اجازه نمی دهم فوتبال به آخرتم لطمه بزند/ مرا با شاه حسینی مقایسه نکنید

" وقتی تا به حال به بازیکن و تماشاچی الگوی مناسبی معرفی نکرده ایم ، چطور انتظار داریم در فوتبالی که پول و محبوبیت و شهرتش هر انسانی را اغوا می کند با چالش روبرو نشویم ".

" بازیکن در میدان مسابقه ، مربی روی نیمکت و تماشاگر روی سکوهیچکدام خالی از اشتباه نیستند ومعصوم به دنیا نیامده اند. آنها انسان هایی هستند با مجموعه ای از ضعف ها و کمبودها ... اما هر انسانی را می شود با الگودهی مناسب و معرفی رفتار درست اصلاح کرد".

" آموزه های دینی باید در فوتبال احیا شود. اگر این روح تعالی بخش در فوتبال ما جاری و ساری شود آن وقت است که نه تنها بی انضباطی جایی درمیادین فوتبال نخواهد داشت که این ورزش پرطرفدارمی تواند درخدمت تعلیم و تربیت و اصلاح جامعه قرار گیرد و باعث تعالی و رشد و پیشرفت معنوی انسان شود".

اینها بخشی ازصحبت های مجتبی شریفی رئیس 42 ساله کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال است که شاید طرح آن در فوتبال ما تازگی داشته باشد. او ساده و بی تکلف اما قاطع و مسلط به مسائل حقوقی نه بدنبال تنبیه مجرمان فوتبال که درپی ارشاد و اصلاح است. برخلاف ذهنیت اهالی فوتبال خودش را از جنس فوتبال می داند اما ابایی از اینکه بگوید: " نمی خواستم به فوتبال بیایم " ندارد.

با این مقدمه و تاکید بر اینکه کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال به عنوان بالاترین رکن رسیدگی به تخلفات و موارد انضباطی نقش بسزایی در سالم سازی فضای فوتبال کشور دارد و می تواند اهرمی کنترلی درجهت اصلاح بازیگران و محیط های فوتبال باشد، گفتگوی ویژه "مهر" با قاضی القضات فوتبال، دارای دکترای فلسفه و عضوکمیسیون حقوقی کمیته ملی المپیک را می خوانید:

به اصرار کفاشیان به فوتبال آمدم
پیش از این در کمیته ملی المپیک و به عنوان عضو کمیسیون حقوقی این کمیته در دوره دبیرکلی آقای کفاشیان با ایشان سابقه همکاری داشتم و پس از انتخاب وی به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال با اصرار ایشان و دوستان مشترک مسئولیت کمیته انضباطی را پذیرفتم. 

فضای فوتبال را می شناختم
قبل از اینکه به کمیته انضباطی بیایم علاقه خاصی به پیگیری مسائل فنی فوتبال و بویژه پیگیری اخبار لیگ های کشورهای اروپایی داشتم و علاوه بر این بواسطه حضور در تیم فوتسال "سیروسفر"مشهد که ازسه سال پیش به "علم و ادب" تغییرنام داد در فضای فوتبال کشورقرار داشتم. مسئولیت چندین ساله ام درسازمان تربیت بدنی و کمیته ملی المپیک نیز باعث شد اشراف نسبی به اوضاع فوتبال داشته باشم. در کنار اینها از قبل با مسائل حقوقی فوتبال آشنایی داشتم و حتی بواسطه ارتباط شغلی ام روی آیین نامه کمیته انضباطی مطالعه داشتم وهمین ارتباط به من کمک کرد تا شناخت خوبی ازفضای فوتبال داشته باشم.

می دانستم مسئولیت سختی دارم
زمانی که به من تکلیف شد به فوتبال بیایم ، می دانستم مسئولیت سنگینی برعهده خواهم داشت به همین خاطر خودم را برای رویارویی با هر دشواری آماده کردم. وظیفه من در کمیته انضباطی سازماندهی مسائل انضباطی لیگ و حتی فراتر از آن معرفی الگویی مناسب از رفتار انضباطی در فوتبال است. خوشبختانه در این راه سابقه همکاری در ساختن الگوی موفقی به نام علم و ادب را هم داشتم و اعتقاد دارم می توانیم این الگوی مناسب را همراه با آموزه های دینی و درحد توان و ظرفیت به فوتبال کشور تعمیم دهیم.

