بی شک ناتو به نوعی درحال آرایش نیروهای خود در اطراف مرزهای جغرافیایی ایران است و برهمین اساس لازم است واقعیت حضور ناتو در مناطق پیرامونی کشورمان به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد.
ناتو و امنیت جمهوری اسلامی ایران
به دنبال تحولات سریع و همه جانبه در نظام بین الملل پس از حادثه یازده سپتامبر فعالیت های ناتو در مناطق مختلف دنیا به ویژه خاورمیانه، آسیای میانه، قفقاز و خلیج فارس شدت یافت. گسترش حوزه جغرافیایی و کارکردی، پذیرش اعضای جدید، همکاریهای گسترده نظامی، امنیتی و اطلاعاتی با برخی کشورهای منطقه، انعقاد قراردادهای دوجانبه و چند جانبه با آنها، برگزاری مانورهای مشترک نظامی با برخی کشورها، حضور مستقیم نظامی در بعضی از کشورها و ... به نوعی شرایط جدیدی را در روابط ناتو و ایران به وجود آورده است. خواه و ناخواه گسترش ناتو به سمت شرق و نزدیکی به مرزهای کشورمان، فضای جدید امنیتی و نظامی را برای ایران ایجاد و بی شک تاثیرات مستقیمی بر امنیت ملی ایران وارد آورده است.
بی شک ناتو به نوعی درحال آرایش نیروهای خود در اطراف مرزهای جغرافیایی ایران است و برهمین اساس لازم است واقعیت حضور ناتو در مناطق پیرامونی کشورمان به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران باید در تعریف رویکرد امنیتی خود در قبال پیمان آتلانتیک شمالی، تهدیدهای مطرح شده از سوی این پیمان را ابتدا شناسایی و سپس تحلیل نماید چرا که با توجه به واقعیت گسترش ناتو به شرق و چشم انداز تحولات در این اتحادیه نظامی، امنیتی و راهبردی، محیط امنیتی پیرامونی ایران به شدت دستخوش تغییر خواهد شد.
در صورت پذیرش این مفهوم که ناتو بعنوان یک واقعیت در مناطق همسایه ایران حضور یافته است این سوال مطرح می شود که تحت این شرایط چه واکنش و عکس العملی مناسب و متناسب با وضعیت موجود می باید از سوی دستگاه دیپلماسی ایران در قبال این موضوع اتخاذ شود.
متغییرهای رویکرد ایران
تحقیقا بنا به دلایل مشخص و معینی که ذکر آنها در این مقال نمی گنجد، اتخاذ رویکردهایی همچون «تقابل محض» و یا «تعامل محض» با این پیمان برای جمهوری اسلامی ایران موضوعیتی ندارد.اما این بدان معنی نیست که درقبال تحولات و تحرکات این پیمان نیز مواضعی خنثی و غیرفعال را پیگیری نمود. لذا شاید بهترین و مناسب ترین گزینه از میان گزینه های موجود که ضامن تامین و تضمین منافع و امنیت ملی ایران باشد همانا اتخاذ یک راهبرد و تاکتیک در قالب «تعامل هوشمند وهدفمند» خواهد بود.
در رویکرد «تعامل هوشمند و هدفمند» همانا رصد و مانیتور کردن روند تحولات و تحرکات پیمان ناتو، ارائه ارزیابی و درک صحیح و واقع بینانه از شرایط جهت تصمیم سازیها و واکنش های احتمالی ازاهمیت فراوانی برخوردارند. براین اساس است که می توان امیدوار بود درحالتی که خصوصیت تهدید آمیز بودن این پیمان کاملا" بارز و آشکار است قادر خواهیم بود برخی تهدید ها را نیز به فرصت تبدیل نمود.
یکی از مصادیق و موضوعاتی که در ارتباط با ناتو برای کشورمان به مثابه یک فرصت خودنمایی نموده مسئله حضور نیروهای این پیمان در افغانستان و چالش ها و مشکلات اساسی آنان در این کشور می باشد. از یکسو سرنوشت مبهم ناتو در افغانستان و ترس آنان از شکست در این کارزار و از سوی دیگر جایگاه و نقش ایران در معادلات منطقه ای و مسائل افغانستان آنان را وادار و متقاعد نموده که در این چارچوب با ایران تعامل داشته باشند. گرایش ناتو به ایران و دعوت از این کشور برای شرکت در نشست های مرتبط برگرفته از ناکامی های این پیمان دراقدامات یکجانبه خود در افغانستان است .
لذا دراولین گام باید حضور ناتو در مرزهای پیرامونی خود را به عنوان یک واقعیت بذیریم و تهدیدات آن را به دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و رهیافت های مناسب و متناسب برای مقابله و یا تعامل با تهدیدات مذکور را شناسایی و پیگیری نمائیم. در این صورت خواهیم توانست حتی از درون این تهدیدات بالقوه و بالفعل نیز فرصت های مناسبی را برای تامین منافع و تضمین امنیت ملی کشورمان را بوجود بیاوریم.
هرچند باید اذعان داشت که چگونگی و نحوه تعامل ناتو بعنوان ابزار و بازوی نظامی و امنیتی غرب با جمهوری اسلامی ایران خود به نوعی تابعی از مناسبات و تعاملات ایالات متحده آمریکا و غرب با کشورمان بوده و هر میزان ازافزایش و یا کاهش تنش و بحران های سیاسی در روابط فی مابین، تاثیرات مستقیم و اجتناب ناپذیری را بر روند مناسبات این پیمان با ایران از خود برجای خواهد گذارد.
نظر شما