به گزارش خبرنگار مهر، سازمان محیط زیست قرار است مدلی 7 ساله را تا سال 2012 بر روی تالابهای ارومیه و پریشان به انجام رساند و در اهداف بلند مدت و با تجربه اندوزی تالابهای دیگر کشور را مانند تالاب شایگان نیز زیر نگین خود ببرد.
پس از آنکه خواب دریاچه پریشان با حضور بیلهای مکانیکی راهسازی در دل دریاچه پریشان تر شد گفتگوی ما با علی نظری دوست مدیرکل طرح ملی تالابها که به اتفاق، با پروازش به تالاب شادگان خوزستان به مناسبت روز جهانی تالابها همزمان شده بود رنگ و بوی پریشانی دریاچه ها و تالابهای کشور را به خود گرفت و سوالاتمان بیشتر پیرامون دریاچه پریشان و جاده سازی در این تالاب و مقاومت سازمانها و NGO های فعال چرخید.
*خبرگزاری مهر- گروه اجتماعی: ابتدا از زبان شما می خواهم درباره طرح ملی تالابهای ایران بشنوم و اینکه روند کارهای شما چطور پیش می رود؟ آیا به نظر خودتان توانسته اید طرح را به جلو ببرید؟
- دکتر علی نظری دوست : طرح ملی حفاظت از تالابها طرحی هفت ساله است و از 2005 تا 2012 قرار است اجرایی شود. در 3 سال اول روی تالابهای ارومیه و پریشان متمرکز شده ایم و به تدریج این تجربه را به تالاب های دیگر منتقل می کنیم. باید یک سیستم مدیریتی برای کل تالابها ایجاد کنیم و فرایند برنامه نویسی تمام شود و در سال بعد یک سایت را هر دو سال یکبار به عنوان سایت تکرار به حلقه طرح اضافه کنیم و تجارب را به تالابهای دیگر منتقل کنیم و در امتداد این برنامه ها، سازمانها کارها را مطابق الگوهای ما اجرایی می کنند. سال گذشته تالاب شادگان در استان خوزستان به عنوان سایت تکرار انتخاب شد و در استان هماهنگیهای لازم با مشارکت گروههای مردمی، ngo ها و سازمانهای مرتبط انجام شد و برنامه مدیریت شادگان در حال اماده سازی است و فرایند این مدیریت به دستگاههای اجرایی ابلاغ می شود و در یک برنامه 6 ماهه عملیاتی می شود و تلاش می کنیم با تجربه دو تالاب بزرگ دیگر سرعت اجرایی شدن در تالاب شادگان بیشتر از ارومیه و پریشان باشد.
نیزارهای تالاب پریشان قبل از راهسازی
*همواره در صحبتها و اظهارنظرهای مجریان طرح حفاظت از تالابهای ایران عنوان شده که این طرح پس از طی دو سال (زمان مطالعاتی) وارد مرحلهی اجرایی و عملیاتی میشود. حال که بیش از سه سال از زمان آغاز طرح میگذرد و قاعدتاً بایستی یکسال از فعالیتهای عملیاتی طی شده باشد عملاً هیچ اقدام موثری را شاهد نبودهایم.
-
| طرح تالاب ها به عنوان یک پروژه کار می کند و این طرح فرایند را تغییر نمی دهد و حتی آن را دور نمی زند و در واقع وظیفه ما آگاهی رسانی و ظرفیت سازی است |
| مدیرکل طرح ملی تالابها |
* چرا از ابتدای آغاز به کار گروه راهسازی در دریاچه پریشان تا به امروز واکنش خاصی از سوی دفتر منطقه ای تالاب پریشان صورت نگرفته، در صورتی که این نهاد بایستی پیشتر از هر ارگان دیگری این موضوع را پیش بینی و نسبت به پیشگیری از وقوع آن و کنترل شرایط به وجود آمده اقدام می کرد؟
- مهم این است که جلوی کار گرفته شده است ولی اگر راه لازم است باید نقشه داشته باشد و این نقشه مطرح شود و جنبه های زیست محیطی ان بررسی شود و اگر جامعه محلی و مردم روستا نیاز دارند باید طرح بدهند و البته دغدغه های مردم مهم است اما باید تحت ضوابط خاص و استانداردهای بین المللی انجام شود اما در این خصوص از جامعه مردمی و محلی با ما تماس گرفته می شد که جلوی کار گرفته شود و البته سازمان محیط زیست در این زمینه وظایف خود را انجام داد و واکنش فرماندار و دیگر مسئولان شهری نشان می دهد که ظرفیت سازی ما که بخشی از فرایند مدیریتی ماست کار خودش را انجام داده است و البته من مجری قانون محیط زیست نیستم که مستقیم در این باره مخالفت کنم آنها کارهایشان را انجام دادند و زمینه سازی این واکنشها توسط ما انجام شده و این نتیجه غیر مستیقیم کار ما بوده است.
