آخرین مستندات حاکی از اصالت تاریخی خانه شیخ بهایی است

مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی اصفهان با اعلام این مطلب به خبرنگار مهر گفت: قطعا چنانچه مدارک و اسناد ما اصالت تاریخی خانه شیخ بهایی را مورد تردید قرار می داد هرگز نسبت به خرید این خانه پافشاری نمی کردیم.

حسین جعفری افزود: سازمان متبوع ما برای پی بردن به اصالت تاریخی این بنا مدتهاست تمامی فرایندهای تحقیقاتی لازم را با کمک و مشاوره گرفتن از خبره ترین کارشناسان تاریخی انجام داده است و چنانچه در این فرایند نسبت به اصالت تاریخی این اثر ثبت ملی شده تردید وجود داشت هرگز درباره خرید آن تصمیمگیری نمی کردیم.

مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی اصفهان اظهار داشت: خانه شیخ بهایی در نزدیکی مسجد جامع اصفهان و حمام شیخ بهایی واقع شده است به همین دلیل مستندات موجود نشان دهنده این است که این خانه متعلق به شیخ بهایی است.

جعفری با اشاره به اینکه خانه دیگری منتسب به شیخ بهایی وجود دارد ادامه داد: آخرین مستندات به ما می گوید که این خانه تاریخی خانه شیخ بهایی است و به همین دلیل ما قصد خرید این خانه را داریم.

خانه شیخ بهایی متعلق به عمه شاه عباس ( مریم سلطان بیگم ) بوده که پس از آن شاه عباس این بنا را به شیخ بهایی واگذار می کند و تاریخچه این خانه در کتاب زندگی شاه عباس اول تالیف دکتر نصرالله فلسفی در صفحه 563 ذکر شده است.

مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی اصفهان تاکید کرد: قصد داریم پس از خرید و مرمت خانه را به مکان فرهنگی تبدیل کنیم و برای سال آینده کنگره شیخ بهایی که در اصفهان برگزار می شود آن را آماده کنیم.

این در حالی است که مسئولان سازمان میراث فرهنگی طی روزهای گذشته نسبت به اصالت خانه تاریخی شیخ بهایی ابراز تردید نموده و عنوان کرده بودند که مدرکی که ثابت کند این خانه متعلق به شیخ بهایی است وجود ندارد.

در تحقیقاتی که مهرداد قیومی کارشناس پیشین سازمان میراث فرهنگی و از اعضای فعلی فرهنگستان هنر در سالهای گذشته در مورد خانه شیخ بهایی انجام داده و برای مهندس موسوی رئیس فرهنگستان هنر نیز ارسال شده و هم اکنون نیز مستندات آن وجود دارد آمده است که "این خانه در غرب مسجد جامع اصفهان قرار گرفته و بنا بر شواهد مختلف و منابع تاریخی متعلق به عمه شاه عباس بوده و این بنا بعد از فوت عمه شاه عباس به شیخ بهایی داده می شود و همچنین در کتاب زندگی شاه عباس اول تالیف نصرالله فلسفی در صفحه 563 نیز در ارتباط با تاریخچه خانه مطالبی عنوان شده است ."

قیومی در ادامه عنوان کرده است که این خانه در سال 75 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 78 نیز از سوی سازمان میراث فرهنگی به عنوان زیبا ترین خانه تاریخی آسیا و اقیانوسیه معرفی شد و در این مدت خانه الگویی برای خانه های تاریخی اصفهان بوده است.

از سوی دیگر حمیدرضا حسینی کارشناس امور میراث فرهنگی در مورد اظهارنظر بقایی قائم مقام سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مبنی بر اینکه خانه شیخ بهایی منتسب به شیخ نیست به خبرنگار مهر گفت: نقدی که بر رفتار قائم مقام سازمان میراث فرهنگی صورت می گیرد این است که وی مطالبی را که باید توسط متخصصین و کارشناسان امر نظر داده شود بدون اطلاع از موضوع نظر می دهند.

