منابع انسانی نباید به حاشیه رانده شوند/ سطحی نگری فرصت سوزی است

دکتر محسن اسماعیلی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره نامگذاری سال 88 از سوی رهبری معظم انقلاب تحت عنوان "اصلاح الگوی مصرف" با بیان این مطلب گفت: اصلاح الگوی مصرف یک ضرورت ملی و مذهبی است که هر شهروندی به سهم خود باید در تحقق آن مشارکت فعال داشته باشد که این ضرورت به دو دلیل برای ایران جدی تر است. اول اینکه در یک بحران جهانی اقتصاد قرار گرفته ایم بنابراین باید به نوع مصرف منابع ملی و شخصی توجه بیشتری داشته باشیم. دوم اینکه ایران کشوری در حال توسعه است بنابراین همیشه باید مصرف منابع خود را مدیریت کنیم.

نظارت در نظام فرهنگی و اقتصادی اسلام منحصر به درآمد نیست بلکه در موارد مصرف نیز نظارت وجود دارد و هیچکس مجاز نیست بگوید "چون منابعی را از راه درست به دست آورده ام، می توانم در هر راهی که بخواهم مصرف کنم!"

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به نظام فرهنگی و اقتصادی اسلام افزود: در نظام فرهنگی و اقتصادی اسلام علاوه بر اینکه منبع درآمد مورد نظارت و کنترل است و این سوال مطرح می شود که "از کجا آورده اید؟" این سوال نیز مطرح است که "در کجا مصرف کرده اید". یعنی نظارت در نظام فرهنگی و اقتصادی اسلام منحصر به درآمد نیست بلکه در موارد مصرف نیز نظارت وجود دارد و هیچکس مجاز نیست بگوید "چون منابعی را از راه درست به دست آورده ام، می توانم در هر راهی که بخواهم مصرف کنم!"

وی با بیان اینکه در زندگی شخصی، اداری و اجتماعی باید در "اصلاح الگوی مصرف" به عنوان یک ضرورت مشارکت داشته باشیم، گفت: اصلاح الگوی مصرف دارای ابعاد مختلفی است. از این رو نگران سطحی نگری و محدود این موضوع به امور جزئی مانند مصرف آب و برق هستم. باید به ابعاد مختلف شعار ملی و مهم "اصلاح الگوی مصرف" توجه شود و به شدت  از  محدود شدن و سطحی نگری نسبت به این شعار ملی اجتناب شود.

به کارگیری نخبگان و جلوگیری از فرار مغزها از مصادیق اصلاح الگوی مصرف است

بکارگیری منابع انسانی مصداق دیگری از الگوی مصرف است. در این الگو حق نداریم منابع انسانی را معطل گذاشته یا به حاشیه برانیم. بکارگیری نخبگان و جلوگیری از فرار مغزها و مشارکت فعال دادن کلیه کسانی که به سرنوشت کشور علاقمند هستند از مصادیق اصلاح الگوی مصرف  است.

اسماعیلی در تشریح یکی از ابعاد "اصلاح الگوی مصرف" به تجدیدنظر در مصرف منابع ملی کشور اشاره کرد و به مهر گفت: کشوری غنی از نظر ذخایر زیر زمینی و منابع طبیعی هستیم اما مصرف نادرست این منابع در چند دهه گذشته کشور را به نفت متکی کرده و منجر شده که از رقابت با اقتصاد جهانی عقب بمانیم . بنابراین باید در مصرف منابع ملی کشور از جمله نفت تجدید نظر کنیم. همچنین اتکای اداره کشور به نفت را تا حد ممکن در بودجه کاهش دهیم و توجه کنیم که مصرف این منابع ملی فقط برای ما نیست و نسلهای آینده نیز در آن سهیم هستند.

عضو حقوقدان شورای نگهبان از بکارگیری منابع انسانی به عنوان مصداق دیگری از الگوی مصرف نام برد و افزود: حق نداریم منابع انسانی را معطل گذاشته یا به حاشیه برانیم. بکارگیری نخبگان و جلوگیری از فرار مغزها و مشارکت فعال دادن کلیه کسانی که به سرنوشت کشور علاقمند هستند از مصادیق بارز و لازم اصلاح الگوی مصرف در کشور است.

دیگر فرصت فرصت سوزی نداریم

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) در ادامه تشریح مصادیق "اصلاح الگوی مصرف" به مصرف زمان و فرصتها اشاره کرد و گفت: فرصتها محدود هستند و به سرعت ابر می گذرند لذا حق نداریم فرصتها را چه در زمینه امور زندگی شخصی و چه زندگی اجتماعی از دست بدهیم. فرصتها دیگر نباید برای آزمون و خطا مصرف شوند. دیگر فرصت آزمون و خطا برای کشور باقی نمانده است بلکه با توجه به سند چشم انداز 20 ساله نظام باید از هدر دادن فرصتها اجتناب کنیم.

