امروز در تاريخ

سالروزدرگذشت  دكترعلي شريعتي : 

علي شريعتي مردي -  كه بعدها نه تنها خراسان كه گستره ايران به نام او باليد - در دوم آذر ماه 1312 در كاهك  خراسان ديده به جهان گشود . اجدادش از جمله ملا قربانعلي ، شيخ محمد و پدر بزرگوارش استاد محمد تقي شريعتي همگي از عالمان دين بودند و علي ، نزد چنين ارجمنداني  پاي به هستي نهاد . مادرش اما زني  روستايي ،با همان صداقت وصفاي زنان رو ستايي ، علي را در گستره مهر خود سيراب كرد، بطوريكه شريعتي بعدها در آثار خود همواره روحيه احساسي و عاطفي اش را مديون مادر بزرگوارش دانسته است .علي چونان ديگران تحصيلات ابتدايي و دبيرستان خود را نزد معلمان مدارس دولتي سپري كرد ، اما از همان اوان ، با وجود پدري دانشمند و كتابخانه اي بزرگ بي شك ، دروس منسجم مدرسه ، روح جستجو گر او را اقناع نمي كرد . او پيش از سيزده سالگي كتب مختلف را تورق مي كرد ، اما پس از اين سن ، علاقه شديدي به بحث هاي فلسفي و عرفاني پيدا كرد و گمشده خويش را درميان اين كتاب ها يافت . وي در همان سن اندك ، با قرائت آثاري از موريس مترلينگ ، روش انديشيد ن را فراگرفت و  تفكر در باره مسايل مختلف هستي شناسانه ، به شكلي دامنگير در وجودش شكوفه زد ، احساسي كه تا آن زمان دريافت نكرده بود . در همين دوران بود كه با جنبش نوين اسلامي از طريق كانون نشر حقايق اسلامي كه موسس آن محمدتقي شريعتي بود آشنا شد . علي شريعتي در سال 1335 وارد دانشكده ادبيات ، به قصد فراگيري اين رشته با تمام وجوه آن شد . نخستين مبارزات او عليه رژيم پهلوي و استعمار انگلستان در همين سالها شكل مي گيرد . وي در همين دوره با نگارش سلسله مقالاتي 
در روزنامه خراسان به نحوي خود را در نهضت ملي شدن نفت شريك كرد اما طي همين مبارزات  در سال 1336 ، زماني كه به همراه پدر و عده اي از ياران در تظاهراتي مردمي شركت كرده بود دستگير شد و به زندان قزل قلعه منتقل گرديد  . علي شريعتي پس از هشت ماه حبس،  از تهران به مشهد رفت و در  دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه مشهد مشغول به تحصيل شد. وي  با سعي و  تلاشي كه از خود نشان داد ، رتبه اول دانشكده را كسب  كرد . طبق قانون وقت ، رتبه هاي نخست رشته هاي دانشگاهي به هزينه دولت به كشور هاي خارجي براي ادامه تحصيل به خارج كشور اعزام مي شدند ، اما رژيم پهلوي ، به دليل سابقه مبارزاتي او ، خروجش از كشور  را براي مدت دو سال به تعويق انداخت و نهايتا پس از گذشت اين دو سال ، شريعتي براي تحصيل دو رشته تاريخ و جامعه شناسي مذهبي به فرانسه رفت . اما پيش از اين با تنها مونس خود در تمام عمر يعني پوران شريعت رضوي ازدواج كرد .
شريعتي در فرانسه نيز مبارزات سياسي را رها نكرد و در اين دوره با جوانان  نهضت ملي ايران در اروپا آشنا شد . در همين زمان بود كه بعد از نخستين كنگره جبهه ملي اروپا ، در اوت 1962 در ويز بادن آلمان ، انتشار روزنامه ارگان جبهه ملي اروپا به وي واگذار شد و او در اين دوره ،  مقالات خود را با نام  مستعار شمع به چاپ مي رساند . البته پيش از اين نيز با پيوستن به سازمان آزادي بخش الجزاير،در مجله المجاهد ارگان سازمان،به نگارش مطالب تاريخي اجتماعي خود مي پرداخت . شريعتي در حين تحصيل اما از محضر استادان فلسفه ، تاريخ و جامعه شناسي اروپا نيز بي بهره نماند . لويي ماسينيون ، كه همواره در آثار شريعتي از او يادشده است ، شوارتز ، سارتر ، فيلسوف بزرگ مكتب اگزيستانسياليسم ، كوكتو شاعر بزرگ فرانسوي و بسياري ديگر ، ازجمله  كساني بودند كه شريعتي در تمام عمر آنها را مي ستود . دكتر شريعتي در سال 1343 در رشته تاريخ تمدن و جامعه  شناسي در جه دكتر اي دولتي را اخذ كرد و دوره دكتراي جامعه شناسي مذهبي را در  دانشگاه سوربون فرانسه  به انجام رساند . او در اين دوره ، پس از نخستين ترجمه اش ( ترجمه كتاب ابوذر غفاري اثر جوده السحار در سن شانزده سالگي )،  كتابهايي چون نيايش آلكسييس كارل ومغضوبين زمين اثر فراتنتس فانون را ترجمه كرد . بر گزاري كنفرانسي هاي علمي  و سخنراني درباره اسلام ، زندگي پيامبر اكرم ص ، و تاريخ اجتماعي و معاصر ايران زمين ، از ديگر كار هاي علمي وي در فرانسه بود .