یک تیم کامل قضایی هستیم
بنده به اعتبارهمکارانم در کمیته انضباطی شامل؛ آقایان عباس روغنی، حسین عبداللهی، امیر قطبی و حمیدرضا سلیمانی مسئولیت این کمیته را پذیرفتم و خوشبختانه تیمی که با هم کارمی کنیم کاملا به مسائل قضایی و آیین نامه های انضباطی مسلط هستند و درکمال تفاهم، صداقت و امانتداری به پرونده های کمیته انضباطی رسیدگی می کنیم و در این راه بیش از آنکه به جنبه های تنبیهی و شیوه های قهری مد نظرمان باشد به جنبه های ارشادی و اغنایی توجه داریم تا متخلفینی که به این کمیته می آیند با الگوهای صحیح عملی و شیوه های رفتاری درست آشنا شوند تا روی اعمال و رفتارشان کنترل داشته باشند و بعد از یکبار حضور در کمیته انضباطی برای ارتکاب تخلف دوباره با نیروی بازدارنده درونی روبرو باشند.

از آمدنم به کمیته انضباطی پشیمان نیستم
شریفی در ادامه گفتگوی خود با گروه ورزشی مهر ادامه داد: زندگی سراسر تجارب و تکالیفی است که برعهده انسان قرارمی گیرد و هرمسئولیتی روح و جان انسان را صیقل می دهد و آدمی درشرایط جدید تجارب و آثار و ثمرات تازه ای نصیبش می شود که می تواند باعث توسعه وجودی اش شود. از اینکه مسئولیت کمیته انضباطی را پذیرفتم پشیمان نیستم چرا که برای خودم اصولی دارم که هرگز از این اصول عدول نمی کنم و اجازه نمی دهم فوتبال به دین و معنویت و آخرت من لطمه بزند. در واقع می خواهم بگویم فوتبال باید درخدمت کرامت و تعالی انسان باشد نه اینکه انسان درخدمت فوتبال.

دل بسته کمیته انضباطی نیستم
ریاست کمیته انضباطی برای من دلبستگی ندارد چرا که از پذیرفتن مسئولیت کمیته انضباطی نه چیزی به دست آورده ام و نه چیز مهمی در دست دارم که از دست دادنش مرا آزرده کند. تنها از خدا می خواهم آبرومند کارکنم و آبرومند این کار را به سرانجام برسانم.

چالش های فوتبال طبیعی است
پیش از اینکه به فدراسیون بیایم فضای فوتبال برای من عینیت داشت و آن را خوب می شناختم . شاید اطلاعات امروز من تنها 10 درصد با شناختی که از قبل از این رشته داشتم تفاوت می کرد . فوتبال علیرغم اینکه محبوبترین و پرطرفدارترین ورزش کشوراست اما به خاطراینکه نتوانستیم جنبه های فرهنگی و اعتقادی را در آن وارد کنیم بعضا با چالشهای عدیده ای روبروست که بسیاری از آنها هم کاملا طبیعی است چون درطول سالهای گذشته نه الگوی مناسبی به نسل جوان معرفی کرده ایم و نه تعریف درستی از مدیریت تربیتی در فوتبال داشته ایم.

محیط فوتبال تحریک کننده است 
رشته فوتبال بواسطه شرایط خاصی که از نظر دشواری ، مدت زمان مسابقه و برخوردهایی که در آن اجتناب ناپذیراست، محیط مساعدی برای بروز و ظهور کاستی های شخصیتی بازیکن ، مربی و تماشاگراست و در واقع محیط فوتبال یک عامل تحریک کننده قوی در بروز رفتارهای نابهنجار به شمار می رود. از این نظر رابطه محیط با عوامل انسانی، رابطه اظهاری است نه ایجادی به این معنی که محیط در انسان عیب ایجاد نمی کند بلکه باعث ظهور و بروز کاستی های شخصیتی و رفتاری می شود. بنابراین هرگز نباید اثر محیط  را بر روی فرد متخلف نادیده گرفت و بلکه باید آن را به اندازه یک عامل تحریک کننده در بروز رفتار ناهنجار موثر دانست، از همین رو در صدور آراء کمیته انضباطی به فضای وقوع تخلف هم باید توجه کرد و نباید تاثیر آن را نادیده گرفت.