دستگاههای فرهنگی باید بکوشند تا "تجمل طلبی" به صورت یک ضدارزش در کشور جا بیافتد و مصرف درست به عنوان یک ارزش ترویج شود

به گفته محسن اسماعیلی، برای "اصلاح الگوی مصرف" همان طور که من و تو ندارد، کم و زیاد هم ندارد. وی تاکید دارد ضمن ضرورت پرداختن به ابعاد کلان و مهم اصلاح الگوی مصرف باید این مهم در زندگی شخصی شهروندان نیز مورد توجه قرار گیرد.

اسماعیلی درباره رسالت دستگاههای فرهنگی کشور در سالی که به عنوان "اصلاح الگوی مصرف" نامگذاری شده است گفت: دستگاههای فرهنگی کشور باید امسال بکوشند تا "تجمل طلبی" کاملا به صورت یک ضد ارزش در کشور جا بیفتد و قناعت و مصرف درست که در روایات به عنوان "حیات طیبه" یاد شده است به عنوان یک ارزش ترویج شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه رعایت اولویت در مصرف منابع اعم از منابع مادی و انسانی را گام مهمی برای اصلاح الگوی مصرف دانست و گفت: هنر مدیریتها این است که منابع را صرف امور فوری و مهم کنند. ممکن است کارهای خیلی خوبی پیش رو وجود داشته باشد اما این کارهای خوب آنچنان اهمیتی نداشته باشند که بخواهند در اولویت قرار گیرند بنابراین اولویت بندی نشانه خردورزی و مدیریت صحیح بر منابع است که امیدواریم امسال توجه بیشتری به آن شود.

اصلاح الگوی مصرف به الگو نیاز دارد

وی درباره الزامات اجرایی "اصلاح  الگوی مصرف" تاکید کرد: همان طور که الگوی مصرف طی زمانهای طولانی به این وضع درآمده است اصلاح آن نیز زمان بر است. البته این نباید بهانه ای برای رها کردن اقداماتی که می توان در این راستا انجام داد، شود بلکه باید امور با جدیت و حتی در مواردی که لازم است با سرعت پیگیری شود. اما مهم این است که فرهنگ سازی شود یعنی اصلاح الگوی مصرف به الگو نیاز دارد و باید در این زمینه به مردم الگو دهیم.

باید جلوی استفاده های بی جا از پلاکاردها، لوحهای تقدیر بی مورد، بولتنهای رنگارنگ و حتی یک برگه کاغذی که بیخود مصرف شود را بگیریم که البته بازه این توجه و مراقبت تا منابع کلان ملی باید ادامه داشته باشد

محسن اسماعیلی با بیان اینکه "باید جلوی بعضی چیزها را بگیریم" به مهر گفت: باید جلوی استفاده های بی جا از پلاکاردها، لوحهای تقدیر بی مورد، بولتنهای رنگارنگ و حتی یک برگه کاغذی که بیخود مصرف شود را بگیریم که البته بازه این توجه و مراقبت تا منابع کلان ملی باید ادامه داشته باشد. بنابراین باید با دقت و وسواس تمام موارد بررسی شود و اصلاح الگوی مصرف به صورت یک الگوی روشن و شفاف ارائه شود.

اسماعیلی در ادامه الزامات اجرایی شدن "اصلاح الگوی مصرف" خاطرنشان کرد: باید از تنگ نظری و کشاندن مردم به حوزه تنگ دستی اجتناب شود. یعنی اصلاح الگوی مصرف به معنای مصرف نکردن یا محدود کردن نیست بلکه مقصود از آن درست مصرف کردن است.

باید از اتلاف منابع در پژوهش خودداری شود

باید از اتلاف منابع در پژوهش خودداری شود. فقط بخشی از پژوهشهای کشور واقعی است و بخشی نیز پژوهشهای صوری هستند. در پژوهش واقعی کشور آن قدر کمبود داریم که هنوز هم نیاز داریم توجه جدی تری شود

وی در پاسخ به اینکه "چطور می توان اصلاح الگوی مصرف را در حوزه پژوهش اجرایی کرد؛ پژوهشی که همواره دچار کسری بودجه است" گفت: باید از اتلاف منابع در پژوهش خودداری شود. فقط بخشی از پژوهشهای کشور واقعی است و بخشی نیز پژوهشهای صوری هستند. در پژوهش واقعی کشور آن قدر کمبود داریم که هنوز هم نیاز داریم توجه جدی تری شود. هم محققان و هم بودجه پژوهشی کشور محدود است بنابراین باید پژوهش کشورمان را اولویت بندی کنیم.

وی ادامه داد: برخی پژوهشهایی که در کشور صورت می گیرد بد نیست اما در حال حاضر یا ضرورتی برای کشور ندارند یا فوریتی ندارند. بنابراین در پژوهش نیز مانند سایر حوزه ها نیازمند مدیریت هستیم تا منابع انسانی و منابع مالی به موضوعات مهم تر و فوری تر تخصیص پیدا کنند.

گروه حوزه و دانشگاه خبرگزاری مهر در سلسله گفتگوهایی دیدگاه اعضای هیئت علمی در زمینه اصلاح الگوی مصرف را منعکس می کند. پیش از این گفتگو با دکتر فرهاد رهبر و دکتر عماد افروغ منتشر شده بود و در روزهای آتی نیز سایر گفتگوها با صاحبنظران دانشگاهی منتشر خواهد شد.