به گزارش مهر، تقابل جدید روسیه با غرب پیش از آغاز این رزمایش شروع شد. هر چند مسکو همزمان با آغاز این رزمایش دو دیپلمات ناتو را از روسیه اخراج کرد اما ریشه رو در رویی غرب با کرملین تقریبا از یک هفته پیش از آن آغاز شده بود.
همزمان با اعلام خبر برگزاری رزمایش سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ( ناتو ) در گرجستان در روز پنجشنبه 10 اردیبهشت ، روسیه اقدام به امضای سندهای همکاری دفاعی با اوستای جنوبی و آبخازیا کرد و به مدت چند سال حفاظت از مرزهای این استان جدائی طلب گرجستان را بر عهده گرفت. این اقدام خشم مقامات غربی را برانگیخت و در پی آن اتحادیه اروپا دو دیپلمات روسی مستقر در بروکسل را از این شهر اخراج کرد که این اقدام به شدت خشم مقامات کرملین را برانگیخت.
در این میان تفلیس نیز وارد عمل شد و روز سه شنبه 15 اردیبهشت یعنی یک روز پیش از آغاز این رزمایش روسیه را متهم به تلاش برای کودتای نظامی در گرجستان کرد.
البته اوضاع سیاسی گرجستان از مدتها قبل و تقریبا از یک ماه پیش دوران پرتنشی را تجربه می کند. مخالفان "میخائیل ساکاشویلی" رئیس جمهور گرجستان با برپائی تظاهرات های گسترده و برپا کردن چادر در مقابل ساختمانهای دولتی مهم این کشور خواهان کناره گیری وی از قدرت هستند.
در این میان مقامات گرجی مسکو را به تحریک مخالفان ساکاشویلی متهم می کنند.
برای بهتر روشن شدن دلایل رویارویی روسیه و غرب در قفقاز مروز چند مسئله ضروری است
-مسئله اوستیای جنوبی و آبخازیا
کارشناسان مسائل بین الملل معتقدند جنگ آگوست گذشته میان گرجستان و اوستیای جنوبی به نوعی جنگ پنهان میان کرملین و کاخ سفید بود که دو طرف در دو قطب مختلف جنگ قرار داشتند
درگیری ها و کشمکش های کنونی میان اوستیای جنوبی و گرجستان به سال 1920میلادی بازمی گردد، زمانی که کوشش استقلال طلبانه اوستیای جنوبی از گرجستان که یکی از جمهوری های اتحاد جماهیر شوروی بود، منجر به کشته شدن هزاران نفر گردید. بعد از این که ارتش سرخ در سال 1921میلادی گرجستان را تصرف کرد، دولت شوروی در آوریل سال بعد از آن اعلام نمود که اوستیای جنوبی منطقه ای خودمختار در خاک گرجستان خواهد بود.
اوستیای جنوبی در منطقه قفقاز واقع شده و در دوران حکومت اتحاد جماهیر شوروی یکی از استان های خودگردان گرجستان محسوب می شد و در سال 1990 موقعیت این استان به یک جمهوری خودگران متعلق به گرجستان تبدیل شده ولی با فروپاشی بلوک شرق ( اتحاد جماهیر شوروری ) گرجستان در سال 1991استقلال پیدا کرد و گروه های جدایی طلب و استقلال خواه اوستیای جنوبی هم استقلال خود را از گرجستان اعلام کردند. در این مقطع میان استقلال خواهان اوسیتای جنوبی و ساکنان گرجستانی این استان درگیری رخ داد. تا اینکه ارتش گرجستان به خاطر جلوگیری از بروز جنگ داخلی و واکنش روسیه - حمایت از جدایی طلبان اوستیای جنوبی در حمایت از استقلال خواهان این استان در سال 1992 آتش بس اعلام کرد. با اعلام آتش بس نیروی پاسدار صلح متشکل از روسیه ، گرجستان و نظامیان اوسیتای جنوبی تشکیل شد و سازمان امنیت و همکاری اروپا یک گروه ناظر را برای نظارت بر عملیات صلحبانی به گرجستان فرستاد.
