ارتباطات دینی زمانی جریان می یابد که چارچوب آن بر مبنای اعتقادات ، باورها و ارزشهای دینی پایه ریزی شده باشد، افزود: اصول دین باید بر آن حاکم باشد در غیر این صورت ارتباطات درون فرضی ، میان فرضی ، گروهی ، سازمانی ، جمعی و غیر دینی هستند.
مشاور رئیس جمهور اظهار داشت: ارتباطات دینی بدون رعایت این اصول اگر چه محتویات آن دینی باشد ، غیردینی و حتی ضد دینی می شود.
مولانا با بیان اینکه دین ما دین مبین اسلام است تصریح کرد: ارتباطات دینی ما باید اسلامی بوده و در چارچوب اصول دین اسلام صورت گیرد. از لغت ارتباطات دینی باید ارتباطات اسلامی مورد توجه قرار گیرد چرا که دین شامل ادیان مختلف می شود اما در موضوع ارتباطات دینی منظور ما دین اسلام است.
وی با اشاره به اینکه در غرب در آغاز اصل روشنگری یا منورالفکری به تدریج زندگی دنیوی از زندگی اخروی تفکیک شد.، تأکید کرد: در اسلام تفکیک وجود ندارد در سراسر جوامع اسلامی دین نه تنها فرد را به طور کامل در بر می گیرد بلکه کردار افراد و قواعد اجتماعی را تعیین می کند. در ادیان دیگر اخلاق ، ماهیت اجتماعی یافته اما در جوامع اسلامی عین دین است. قرآن کریم می فرماید: بهترین شما با تقواترین شماست.
مولانا در ادامه به چند نکته که ارتباطات دینی ما را هدایت می کند اشاره کرد و یادآور شد: اولین و بنیادی ترین نگرش در این خصوص توحید است که پیوستگی همه ادیان جهان را در بر دارد. یگانگی پروردگار ، وجود هدف در حقیقت ، رهایی بشر از عبودیت غیر خدا است. نظریه توحید هرگونه پیوند فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی تحت انقیاد مخلوقات را محکوم می کند. بر اساس اصل توحید ویران کردن ساختارهای فکری مبتنی بر قوم گرایی ، خویشاوندی ، بت پرستی از اصول اسلام است. در ارتباطات میان فرضی ، عمومی ، جمعی ، گروهی ، سازمانی باید این اصل حاکم باشد. یکی از کاربردهای تبلیغ دینی و اسلامی از بین بردن اسطوره هاست نه تقویت آنها.
وی افزود: دومین اصل نظریه امر به معروف و نهی از منکر است مفهوم آن مسئولیت فردی و گروهی جهت آماده ساختن نسل آینده برای پذیرش اعمال اسلامی است. ارتباطات دینی با مسئولیت هدایت و ارشاد همراه است. بدون ارشاد ارتباطی در اسلام وجود ندارد ما به ارتباطاتی با هدف دعوت شده ایم، هدف ارشاد و هدایت است به اصل اول توحید.
مشاور رئیس جمهور نظریه دیگر را مفاهیم شهادت و جهاد خواند و گفت: تنها هنگامی می توان این نظریه را درک کرد که به سوی خیر و سعادت و دوری از شر رسید. از منظر اسلام جهاد و شهادت بدون تبلیغ معنا ندارد.
مولانا پنجمین مفهوم را امت با جامعه بزرگ اسلامی خواند و گفت: امت از مرزهای ملی ، سیاسی ، مفهوم سیستم و دولت مدرن فراتر است یکی از مهمترین جنبه های امت اسلام میان افراد جامعه تمایز قائل نمی شود. ملیت تفاوتهای فرهنگی به رسمیت شناخته شده اند اما سلطه گری و سیطره مردود است فرد و روابطش با جامعه دارای ارزش است. تاریخ ارتباطات با تاریخ خلقت و بشریت یکی است اگر چه علم ارتباطات و ابزار ارتباطات سالها بعد به وجود آمد و توسعه یافت. اما ارتباطات مرتبه خاصی در تاریخ بشریت نیست بلکه با خلقت بشر ارتباطات نیز آغاز شد. ارتباطات از ابتدا شروع و ابزارها زیاد شدند.
وی در ادامه اصل ششم را مفهوم تقوا خواند که الگوی ارتباطات جامعه اسلامی بر مبنای تقوا است.
مشاور رئیس جمهور یاد آور شد: آخرین مفهوم امانت است که آزادی مسئولیت را در انسان حفظ کرده و در ارتباطات اسلامی حفظ می کند اگر مفهوم امانت وارد الگوی اسلامی و ارتباطات کنیم قدم بزرگی برداشته ایم.
وی متذکر شد: در ارتباطات دینی تأکید بر روی ارتباطات چهره به چهره است که باید اولویت یابد .دوم تکنولوژی ارتباطات در سلسله ارتباطات انسانی باید ادغام و تلفیق شود در صورتی که تلفیق نشود موتور ارتباطات دینی از کار می افتد.
مشاور رئیس جمهور موضوع سوم را تقلیل تعارضات و تناقضات خواند و افزود: ارتباطات دینی باید با مسائل سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ارتباط یابد.
مولانا با اشاره به اینکه ارتباطات محیط زیست دارد باید آن محیط زیست را در نظر گرفت هیچ ارتباطی در خلأ بوجود نمی آید شناخت محیط زیست فرهنگی و ارتباطی را عدم ارتباطات دینی خواند و یادآور شد: باید از کاربرد و عملکرد تکنولوژی اطلاع داشته باشیم که اگر از ذات آنها اطلاع نداشته باشیم ارتباطات اسلامی ما نقص خواهد داشت.
وی در ادامه نظریه هفتم را مطرح کرد و گفت: باید نظریه های ما با اعمال ما مخلوط شود یعنی مخاطب ما را با ارتباط می آزماید که حرف با عمل تا چه میزان یکسان است.
مشاور رئیس جمهور در ادامه با اشاره به اینکه ارتباطات نباید عمومی باشد افقی ، موازی و دایره بودن را متذکر شد و افزود: آزاد منشی جزوی از اسلام است همچنین مشروعیت ، مقبولیت و محبوبیت باید همراه خطیب باشد.
مولانا یازدهمین نکته را مسجد محوری در ارتباطات اسلامی و دینی ما خواند و گفت: در ایران تمام شبکه های ارتباطات انسانی و دولتی از مساجد جدا شده اند و مساجد تبدیل به ساختمان شده اند مساجد را باید بازگرداند. ما مسجد را از امور سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی خود دور کرده ایم معنا و مفهوم مسجد را باید به جامعه بازگرداند.
وی آخرین نکته را استقلال فکری و آزاداندیشی خواند و گفت: تا زمانی که نهال استقلال فکری و آزاداندیشی گذاشته نشود کاری از پیش نمی رود، بنابراین یکی از اصول اصلی ارتباطات اسلامی آزاداندیشی و استقلال فکری است.
نظر شما