مهدی غبرایی مترجم در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره وضعیت ترجمه آثار ادبی در ایران گفت: تاثیر زمانه و ارتباطات جدید و در واقع عصر ارتباطات را بر این امر نمی‌توان نادیده گرفت؛ زمانی که نسل ما شروع به فعالیت در حوزه ترجمه کرد – یعنی سال‌های 60 – هنوز دامنه اینترنت دست کم در ایران به گستردگی امروز نبود و ارتباطات به شکل الان رواج پیدا نکرده بود.
وی افزود: اما امروز وسایلی ارتباطی مانند ماهواره و اینترنت بسیار گسترش یافته و در پیشبرد فن ترجمه هم اثرگذار است؛ مترجمان نسل قبل از ما کسانی مانند زنده یاد محمد قاضی اگر به مشکلاتی در ترجمه برمی‌خوردند، هیچکدام از امکانات امروز را در اختیار نداشتند تا آن مشکلات را رفع کنند در حالی که ما امروزه می‌توانیم به راحتی و از طریق اینترنت و امکانی بزرگ مثل آشنایی ساده‌تر با فرهنگ دیگر ملت‌ها، ترجمه‌هایمان را بهتر کنیم.
غبرایی اضافه کرد: به همین قیاس انتظار خواننده از ترجمه افزایش یافته است؛ برای نسل ما درآوردن سبک و وفاداری به سبک کار نویسنده، از اساس هم مورد توجه و هم مرکز توجه مخاطب ماست در حالی که مترجمان نسل قبل بیشتر به انتقال معنای داستان تاکید داشتند و به همین سبب در یک قیاس کلی می‌توان گفت که مترجمان نسل ما به نسبت نسل‌های قبل در کارشان موفق‌تر بوده‌اند.
این مترجم آثار ادبی درباره میزان وفاداری مترجمان کنونی به متن اصلی، گفت: به اعتبار حرف‌هایی که تاکنون زده‌ام، بحث وفاداری به متن اصلی نیز خود معنای وسیعتری پیدا می‌کند؛ بحث بر سر این است که واحد ترجمه، کلمه است یا جمله یا پاراگراف یا فصل یا کل کتاب؟ تعبیر من این است که کل یک کتاب واحد ترجمه است به اضافه آشنایی مترجم با حال و هوای فضای نگارش کتاب و فضای اندیشه‌ای نویسنده.
وی ادامه داد: البته این امر به ایام نگارش کتاب هم ارتباط دارد؛ حال و هوای کتاب قرن نوزدهم در کشورهای استعماری با فضای یک کتاب جدید برای مخاطبانی در کشورهای شرقی یا آمریکای لاتین متفاوت است و مترجم با توجه به ذوق و سلیقه و دانشی که دارد، می‌تواند اثری را ترجمه کند و گاهی حتی کلمات را فدای معنایی خاص کند.
غبرایی با بیان اینکه "ادبیات فارسی سابقه‌ای کهن دارد و دارای گنجینه‌های ادبی غنی است" تاکید کرد: ما بدون اینکه بخواهیم به خودمان ببالیم، باید اعتراف کنیم که ادبیاتمان بسیار غنی و سرشار از گنجینه‌های واژاگانی است و واقعیت هم این است که فقط چند جای جهان است که ادبیاتی به غنای ادبیات کهن ما داشته باشد و می‌توانیم از واژه‌ها و اصطلاحات بسیاری در حوزه ترجمه رمان و داستان کمک بگیریم و کمک هم می‌گیریم.
این مترجم افزود: در واقع دست مترجمان ما در این حوزه برعکس مترجمان حوزه کتاب‌های فلسفی، علوم اجتماعی و جامعه‌شاسی، بازتر است و می‌توانند با کمی تلاش و بهره گیری از ادبیات غنی فارسی، برای ترجمه آثار ادبی بهره‌های فراوان بگیرند.
نظر شما