به گزارش خبرنگار مهر، جلسه نقد و بررسی کتاب "فردوسی سنت و نوآوری در حماسه سرایی" شب گذشته با حضور دکتر محمود عبادیان مولف کتاب، احمدرضا بهرامپور، سعید سبزیان، اسدالله امرایی و علی دهباشی برگزار شد.
در ابتدای جلسه سعید سبزیان مترجم و کارشناس ادبی بحث در مورد کتابهای پژوهشی همچون "فردوسی سنت و نوآوری در حماسه سرایی" را یک ضرورت است و گفت: این کتاب ارزش بالایی دارد. یکی از ارزشهای آن است که خود دریچه و پلی است به آثاری که بعدها می‌تواند در این عرصه صورت پذیرد.
یک اثر پژوهشی می‌تواند ارزش ادبی هم داشته باشد
وی با بیان اینکه یک اثر در حوزه نقد ادبی می‌تواند وجوه ادبی و هنری هم داشته باشد افزود: تشبیه یکی از مهمترین صنایع ادبی است که حماسه‌ها بر آن استوار هستند و تشبیهاتی که دکتر عبادیان به کار می‌برد معادلهایی بسیار مناسب برای مترجمان ایرانی است، چرا که با این کتابش علاوه بر بررسی ادبیات فردوسی زبان فارسی را نیز بررسی می‌کند و به گسترش آن می‌اندیشد.
دکتر احمدرضا بهرامپور مدرس دانشگاه در مورد خطوط اصلی آثار عبادیان گفت: وی به هرموضوعی به شکل جریانی نگاه می‌کنند حتی در ترجمه‌های وی نیز می‌توان این نگاه را دنبال کرد به گونه‌ای که او از ترجمه یک کتاب به کتاب دیگر همین دغدغه را در نظر دارد.
وی با اشاره به اینکه در این کتاب سه اثر مطرح حماسی دنیا (شاهنامه، گیلگمش و ایلیاد) بررسی شده‌اند ادامه داد: ویژگی شاخص این کتاب این است که نگاه متعصبانه در آن وجود ندارد. متاسفانه بسیاری از افراد از آنجا که ایرانی هستند شاهنامه را بزرگترین اثر حماسی دنیا می‌خوانند که این امری متعصبانه است.
نداشتن تعصب یکی از ویژگیهای کار پژوهشی است
بهرامپور زبان این اثر را دارای برجستگی خاصی دانست و گفت: آثار دکتر عبادیان همیشه زبان فاخری داشته‌اند که این بیان مخاطب را درکنار موضوع جذب می‌کند.
اسدالله امرایی با بیان اینکه به دکتر عبادیان همیشه تعق خاطر داشته و با آنکه رشته تحصیلیش ادبیات نبوده در کلاس درس وی شرکت می‌کرده گفت: با توجه به اینکه ادبیات تطبیقی در ایران درس تازه ای است نکته بسیار جالب این کتاب نبودن تعصب است. از آنجا که این نگاه تعصب‌آمیز وجود ندارد کتاب به خوبی با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند.
در ادامه این نشست دهباشی مدیر مسئول نشریه بخارا عبادیان را ادامه دهنده سنت نقدنویسی چهره‌هایی همچون شاهرخ مسکوب معرفی معرفی کرد و با بیان اینکه این کتاب گام ارزنده ای در عرصه نقد ادبی بوده است این سوال را از وی پرسید که هدفش از نوشتن این کتاب چه بوده است.
ارزش شاهنامه هنوز کاملا مشخص نشده است
عبادیان در پاسخ به این سوال گفت: در طول 25 سالی که در کشورهای چک و آلمان زندگی کرده‌ام دیده‌ام که به نحو مبالغه آمیزی در آثار نویسنده ای همچون گوته، شخصیتهایی اسطوره‌ای همچون شخصیتهای موجود در آثار هومر را جستجو می‌کنند. اما در مورد کتابی مثل "شاهنامه" که بر اساس اسطوره‌ها شکل گرفته نگاهی اینچنین وجود نداشت، چنانچه هگل با وجود همه ارادتی که به او دارم این کتاب را کهنه و کم ارزش نامیده است.
وی ادامه داد: هدف من از نوشتن این کتاب این بوده است که این اثر فردوسی را کنار دو حماسه دیگر مطرح جهان بررسی کنم و شباهتها و در عین حال تشخص آنها را به نمایش بگذارم.
عبادیان در پاسخ به این سوال که علیرغم انتقاداتی که به "شاهنامه" چاپ مسکو وارد است چرا به عنوان منبع به استفاده از آن اصرار ورزیده است این تصحیح شاهنامه یک کار دسته جمعی است و دارای کمترین غلط توصیف کرد و گفت: با این وجود می‌توان غلطهایی را در این تصحیح نیز مشاهده کرد که امیدوارم در تصحیحهای که در آینده چاپ می‌شود مرتفع شود.
وی افزود: بخش برجسته این کتاب مقایسه و بررسی حماسه‌های یونان و شاهنامه است. برای اینکه واقعیت ماجرا این است که منابعی که از اسطوره "گیلگمش" دردست ماست به اندازه دو موضوع دیگر نیست.
در انتهای این جلسه دکتر عبادیان در رابطه با حضور کمرنگ زنان در حماسه‌ها اظهار داشت: یکی از ضعفهای شاهنامه به گمان من ضعیف بودن زنان در مقابل مردان است. مثلا یکی از ضعفهای بزرگ رستم آن است که سودابه را می‌کشد. با این همه حضور زنان در شاهنامه بسیار بیشتر از ایلیاد و گیلگمش است.
نظر شما