به گزارش خبرنگار مهر، علی رفیعی با اشاره به پنج سال دوری خود از عرصه کارگردانی تئاتر گفت: نمایش "شکار روباه" به این غیبت پایان داد و امیدوارم این روند تا حد امکان متوقف نشود. این بار اداره کل هنرهای نمایشی با حمایت و استقبال صمیمانه خود از یکسو و حضور حجت سیدعلیخانی به عنوان مدیر تولید از سوی دیگر موجب شد با فراغ بال بهتر کار را شروع کنم.
وی افزود: هر چند هیچگاه فراغ بال به معنای واقعی در تئاتر نداریم و کارهایمان به دقیقه 90 کشیده می‌شود. شاید فقدان باورهای لازم به امر تئاتر باعث شده خیلی چیزها فراموش شود. جالب اینکه متولیان تئاتر ما به ویژه مدیران بنیاد فرهنگی هنری رودکی این حرف مرا قبول ندارند، ولی بنده به خاطر دلسوزی برای تئاتر این حرف را می‌زنم. قبل از اجرای "شکار روباه" نمی‌دانستم کارگاه دکور و لباس واقع در پارکینگ تالار وحدت تعطیل و آدم‌های معتبر این عرصه بازنشست شده‌اند.
رفیعی با اشاره به ایجاد فرصتی جهت انتقال تجربه‌های خبرگان تئاتر پیش از بازنشستگی گفت: نبود افراد باتجربه در زمینه لباس و دکور باعث شد با مشکلاتی مواجه شویم. در متن، محتوا و بازیگران نمایش تغییری ایجاد نشد ولی ناگزیر شدم به دلیل فرسوده شدن میله‌های بالابرنده تالار وحدت و طناب‌های مرتبط به آنها دیواری را از طراحی صحنه خود حذف کنم که در ابتدا کمی باعث دلگیری من شد، ولی بعد به این نتیجه رسیدم که لطمه‌ای به کار وارد نکرده است.
کارگردان "شکار روباه" اظهار داشت: حسن نیت‌ها از یکسو و فقدان افراد باتجربه در تئاتر از سوی دیگر باعث شد که کار ما به دقیقه 90 برسد. تئاتر را یک نفر یا یک گروه بازیگر خلق نمی‌کنند بلکه تئاتر بدنه‌ای مهم در پس خود دارد که شامل تکنیسین‌ها و تیم اجرایی می‌شود که زمینه را برای اجرای یک تئاتر فراهم می‌کنند. غبطه می‌خورم که برای خیلی چیزها هزینه می‌کنیم و سعی داریم با حسن نیت جشنواره‌ای بین‌المللی برگزار کنیم، ولی به ضرورت آنچه تئاتر نیاز دارد نیز باید فکر کنیم.
وی درباره حذف کارگاه دکور به عنوان حرکتی در راستای خصوصی شدن تئاتر متذکر شد: در کشوری که تئاتر خصوصی یا دولتی‌اش باید از فیلتر‌های دیوانسالاری متعددی بگذرد تا تصویب شود، وقتی سالن‌های تئاتری وجود ندارد و تنها تئاتر شهر به تئاتر اختصاص دارد و تالار وحدت هم از نظر متولیانش برای تئاتر اولویت ندارد و مکان تمرین مناسبی برای تئاتر وجود ندارد، تئاتر خصوصی معنایی نخواهد داشت.
رفیعی ادامه داد: زمانی تئاتر خصوصی معنا دارد که تئاتر حرفه‌ای دولتی هم کنارش باشد. ما از تئاتر غرب تنها ظواهر را گرفتیم و به اصل کار نداریم. در وهله اول دولت و شهرداری‌ها حامیان اصلی تئاتر هر کشورند و همانطور که آموزش‌های عمومی و بهداشت از طرف دولت حمایت می‌شود، تئاتر به مثابه یک ضرورت فرهنگی از حمایت دولت برخوردار است. در غرب تئاتر‌هایی که مضامین فرهنگی بزرگ دارند از سوی دولت حمایت می‌شوند و بازیگران و گروه دغدغه گیشه ندارند.