بدنبال تغییر بینش متخلف هستیم
رئیس کمیته انضباطی در ادامه گفتگوی خود با مهر خاطر نشان کرد: در برخورد با متخلفانی که پرونده آنها به کمیته انضباطی ارجاع می شود تلاش داریم تا از طریق گفتمان زاویه دید و نوع نگاه خاطی را نسبت به تخلف صورت گرفته تغییر دهیم چرا که اعتقاد داریم تا زمانی که این تغییر بینش در فکر و ذهن فرد ایجاد نشود، قادر به اصلاح رفتار وی نخواهیم بود. زمانی می توانیم رفتار فرد را تغییر دهیم که ابتدا بینش و طرز تفکر او را نسبت به رفتار نادرست اصلاح کنیم.

بهترین زمان برای ارشاد متخلف
لحظه ای که فرد با ارتکاب تخلف انضباطی در دام قانون گرفتارمی شود و خود را برابر قانون تسلیم می بیند بهترین زمان برای خشکاندن ریشه خطا ونحوه گوشزد کردن رفتارنامناسب او و رهایی از ناهنجاری هاست. بازیکنی که مقابل کمیته انضباطی چاره ای جز تسلیم شدن و پذیرفتن رای کمیته انضباطی ندارد و از رفتارخود پشیمان است زمینه ذهنی مناسبی برای پذیرفتن نکات ارشادی و تربیتی دارد و ازهمین رو رویه ما در کمیته انضباطی این است که با دعوت از متخلف برای حضور در کمیته انضباطی نکات تربیتی و ارشادی و رفتاری را به وی گوشزد کنیم.

در آراء انضباطی رضایت شاکی موضوعیت ندارد
در رسیدگی به پرونده هایی که بعضا با درگیری فیزیکی و زد و خورد همراه است، رضایت شاکی در صدور آراء انضباطی مد نظر کمیته انضباطی نیست چرا که این بخش جزو مطالبات دادگاه کیفری است و این دادگاه باید به چنین جرائمی رسیدگی کند. در واقع باید بگویم کمیته انضباطی، دادگاه کیفری نیست و تنها وظیفه دارد تخلف انجام شده را شناسایی و مطابق آئین نامه در خصوص آن حکم صادر کند.

نمی توانیم در حوزه کیفری رای صادر کنیم  
کمیته انضباطی از ورود به حوزه صدور آراء کیفری منع شده و اینگونه پرونده ها باید در "دادگاه ورزش" مورد بررسی و رسیدگی قرارگیرد که البته چنین دادگاهی درحال حاضر در ایران وجود ندارد. در مورد پرونده سرباز نیروی انتظامی که در حین انجام وظیفه درمسابقه سپاهان و پرسپولیس براثر پرتاب نارنجک هر دو چشم خود را از دست داد این رای فراتر از اختیارات کمیته انضباطی بود چرا که موضوع پرداخت دیه در شمار وظایف دادگاه کیفری است نه کمیته انضباطی ولی از آنجا که هدف مجموعه عوامل مرتبط با این پرونده کمک به سربازحادثه دیده بود، با همکاری باشگاه سپاهان جرائم نقدی درنظرگرفته شده از سوی تیم میزبان پرداخت شد.

برنامه 90  گلادیاتوری عمل می کند
شیوه‌ای که برنامه 90 برای پرداختن به مسائل فوتبالی دارد، نه تنها سازنده نیست بلکه بعضا حتی تخریب کننده وغیراخلاقی است. اینکه شما دو طرف درگیر با یک موضوع را رودرروی یکدیگر قرار دهید و موجب پرخاش لفظی آنها شوید، نمی تواند رویه درست و سازنده‌ای باشد. اینگونه برخورد با اتفاقات فوتبال تداعی‌گر درگیری گلادیاتورها در رم باستان است که دو مبارز را به جان هم می انداختند تا تماشاگران از دیدن این صحنه ها لذت ببرند. به اعتقاد من جذابیت نشانه حقانیت نیست و نباید به هر ترفندی برای جذب تماشاگر راضی شد. به عنوان یک تماشاگرعلاقمند به فوتبال دوست دارم برنامه 90 به نقد مسائل فنی، داوری و مربیگری بپردازد و به اطلاعات من مخاطب بیفزاید نه اینکه با برداشتن حریم ها عامل تنش درجامعه فوتبال شود. 