شريعتي پس ازاخذ درجه دكتري به ايران بازگشت اما دربدو ورودش به كشور ، عمال رژيم پهلوي به دليل مبارزات و فعاليت هاي سياسي اش در فرانسه ،او را دستگير كرده و به مدت شش ماه به حبس افكندند . او پس از رهايي از زندان ، در سال 1345 به عنوان استاد مدعو در دانشگاه فردوسي مشهد شروع  به تدريس مي كند و از اين زمان است كه عمده فعاليت هاي علمي دكتر آغاز  مي گردد . فعاليت هايي كه دكتر در حوزه سخنراني ، تاليف كتاب و...به  بيان انديشه ها ، آراء و بسط آنها با استفاده از علم روز بسنده مي كند . استاد با حضور در حسينيه ارشاد تهران - مكاني كه بعدها تنها ياد آور نام او شد- سلسله مباحث خود در حوزه تاريخ اديان و اسلام شناسي آغاز كرد،  اما پس از مدتي ، رژيم پهلوي كه حسينيه ارشاد را مكان و منشايي براي نضج مفاهيم انقلابي عليه حكومت ستم شاهي يافت ، در سال 1351 آن را تعطيل كرد و دكتر شريعتي را به مدت هجده ماه به زندان افكند . او در سال 1353از زندان رها مي گردد اما تا سال 1356در تهران و مشهد تحت نظر ساواك قرار مي گيرد . اين نظارتها و اذيت و آزار ها تا بدانجا پيش مي رود  كه استاد براي رهايي از اين گونه آزارها  عزم سفر هميشگي به اروپا مي كند  ، اما در سال 1356 پس از ورود به لندن در صبح روز يكشنبه بيست ونهم خرداد 1355 در مرگي مشكوك به سوي ديار ابدي مي شتابد .
انديشه :
برخي ،  دورانهاي زندگي شريعتي را به شش بخش تقسيم مي كنند كه در اين ميان دوران حسينيه ارشاد  از بقيه مهمتر مي نمايد . استاد بي شك در طول تاريخ انديشه ايران به عنوان ايدئولوگ نهضت انقلابي اسلام در ايران شناخته شده است و آثار و سخنراني هاي گرانسنگ او از انديشه هاي نابش حكايت مي كنند كه در صدد جستجوي فرهنگي خودي اما آگاهانه و علمي است . او در واقع خط ارتباطي ميان مردم و روشنفكران  به  شمار مي آيد. وي  در سه حوزه اجتماعيات ، اسلاميات و كويريات به بيان انديشه هايي در متون ديني پرداخت كه تا آن زمان به لسان جامعه شناسانه بدانها  پرداخته نشده بود . رفتار او بيانگر ابعاد سه گانه اي است از عقل محض ، احساس و عمل حكايت مي كنند .
او ابتدائا به سراغ عقل مي رود و آن را مايه و پايه هر فرهنگي مي پندارد . در اين ميان هيچگاه كار سطحي و سبك را ار ج نمي نهد و با بررسي ژرف ترين انديشه هاي فلسفي و غامض ترين مباحث علمي و اجتماعي اما به زباني كه قشر دانشجوي جامعه ، حد اقل توانايي در ك آن را داشته باشد ، مباحث انديشه اجتماعي اسلام را بيان مي دارد . دكتر  در يك دياليكتيك عقلي و با گفتاري  سهل و ممتنع ،  با بكار گيري  انواع صناعات ادبي ، مقدمه شناخت را پايه ريزي  مي كند و آن را مقدمه اي براي ايمان مي پندارد  . استاد درميان آثار خود خواستار شناخت اسلام به دور از خرافه گرايي در پرتو فلسفه تاريخ بر مبناي اصول توحيدي
است . اسلامي كه سراسر در كشاكش مثلث زر وزور و تزوير گرفتار مي آيد اما سرانجام اين انديشه توحيدي كه به پيروزي مي رسد ، چرا كه نهايتا در مسير مبازره حق و با طل ، كه از منظر او با ديد طبقاتي جامعه شناسانه اش ، ملا و مترف  ومستضعفين ، نهايتا در مسير مبازره ملا شكست مي خورد  و زمين به صاحبان آن سپرده مي شود چراكه " ونريد ان نمن علي الذين استضعفوا في الارض و نجعلهم ائمه ونجعلهم الوارثين " .
از منظر جامعه شناسانه استاد ، كشمكش هابيل و قابيل  در طول تاريخ سيلان دارد ، اما اين پيامبران اند كه با ارايه انديشه هاي ناب نهايتا گروه فرعون و فرعونيان را در هم مي شكنند . استاد در ورطه تجزيه وتحليل واقعيات جامعه اسلامي و تاريخ اسلام از منظر جامعه شناسي ، نه به بيان مفاهيم مجرد - كه بسياري از دانشمندان حوزه علوم اجتماعي تنها بدين امر اكتفا مي كنند- پرداخت ، بلكه با غور در مفاهيم سنتي ، ضمن بومي كردن مفاهيم اجتماعي و از طريق توسل به تعابير فرهنگ خودي همچون توحيد ، نبوت ، امامت ، عدالت ، امت و...با تحليل هاي فلسفي ، تاريخي و جامعه شناسانه و بررسي گسترده اسلام عالمانه و عاميانه نهايتا طريق سومي با عنوان اسلام آگاهانه را به جامه ارايه داد . اسلامي كه درروش تحقيقاتي خود ابتدائا در موضوع مورد بررسي به  شك عالمانه مي رسد ، آنگاه ضمن تعاريف مفاهيم پايه اي و بي طرفي در تحقيق،  از طريق روش استقرايي به شناختي،  جزء به كل،  دست مي يابد . اسلامي كه براي شناخت ، از نقد تاريخي كمك مي گيرد و با استفاده از اصل  تضاد تاريخي ، به خلق نوعي دياليكتيك رفتاري ميان ايمان و عمل دست مي زند .
استاد در حوزه احساس نيز به عرفان روي آورده و به بحث وتعمق در باره آن مي پردازد . او عرفان را مكمل عقل و عضو متمم آن مي پندارد اما عرفاني كه نه انزوا طلب بلكه بطور سازنده اي  در مسير تعهد اجتماعي گام بر مي دارد . عرفاني كه عقل را ياوري است  در پي ريزي مدينه فاضله اي كه تنها در ميان كتب از آن بحث شده است . اما در همين مسير عرفان و طريقت ، دايره شرع را نيز زير پا نمي گذارد و اصول شرعي را برهمه چيز اولي مي پندارد ، مضافا  اينكه  از قشري گري نيز به وجه بازري مي گريزد.
در دنياي اواما،  انسان با اين دو بال احساس  و انديشه،  تنها زماني به سر منزل مقصود خواهد رسيد كه در ورطه عمل نيز آنها را بكار گيرد  . سابقه مبارزاتي او در تمام اين دوره ها از اين امر حكايت دارد كه او نه عالمي جامعه گريز ونه روشنفكري تئوريك بود ، بلكه او متفكري بود كه ميوه دانسته هاي خود در مسير مبارزه و عمل سياسي مي پروراند و به همين د ليل سالهاي بسياري از عمرارزشمند خود را درپشت ميله هاي زندان دژخيمان رژيم پهلوي گذراند . اما در عين اينكه وي از سياسي كاري مي گريخت و در حقيقت سياست گريز بود ، كار سياسي را دنبال مي كرد و سياست در نگاه او تنها به مفهوم تعهد در برابر سرنوشت مردم  ، اعتراض و مبارزه براي ازادي و برابري انسان ها  بود . لذاست  كه در قاوس او حزب و فرقه مفهومي ندارند و او تنها   به حزب به عنوان مفهوم قرآني آن مي نگرد . آثار او به تفصيل بيانگر اين معنايند .