این هنرمند یادآور شد: در 35 سالی که در غرب بودم دیدم که تئاترهای خصوصی به لحاظ محتوایی تا حد قابل توجه نازلتر از تئاترهای بخش دولتی هستند زیرا برای جذب مخاطب و گیشه رو به کمدی‌های سبک می‌آورند که باعث خنده و تفریح می‌شود. تئاتر ناقل فرهنگ زنده جهان را دولت حمایت می‌کند. ما در حال حاضر در تئاتر دولتی برای تمرین و اجرا با 20 بازیگر مشکل داریم و بازیگران برای امرار معاش ناگزیر به سمت تلویزیون یا سینما رفته و یا در دو کار تئاتر همزمان بازی می‌کنند.
وی با اشاره به ضعف بنیه بازیگران تئاتر برای خصوصی شدن گفت: ما آموزش واقعی بازیگر، کارگردان، نمایشنامه‌نویس و طراح صحنه و لباس نداریم. در نقاط مختلف شاهد دانشگاههای آزاد هستیم که همچون دکان فارغ‌التحصیلان تئاتری را عرضه می‌کنند، ولی این افراد آموزشی درستی دریافت نکرده‌اند. تئاتر خصوصی و خصوصی ساختن تئاتر شانه خالی کردن از بار مسئولیت است. اگر منظور از تئاتر خصوصی تئاتر گلریز و چمران است پس بدانیم دعوت از ما یعنی رفتن به سوی ابتذال.
کارگردان "شکار روباه" ادامه داد: تئاتر خصوصی بنیه قویتر می‌خواهد و تئاتر کشور نیازمند بنیه قوی است. تئاتر شهر 51 سال پیش توسط کسی که آشنا به تئاتر نبود با هزاران اشکال ساخته شد. در زمان تصدی خود در تئاتر شهر هر کوششی که در جهت رفع برخی از این ایرادها انجام دادم، بی‌نتیجه ماند. ما با همین مجموعه ناقص تئاتر و تالار وحدت که اولویتش برنامه‌های دیگر است و به بنده می‌گویند درآمد ما از موسیقی بیشتر از تئاتر است، چگونه می‌توانیم تئاتر خصوصی داشته باشیم؟
رفیعی درباره بودجه "شکار روباه" گفت: برای اولین بار درباره بودجه با اداره کل هنرهای نمایشی صحبت نکرده‌ام. این بار از آقای پارسایی خواستم کار مجری طرح و مدیر تولید داشته باشد و ایشان نیز پذیرفت. بودجه در اختیار سیدعلیخانی است و من تنها نظارت دارم خرج اضافی نشود. من خواستم گروه پیش از پایان نمایش قرارداد خود را دریافت کند که آقای پارسایی قول داد قسط آخر پنج روز مانده به پایان اجرا پرداخت شود. البته من قرارداد ندارم، ولی با تمام اعضای گروه قرارداد بسته شده است.
وی درباره معاصرسازی "شکار روباه" گفت: از ابتدا با اجرای تئاتر تاریخی مخالف بودم. پیشتر در "خاطرات و کابوس‌های یک جامه‌دار از قتل میرزا تقی‌خان امیر کبیر" همین شیوه معاصرسازی را پیاده کردم. نگاه من تراژدی تاریخی نیست، بلکه به تراژدی تاریخ است. "شکار روباه" تراژدی آدم‌ها برای رسیدن به قدرت است، ولی در تنهایی بسر می‌برند. تراژدی آدم‌های مستبد تنهایی‌شان است و وقتی لایه خودکامگی آنها را برمی‌داریم شاهد آنیم که آدم‌های بیچاره‌ای هستند.
این کارگردان افزود: بوش هم آمریکا را از محبوبیت در میان دیگر کشورها پائین آورد و در نهایت با دو لنگه کفش به زندگی سیاسی خود پایان داد. "شکار روباه" را 18 سال پیش نوشتم که به دلایل احمقانه اجرا نشد. وقتی با آقای پارسایی وارد گفتگو شدم این متن را پیشنهاد دادم که استقبال شد. وقتی همه چیز را در بستری تاریخی می‌گذاریم آن را تبدیل به شئی ویترینی می‌کنیم. من می‌خواستم تاریخ را از ویترین بیرون آورم و از طریق متن، اجرا و طراحی صحنه با روزمرگی زمان ارتباط بیشتری بدهم.