اما در 7 آگوست سال 2008 نیروهای گرجستانی به سمت منطقه خودمختار اوستیای جنوبی حرکت کرده و با نیروهایی روسی حافظ صلح که از مدتها قبل در آنجا مستقربودند، درگیر شدند. این مسئله سبب شد تا روسیه پاسخ محکمی به این حرکت گرجستان بدهد، زیرا که به باور مسکو این اقدام تفلیس تنها و تنها می توانست به تحریک آمریکا صورت گرفته باشد.
کارشناسان مسائل بین الملل معتقدند جنگ آگوست گذشته میان گرجستان و اوستیای جنوبی به نوعی جنگ پنهان میان کاخ کرملین و کاخ سفید بود که دو طرف در دو قطب مختلف جنگ قرار داشتند.
-مقابله روسیه با انقلابهای مخملین
بدون شک یکی از اهداف روسیه در رویایرویی با غرب در منطقه قفقاز جلوگیری از توسعه انقلابهای رنگین است. میخائیل ساکاشویلی که در راستای پروسه انقلابهای مخملین در اقمار شوروی از سوی ایالات متحده آمریکا و حمایت اتحادیه اروپا تحت عنوان انقلاب " گل رز " به قدرت رسید تا دموکراسی مورد علاقه و جهت دار غربی ها را در حیات خلوت روسیه گسترش دهد به شدت در دوئل جدید از سوی کاخ سفید حمایت می شود. ایالات متحده آمریکا بعد از فروپاشی بلوک شرق و نبود قدرت برابر در مقابل سیاستهای کاخ سفید در راستای محاصره روسیه در مرزهایش گام برداشت که سناریوی انقلاب های مخملین در اوکراین و گرجستان در نزدیکی مرزهای روسیه در همین راستا قابل تجزیه و تحلیل است.
-ایستادن در برابر گسترش ناتو به شرق
روسیه تلاش می کند تا با اقدامات خود کاخ سفید را متقاعد به این امر بکند که طرح گسترش ناتو به شرق نیز همانند طرح سپر موشکی ، طرحی پرهزینه برای ایالات متحده خواهد بود.
گسترش ناتو به شرق یکی از مسائل بسیار مهمی است که نقش آن را در تحولات منطقه قفقاز نباید نادیده گرفت. گرجستان در کنار اوکراین مدتهاست که به دنبال عضویت در ناتو هستند اما مخالفتهای شدید روسیه تا کنون از تحقق این امر جلوگیری کرده است. از یاد نبریم که "جرج بوش" رئیس جمهور آمریکا در یکی از آخرین سفرهای خود در مقام رئیس جمهوری آمریکا برای شرکت در نشست ناتو، پیش از آغاز نشست به اوکراین سفر کرد و حمایت آمریکا از این کشور را برای عضویت در ناتو اعلام داشت اما در نشست پیمان آتلانتیک شمالی زمانیکه با مخالفتهای شدید روسیه مواجه شد مجبور شد تا از این تصمیم صرف نظر کند.
در حال حاضر نیز روسیه تحرکات ناتو در نزدیکی مرزهای خود را در راستای همین برنامه یعنی گسترش ناتو به شرق طبقه بندی می کند و درصدد است تا به هر نحو ممکن از گسترش این طرح جلوگیری کند.
روسبه که در طرح سپر موشکی خود را تا حدی پیروز میدان می داند اکنون با تغییر رهبری در آمریکا و اندک اصلاح انجام شده در سیاستهای خارجی این کشور، تلاش می کند تا با اقدامات خود کاخ سفید را متقاعد به این امر بکند که طرح گسترش ناتو به شرق نیز همانند طرح استقرار سپر موشکی در شرق اروپا، طرحی پرهزینه برای ایالات متحده خواهد بود.
-رسیدن به جایگاه شوروی در معادلات بین المللی
روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در بحرانهای متعددی فرو رفت اما در دوران ریاست جمهوری "ولادیمیر پوتین" توانست با فائق آمدن بر مشکلات اقتصادی خود در معادلات بین المللی نیز نقش آفرینی کند. اکنون روسیه تا حدی توانسته قدرت خود را در معادلات بین المللی تثبت کند و در پی آن است تا با وارد شدن در مسائل مختلف بین المللی و با اتکا به توانائیهای بالقوه خود همچون در اختیار داشتن مقادیر قابل توجه انرژی، گام به گام خود را تا رسیدن به نقش یک ابر قدرت جدید بالا بکشد.
--------------------------------------
نگارش از عبدالحمید بیاتی
نظر شما