وی با اشاره به اینکه در مورد خانه مدرس نیز چنین اتفاقی رخ داده است ادامه داد: در مورد خانه مدرس سازمان ثبت پس از استعلام به سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده بود که این خانه متعلق به مدرس است و 2 نفر از نوادگان مدرس که هم اکنون نیز زنده هستند این امر را تائید می کنند که در همین خانه بدنیا آمده اند.

حسینی اظهارداشت: همچنین تعداد زیادی سند تاریخی نیز در این ارتباط وجود دارد و همچنین کمیته ویژه میراث فرهنگی استان تهران نیز رای داده که خانه مربوط به مدرس است  اما هنگامی که از بقایی قائم مقام سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سوال می شود که چرا خانه مدرس به ثبت ملی نمی رسد عنوان می کند که خانه متعلق به مدرس نیست.

این کارشناس میراث فرهنگی گفت: سازمان میراث فرهنگی خانه مدرس را که برای 80 سال قبل است و این همه اسناد در مورد تائید آن وجود دارد نفی می کند چه برسد به خانه شیخ بهایی که متعلق به 400 سال قبل است و طبیعی است که سندی آنچنانی نیز ندارد.

حسینی افزود: خانه شیخ بهایی در زمانی شکل گرفته که سند تاریخی مبنی بر اینکه متعلق به شیخ است وجود نداشته اما دلایل دیگری وجود دارد که مشخص می کند این خانه تاریخی برای شیخ بهایی بوده است.

وی تصریح کرد: چند سند وجود دارد که انتساب این خانه به شیخ را تائید می کند و اسناد تاریخی و کتابی که اشاره به بخشش خانه به شیخ توسط شاه عباس و همچنین تعیین حدود خانه است نیز وجود دارد.

کارشناس میراث فرهنگی تاکید کرد: نزدیک بودن این خانه به حمام شیخ نیز سند دیگری است که مشخص می کند این خانه متعلق به شیخ بهایی است و همچنین تعدادی از بازماندگان شیخ بهایی نیز تائید کرده اند که خانه متعلق به شیخ است و همسایگان این محدوده نیز از پدران و اجداد خود این موضوع را شنیده و تائید می کنند.

حسینی ادامه داد: یکی از منابع ما در تاریخ اظهارات شفاهی و نقل قولهایی است که وجود دارد بنابراین نمی توان به راحتی تمام این موارد و مستندات را نفی کرد.

وی اظهارداشت: در هنگام مرمت بنا در سالهای 73 و 74 تن بوشه های سفالی شبیه آن چیزی که در حمام شیخ بهایی بوده از خانه بدست آمده است و از تمام این موارد مهمتر راه یا تونلی است که از حمام به این خانه تاریخی وجود دارد و از هیچ خانه تاریخی دیگری راهی به حمام نیست، بنابراین تمام این موارد نشان می دهد که این خانه متعلق به شیخ بهایی است.

کارشناس میراث فرهنگی گفت: موضوع خانه شیخ بهایی حداقل 5 یا 6 سال است که مطرح شده پس چرا سازمان میراث فرهنگی تا الان منکر این موضوع نشده است.

وی ادامه داد: در سال 83 استاندار اصفهان برای رسیدگی به مشکل لوله های آب خانه شیخ بهایی کمیته ای 3 نفره متشکل از رئیس آب و فاضلاب ، رئیس میراث فرهنگی و رئیس دفتر فنی استانداری اصفهان تشکیل داد در آن زمان اگر خانه متعلق به شیخ بهایی نبود چرا کارشناسان سازمان میراث فرهنگی اصفهان همان موقع این موضوع را گزارش نکردند.

حسینی گفت: کارشناسان میراث فرهنگی اصفهان این خانه را دیده اند اما بقایی قائم مقام سازمان خانه شیخ بهایی را ندیده است.

کارشناس امور میراث فرهنگی افزود: با این همه باز هم ما حتما نمی گوییم که خانه شیخ بهایی است اما وقتی گمان غالب این است پس بهتر است مسئولان سازمان میراث فرهنگی قبل از بررسی اظهار نظر نکنند.