نوروز در فرهنگ عمومی منطقه؛ ترکیه و عراق

به گزارش خبرگزاری مهر، مناطق کردنشین ترکیه و عراق سبب شده است تا عید باستانی نوروز در این دو کشور دارای اهمیت باشد و در تقویم سالیانه این کشورها جایگاهی را برای خود باز کند.

گرچه در ترکیه دهه 1990 و عراق دوران دیکتاتوری صدام حسین تلاش های زیادی برای سرکوب این خواسته عمومی شد، اما سرانجام این خواسته بر ملاحظات سیاسی غلبه کرد بطوری که امروز مقام های این دو کشور در ایام نوروز به بخشی از ملت خود که به این سنت اعتقاد دارند پیام هایی ارسال می کنند. 

نوروز در ترکیه

مردم عثمانی که ترکیه امروز بخشی از آن امپراطوری بشمار می رود عید نوروز را به عنوان یکی از معدود ایام جشن می گرفتند. در این روز حکیم باشی معجون مخصوصی که (نوروزیه) نامیده می‌‌شد جهت پادشاهان و درباریان تهیه می‌‌نمود که گفته شده است این معجون از چهل نوع ماده مخصوص تهیه می‌‌شده که شفابخش بسیاری از بیماری‌ها و دردها بوده و باعث افزایش قدرت بدنی می‌‌شده است. مردم این سرزمین نوروز را آغاز بهار طبیعت و شروع تجدید حیات و طراوت در جهان و برخی آن را یک روز مقدس و عده ای دیگر آن را زادروز امام علی (ع) و تعیین ایشان به خلافت و سال روز ازدواج ایشان با حضرت فاطمه زهرا(س) دانسته اند.

 نوروز تا نخستین سال‌های تشکیل جمهوری ترکیه در میان ترکان این کشور برگزار می شد، اما بتدریج این مراسم اهمیت پیشین خود را از دست داد، تا مدتها این جشن در مناطق کردنشین و در پاره‌ای از مناطق شمال رسم وآئین نوروز موجودیت خود را حفظ کرد. اما در چند سال اخیر دولت ترکیه با عنایت به سیاست همگرایی با کردها علاقمندی خود را به برگزاری این عید به صورت ملی اعلام کرده است تا جایی که وزارت آموزش و پرورش ترکیه در اواسط ژانویه 2005 طی بخشنامهای به مراکز آموزشی این کشور، خواهان برگزاری آئین های ویژه عید نوروز به عنوان عید رسمی شد.

"ازمیر ترکیه"

در اساسنامه جدید آموزش‌ و پرورش ترکیه، عید نوروز به عنوان عید ملی این کشور پذیرفته و به مراکز آموزشی ابلاغ شد که از این پس در روز 21 ماه مارس (اول فروردین) آئین‌های فرهنگی و هنری برای بزرگداشت این عید برگزار شود.

در این بخشنامه با اشاره به اینکه عید نوروز در کشورهای منطقه و آسیای میانه جشن گرفته می‌شود، از مسئولان مراکز آموزشی خواسته شده است که عید نوروز را به عنوان یکی از عیدهای ملی به دانش‌آموزان معرفی کنند.  

علاوه بر این مسئله عید نوروز در شهرهای جنوب شرقی ترکیه، مانند دیاربکر، شانلی اورفا، ماراش، و مرسین، به صورت باشکوهی برگزار می شود که بیشتر منعکس کننده فرهنگ مردم آن نواحی است.

از ویژگی های آن یکی نواختن پر سر و صدای سورنا و دهل و دیگری ایراد سخنرانی های آتشین در کنار کپه های آتش است. این آئین ها در میدان های بزرگ و اصلی شهرها و روستاها برگزار می گردد و جمعیت انبوهی از زن و مرد، در حالی که دست هم را می گیرند، به دور کپه های آتش به رقص و پایکوبی می پردازند. در خانه ها پختن شیرینی های خانگی و غذاهای خاص نوروز از سنت های دیگر مراسم نوروزی است. 

نوروز در عراق
 
عراق یکی دیگر از کشورهای منطقه است که عید نوروز را جشن می­گیرد. دولت به مناسبت عید نوروز پنج روز تعطیل رسمی اعلام می کند و بیشتر مقام­های عالی کشور بویژه کردها مراسم ویژه نوروز برگزار می­کنند.
 
درباره سابقه عید نوروز در عراق باید گفت از نخستین روز تاسیس حکومت کنونی عراق، در این کشور نوروز تعطیل رسمی بوده و یکی از اعیاد و روزهای مهم عراق محسوب می­شده است.

                                                               اربیل عراق
 
در زمان حکومت صدام حسین با وجود این که وی دشمنی سرسختانه ­ای با آئین های غیر عربی داشت، مراسم عید نوروز برگزار می­شد.
 
با سقوط رژیم بعث و تاسیس نظام جدید و نوپای فعلی در عراق نوروز اهمیت ویژه­ای در این کشور پیدا کرد. به گونه­ ای که در نخستین روز بهار که مصادف با اول فرودین سال خورشیدی می­شود، مقام های سیاسی این کشور عید نوروز را به ملت عراق تبریک می گویند. 
 
کردهای عراق در نوروز رسم دارند که اگر کسی در طول سال عزیزش را از دست داده باشد، در خانه خود می­ماند و اقوام و دوستانش برای به اصطلاح ابلاغ جای خالی عزیز از دست رفته­اش به دیدن وی می­آیند.
 
--------------------

حسین امیری، خبرنگار بین الملل