رفیعی درباره علل اجرا نشدن "شکار روباه" در چند سال گذشته اظهار داشت: برخی آدم‌های مسئول وقتی در مقام ممیز قرار می‌گیرند تبدیل به آدم‌هایی متوهم می‌شوند که سعی دارند برای هر جمله ما به ازا پیدا کنند. زمان نگارش متن هیچ پس‌اندیشه دیگری نداشتم ولی آن زمان شخصیت آغامحمدخان را با یک نفر مقایسه کردند در حالی که چنین نگاه و اندیشه‌ای وجود نداشت.
وی خاطرنشان کرد: من این را اهانت به تئاتر می‌دانم که نمایشنامه‌ای نوشته شود تا به شخص یا اشخاصی وصل شود. تئاتر را به معنای تئاتر سیاسی دوست ندارم. تئاتر سیاسی به معنای تئاتر پوستر و تبلیغاتی را دوست ندارم و همواره معتقدم این تئاتر تاریخ مصرف دارد و در نوشته و اجرا زود می‌میرد. تئاتر خود یک هنر میراست و ما نباید زودتر آن را بکشیم. تئاترهای سیاسی دنیا ناگزیرند به نرخ روز و در شرایطی خاص باشند.
رفیعی با اشاره به احتمال اجرای "شکار روباه" در کشورهای هلند و کانادا درباره تعداد اجرای نمایش در ایران گفت: نمایش‌های من همیشه 90 تا 100 اجرا داشتند ولی این نمایش تنها 30 اجرا خواهد داشت که از این رو ناگزیریم روزهای شنبه نیز نمایش را اجرا کنیم. هزینه‌های بسیاری برای اجرای نمایش می‌شود ولی متأسفم "شکار روباه" با اجرایی اندک به کار خود پایان خواهد داد.
سیدعلیخانی مدیر تولید "شکار روباه" نیز درباره قرارداد نمایش گفت: قرارداد "شکار روباه" مثل نمایش‌های دیگری است که به صحنه می‌روند. شایعه شده بود این نمایش بودجه هنگفت دارد که درست نیست. با وجود اینکه معتقدم باید نگاهی متفاوت‌تری به قرارداد نمایش بزرگ "شکار روباه" وجود داشته باشد ولی قرارداد نمایش مانند سایر نمایش‌هاست. گیشه نمایش مشارکتی است و بخشی از قرارداد از طریق گیشه تأمین می‌شود که البته این قرارداد خللی در قرارداد اعضای گروه ایجاد نخواهد کرد.
وی درباره جذب اسپانسر خصوصی برای "شکار روباه" گفت: ابتدا فکر می‌کردم بیلبوردهای مختلف را در سطح تهران برای تبلیغ می‌توانیم در اختیار داشته باشیم، ولی تنها چهار بیلبورد به آن اختصاص یافت. نحوه تبلیغات تئاتر در ایران در حد یک فاجعه است و به این صورت نمی‌توانیم تئاتر را به عامه معرفی کنیم. رایزنی‌های مختلفی نیز با شرکت‌های مختلف شد که برخی از آنها تمایل زیادی برای همکاری داشتند، ولی گروه ترجیح داد از این شرکت‌ها که مناسبتی با امور فرهنگی نداشتند استفاده نکند.
"شکار روباه" با حضور محمدرضا زادسرو، سهیلا رضوی، هومن برق‌نورد، علی سلیمانی، زهیر یاری، علی میلانی، سیامک صفری، ستاره اسکندری، افشین هاشمی، هدایت هاشمی، داریوش موفق، مینا خسروانی، محمود راسخ‌فر، پانته‌آ بهرام، امیررضا زادسرو، فرهاد قانعی‌فر، معصومه کاظمی و عرفان ابراهیمی از امروز 23 بهمن ساعت 18 در تالار وحدت اجرا می‌شود.
نظر شما