آثار:
آثاراستاد تماما حكايت  از روح مردي اند كه در طول عمرپربر كت خويش با خلاقيت بسيار توانست با بيان ادبي زيبا و مملو از تعيبرات و مصطلحات ادبي ،  اجتماعي و علمي روز ، طريق جديدي  در نگارش و بيان مطالب علمي به جامعه معرفي كند .   سخنراني ها ، گفتگو ها ، تحليلهاي اجتماعي و آثار تاريخي او از بيش از يكصد جلد حكايت مي كنند كه تاكنون بيش از يكصد وسيزده اثر ( جزوه ، كتاب ، پلي كپي و...) بطور مجزي و نه در مجموعه ها به چاپ رسيده اند . كويريات او كه معدن واژگان و بيان روح احساسي اويند،  از جهاني حكايت مي كنند  كه سراسر دلتنگي ، عشق ، وصول ، اخلاص و بندگي است . آثار او تا امروز نيز به عنوان كتبي پر طرفدار در ميان نسل جوان و  بويژه دانشگاهي مطرح است زيرا از روح خالص او سرچشمه مي گيرند كه هر آنچه از دل برخيزد ، ناگزير بر دل نشيند .
بنابر اعلام مركز مطالعات و تحقيقات فرهنگي بين المللي ، بيش از چهل جلد از آثار دكتر شريعتي به زبانهاي آلبانيايي ، آلماني ، اردو ، اسپانيايي ، اندونزيايي ، انگليسي ، بنگالي ، تائي ، تاميلي ، تركي ، عربي ، فرانسه و كردي ترجمه شده است . به عنوان نمونه به ذكر برخي از مهمترين آثار او بسنده مي كنيم :
آري اينچنين بود برادر ، ابوذر غفاري ، اسلام شناسي در دو جلد ، كوير ، تاريخ و شناخت اديان ، تشيع علوي تشع صفوي ، تفسير سوره هاي انبيا و روم ، حج ، حسين  وارث آدم ، فاطمه فاطمه است ، شرحي بر دعاهاي صحيفه  سجاديه ، علل انحطاط مذاهب ، فلسفه نيايش و...