|
|
| مدیر کل طرح ملی تالابها |
* با توجه به واکنشهای مردمی در این مورد چه حمایتی از طرف مدیریت ملی تالابها از جنبشهای مردمی و غیردولتی حافظ تالاب پریشان در جریان پیشگیری از ایجاد جاده در بستر دریاچه پریشان صورت گرفته است؟
- انتظارات از ما بالا است. ما با NGO ها در ارتباط هستیم و انها در جلسات و کارگاههای ما شرکت می کنند. اگر منظور شما این است که برای آنها کار و شغل ایجاد کنیم باید بگویم که در این خصوص هنوز به نتیجه نرسیدیم و با توجه به اینکه ما وظیفه برنامه ریزی و ظرفیت سازی را بر عهده داریم هنوز نتوانسته ایم وارد فاز اجرایی شویم اما درصدد هستیم که منافع این طرح به مردم برسد و اگر برنامه ریزی در این زمینه درست انجام شود قطعا مردم منتفع خواهند شد و با گسترش بحث گردشگری گروهها می توانند در این زمینه به ثبت شرکتها و اقداماتی از این دست بپردازند اما اگر انتظار هست که ما خودمان برای آنان شرکتهای خدمات گردشگری بزنیم باید گفت این کار از دست ما خارج است و نمی توانیم این کار را بکنیم.
اما همین که مردم و گروههای محلی واکنش سریع و جالبی از خود نشان می دهد برای ما کافی است که مدیریت را ساماندهی کنیم و این نشان می دهد برنامه ریزیهای ما در این خصوص نتیجه داده است. البته بعضی از دوستان گلایه هایی از طرح دارند اما همین که گروههای حامی محیط زیست هستند و از ما حمایت می کنند خوشحالیم.
البته اولین NGO بین روستایی محیط زیست کشور به نام گروه محلی پریشان یا "طبیعت سلامت کازرون" ثبت شد و متشکل از 18 نماینده روستاییان است که برای حفاظت از دریاچه امادگی دارند و این ظرفیت سازی به گروهها کمک خواهد کرد.
* طرح ملی مدیریت تالاب پریشان کی اجرایی می شود که گروه های ذینفع بتوانند از خدمات آن استفاده کنند؟
- این طرح رویکردی 25 ساله دارد و از امسال وارد فاز اجرایی طرح می شود، با این حال 4 ویرایش از طرح برنامه مدیریت تالاب پریشان نوشته شده که با مشارکت مردم و سازمانهای غیر دولتی و سازمانهای مرتبط طراحی شده و به استانداری و فرمانداری و سازمانهای مرتبط ابلاغ شده که این طرح در ارومیه تصویب شده اما در پریشان هنوز تصویب نشده و بعد از تصویب مشخص می شود که در چه بخشهایی ازاین تالاب ظرفیت توسعه هست، مثلا قایقرانی در چه بخشهایی باشد یا ماهیگیری و ... که می تواند به اقتصاد گردشگری در منطقه کمک کند.
نیزارهای تالاب پریشان بعد از راه سازی
* مدیریت تالابها که با توسعه منطقه به لحاظ گردشگری و دستیابی مردم به امکانات از آسانترین راه مشکلی ندارد آیا طرحی و نقشه ای برای این مسئله در نظر دارد؟
-
|
نقشه ای تهیه کرده ایم که نشان می دهد، کجا می توان طرح را توسعه داد، در این نقشه برنامه مدیریتی تدوین شده که نقش مردم را هم شامل می شود و طرح تکمیل و توسعه تالاب پریشان را کاملا برنامه ریزی می کند |
| علی نظری دوست |
* تالابهای دیگر در این زمینه که برایشان برنامه دارید کدامند؟
- الان که در تالاب ارومیه از همه جلوتر هستیم چون طرح فرا منطقه ای بسته شده، به علت حضور سه استان آذربایجان شرقی و غربی و کردستان در این دریاچه و بعد از آن تالاب پریشان که بزودی اجرایی می شود و در نهایت تالاب شادگان خوزستان که به عنوان طرح تکرار مورد مطالعه قرار گرفته است و هنوز برنامه ای برای دیگر دریاچه ها وجود ندارد.
-----------------------------------------------------
گفتگو از جواد حیدریان
نظر شما