دکتر محمدعلی آذرشب رئیس مرکز مطالعات فرهنگی ایران و عرب در مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: در اسلام دو اصطلاح مهم و کلیدی "غیب" و "شهادت" وجود دارد و اسلام آمده میان غیب و شهادت میان انسانها تعادل ایحاد کند.
وی افزود: اگر انسان تنها به غیب به عبارت دیگر فقط به مسائل غیر محسوس و ماورایی ایمان داشته باشد از دنیای حقیقی به دور خواهد بود و مسئولیت خلافت خداوند روی زمین را انجام نخواهد داد. اگر تنها به شهادت یعنی به امور قابل احساس با حواس پنجگانه محدود شود روحیه مادیگرایی خود را به قدری افزایش می دهد که باعث جنگها و خونریزی ها در روی زمین خواهد شد.
آذرشب یادآور شد: اسلام میان این غیب و شهادت تعادل برقرار کرده و این امر در قرآن مرتب تکرار شده به طوری که این اصطلاحات قرآنی کنار هم بوده است؛ از این رو تعادل میان این دو را می توان یکی از مقاصد ادیان الهی دانست.
وی با اشاره به اینکه ادیان هنگام اشاره به غیب باید مرز میان غیب و خرافه مشخص شود اظهار داشت: در دنیای شهادت خرافات راهی ندارد اما انسان وقتی به عالم غیب فکر می کند مرز میان آنها واضح نخواهد بود. اسلام مرز میان خرافه و غیب را تعریف کرده است.
این استاد دانشگاه تهران گفت: به همین جهت تأکید شده که تنها غیب را براساس گفته قرآن و حدیث صحیح پیامبر(ص) شناسایی کنید. قرآن و احادیث تأکید داشته که دین خود را تنها از کسانی بگیرید که علم به قرآن و سنت داشته باشند.
وی گفت: اکنون این پرسش مطرح می شود که اگر این همه تأکید شده که دین را فقط باید از از قرآن و سنت صحیح پذیرفت چرا خرافات در جامعه اشاعه شده است. دلایل مختلفی می توان برای این امر ذکر کرد یکی از آنها عدم فهم صحیح دین و جایگاه عقلانیت در دین است، غیبی که اسلام آن را ارائه می کند مبتنی بر عقلانیت است و هرچیزی که ماورایی باشد در این دایره نمی گنجد. وقتی جایگاه عقلانیت مشخص شود، فهم صحیحی از دین به وجود آمده و مانع ایجاد خرافات خواهد شد.
آذرشب علت دیگر به وجود آمدن خرافات را تمایل انسان به غیب دانست، چرا که در وجود هر انسان متدین یا غیرمتدین دمی خدایی وجود دارد و او را به سمت غیب سوق می دهد؛ گاهی مشاهده شده میان افرادی که به دین ایمان ندارند، خرافات هم رایج بوده است.
وی تصریح کرد: خرافات مربوط به جامعه دینی نیست، گاهی در جامعه کفر و الحاد هم خرافات رایج می شود، علت آن تمایل فطری انسانها به غیب است. این تمایل با راهنمایی دین به راه صحیح هدایت می شود ولی وقتی دین وارد صحنه راهنمایی نیست انسانها به جای اینکه به غیب صحیح بروند به سراب می روند.
آذرشب گفت: یکی دیگر از علل رواج خرافات دکان داران جاهل است که می خواهند مردم را به جای خدا به دکان خود هدایت می کنند و این افراد در احادیث به عنوان راهزن یا قاطع طریق معرفی شده اند .
نظر شما