پرونده های خداداد و نیکبخت جنجالی بود 
درمدت حضورم درکمیته انضباطی پرونده درگیری خداداد عزیزی با خبرنگار شیرازی و تمرد نیکبخت واحدی ازحضور در تیم ملی جنجالی تر از بقیه بود ولی در مورد هر دو پرونده تلاش کردیم با پرهیز ازجنجال های رسانه های و بدور ازحاشیه ها این دو پرونده را بررسی کنیم و به اعلام رای بپردازیم. در مورد پرونده خداداد معتقدم رای صادره منصفانه بود و بخشی ازاین پرونده حد کیفری را طلب می کرد که درحیطه اختیارات کمیته انضباطی نبود. درمورد پرونده نیکبخت هم اطلاعات کاملی جمع آوری کردیم و با احاطه کامل به دلایل تمرد نیکبخت ازهمراهی تیم ملی ، وی را به دوسال محرومیت ازحضور درتیم ملی، 10 میلیون تومان جریمه نقدی و بازگرداندن پاداش هایی که ازتیم ملی دریافت کرده محکوم کردیم که بازگرداندن مبلغ پاداش دریافتی نیکبخت رقمی حدود 5 میلیون و 400 هزارتومان بوده که وی می تواند این مبلغ را درطول مدت محرومیت اش پرداخت کند.

من را با شاه حسینی مقایسه نکنید
به نظر من باید قدردان زحمات آقای شاه حسینی در کمیته انضباطی باشیم چرا که ایشان برای ساماندهی به کمیته انضباطی و ایجاد نظم و انضباط درمسابقات لیگ زحمات زیادی را متحمل شدند. گذشته ها، گذشته و باید به آینده نگاه کرد. مقایسه من با ایشان مقایسه درستی نیست. این مسئولیت ها امانتی در دست ماست که پس ازچندی باید آن را به نفر دیگری بسپاریم و برویم. این مردم هستند که باید در مورد عملکرد ما قضاوت کنند. همه ما باید با رفاقت و دوستی و صداقت برای رفع مشکلات فوتبال تلاش کنیم.

کمیته انضباطی دو وظیفه اصلی دارد
طبق اساسنامه دو وظیفه اساسی برعهده کمیته انضباطی قرارگرفته است؛ اول پیشگیری ازتخلف و دوم برخورد با متخلف. برای آنکه لیگ دچاربی نظمی نشود بازیکن با آسودگی کامل در میدان حاضر شود، مربی با تمرکز لازم به مسائل فنی بپردازد و هواداران از تماشای فوتبال لذب ببرند وظیفه داریم با قاطعیت در راستای این دو وظیفه حرکت کنیم . البته فراموش نکنیم که کمیته انضباطی نقش ارشادی و آموزشی هم دارد و همواره تنبیه خاطی تنها راه حل نیست. شخصا از اینکه در این راستا قدم برمی دارم احساس رضایت می کنم چرا که نمی توانم در نتیجه کار نقش داشته باشم.

استیناف آراء کمیته انضباطی را نمی شکند
امسال با وجود اینکه لیگ با التهابات زیادی همراه بوده اما اغلب آراء کمیته انضباطی مورد تایید قرار گرفته وکمتر رایی وجود داشته که از سوی کمیته استیناف شکسته شود که این نشان می دهد رویه رسیدگی به پرونده های انضباطی درگفتمان با متخلفین موثر واقع شده و آراء مورد قبول خاطیان قرارگرفته و نسبت به آراء انضباطی احساس رضایت دارند. به همین خاطر اعتراض نسبت به آراء کمیته انضباطی کاهش یافته تا پرونده ها درشورای استیناف مورد بازنگری مجدد قرار نگیرد. به نظرمن با اندکی صبوری، عفو و نشان دادن راه و رفتار مناسب می توان رویه ای را در پیش گرفت که دیگر شاهد حضور بازیکنان خاطی درکمیته انضباطی نباشیم.

واهمه ای از برخورد با دانه درشت ها ندارم
مجتبی شریفی در پایان گفتگوی خود با گروه ورزشی خبرگزاری مهر گفت: انسان ها برابر قانون مثل دانه های شانه هستند و کرامت آنها را تنها در تقوا می دانم و از آنجا که معیاری برای درک تقوای افراد ندارم نمی توانم برتری نسبت به آنها قائل شوم. ملاک ورود کمیته انضباطی تخلف است نه شهرت و هرکس اعم از دانه درشت و گمنام برابر قانون یکسان هستند وهر تخلفی که درحیطه فوتبال رخ بدهد بدون توجه به نام و شهرت متخلف به آن رسیدگی می کنم.
--------------
گفتگو : ناصر تقی پور