به گزارش خبرنگار مهر در زاهدان، دهانه غلامان، شهری هخامنشی در سیستان است که به رغم اهمیت و جایگاه ویژه‌اش تاکنون کمتر از آن سخن به میان آمده است.
جای جای منطقه سیستان با توجه به تمدن کهن و دیرینه‌اش در نوع خود برای باستانشناسان از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. وجود دهها و صدها اثر و محوطه تاریخی مهم از جمله شهرسوخته، کوه‌خواجه، زاهدان کهنه و دهانه غلامان با یادمان دوره هخامنشی به عنوان تنها شهر شناخته شده به معنای متعارف امروزی با اندیشه‌های منظم و سیستماتیک مذهبی گویای تمدن دیرینه در این گوشه از ایران است.
شهر دهانه غلامان در عهد هخامنشی و زمانی که در بستر هیرمند آب جریان داشت از اهمیت و عظمتی شگرف برخوردار بوده است. محوطه باستانی دهانه غلامان تنها شهر هخامنشی محسوب می‌شود که در دو کیلومتری روستای قلعه‌نو از توابع شهرستان زهک بر روی تراسی به طول تقریبی چهار تا پنج کیلومتر واقع شده است.
در این محوطه آثار و خرابه‌های بسیار زیادی از دوره‌های مختلف تاریخی دیده می‌شود که نشانگر وجود دوره‌های شکوفایی تمدن و فرهنگ در آن محل بوده است.
یک گروه ایتالیایی نخستین افرادی بودند که در ۱۳۴۴ تحقیقات و فعالیت باستانشناسی را در این محوطه آغاز کردند. این گروه با کشف آثار و بقایای شهر و تحقیقات به این نتیجه رسید که این شهر مربوط به دوره هخامنشی است.
این شهر هخامنشی دارای بخشهای مختلف شامل صنعتی، مسکونی، عمومی، مذهبی و بخش حاکم‌نشین است که از لحاظ مطالعات باستانشناختی، تاریخی و زمینه های گوناگون اهمیت زیادی دارد.
به گزارش خبرنگار مهر، کارشناسان معتقدند دهانه غلامان تنها شهر باستانی است که ساختمانهای آن بر اساس نقشه بنا شده و کل شهر با برنامه‌ریزی جامع و نقشه قبلی و نیز هدف خاص طراحی شده است.
بی‌گمان می‌توان گفت که دهانه غلامان تنها شهری از دوران هخامنشی است که در آن به روشنی می‌توان انواع خانه‌های شخصی مردم را درکنار ساختمانهای دولتی و اجتماعی و مذهبی مشاهده کرد.
دهانه غلامان از نادرترین محوطه‌های باستانی فلات ایران بشمار می‌رود که اطلاعات مفیدی درباره آیینهای پرستش را در خود جای داده است.
معماری رسمی هخامنشی همچنین چگونگی تأثیرپذیری از معماری محلی و تأثیر از وضعیت آب و هوایی در ترکیب ساختمانی شهر در آن جمع شده است.
به اعتقاد کارشناسان، شهر دهانه غلامان عمر کوتاهی بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال در سده‌های ششم و پنجم پیش از میلاد داشته و با توجه به اینکه نسبت به طراحی آن اهدافی خاص در نظر بوده از دیگر محوطه‌های باستانی متمایز است.
گرچه نام اصلی این شهر به طور قطع مشخص نشده اما پژوهشهای کارشناسان و محققان نشان می‌دهد که دهانه غلامان برای مدت کوتاهی مرکز سیاسی، اداری و اجتماعی در این منطقه محسوب می‌شده است.
همچنین با توجه به فقدان هرگونه شیء قابل توجه و تمیز و خالی بودن محوطه‌های حفاری شده در دهانه غلامان از بقایای سکونت می‌توان نتیجه گرفت که تخلیه شهر با نظم و ترتیب بوده و عامل خارجی در آن نقش نداشته است.
باستانشناسان تاکنون هفت فصل در دهانه غلامان زابل کاوش کرده‌اند که نتایج خوبی نیز از آن حاصل شده است.
کاوش در پادگان، شناسایی ساختمانهای متعدد، معماری و تعیین حریم شهر بخشی از این فعالیتها است. کشف بزرگترین نقاشی دیواری متعلق به دوران هخامنشی بر روی یکی از دیواره‌های شهر دهانه غلامان اثری منحصر بفرد است که شاخص بودن این شهر تاریخی را نشان می‌دهد.
این نقاشی شخصی را نشان می‌داد که سوار بر ارابه در حال شکار گراز است.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان زهک سیستان می گوید: باستانشناسان در دو فصل اخیر کاوش موفق شدند سه بنای دیگر را در تنها دهانه غلامان کشف کنند.
رضا گنجعلی اظهار داشت: سیستان به گفته گردشگران داخلی و خارجی بهشت باستان شناسان است و تاریخ از این سامان خاطرات شیرینی را به یادگار نگاشته است.
با این حال به گفته کارشناسان با به تصویر کشیدن و نگاشتن تاریخ و تمدن کهن سیستان از این پس نام و آوازه تاریخ و فرهنگ این دیار بر هیچ کس پوشیده نخواهد ماند.
نظر شما