منابع وماخذ
سعيدي ، جعفر ، دكتر علي شريعتي از ديدگاه شخصيت ها، نشر اشراقيه ، تهران ، 1370
شجاعي ، حيدر و مير آخوري ، قاسم ، شريعتي در نگاه مطبو عات ، قلم ، تهران ، 1375
توسلي ، غلام عباس ، ده مقاله در جامعه شناسي ديني و فلسفه تاريخ با تاملي در زندگي و انديشه دكتر شريعتي ، قلم ،تهران ،  1369
شريعت رضوي ، پوران ، طرحي از يك زندگي ، چاپخش ، تهران 1374
بهشتي ، سيد محمد حسين ، دكتر شريعتي جستجو گري در مسير شدن ، بقعه ،تهران ،  1378
رضايي ، امير ، دوازد همين سالگرد هجرت و شهادت دكتر علي شريعتي ، ناشر: گرداآورنده ، تهران ، 1368

روز ملي سيشل :
در چنين روزي در سال 1993 ميلادي كشور يسشل به استقلال دست يافت .

تولد ايوان گونچاروف  :
در چنين روزي در سال 1812 ميلايد ايوان گونچاروف نويسنده مشهور روس يده به جهان گشود . ابلوموف عنوان مهمترين اثر اوست .

تولد فيلپ بري :
در چنين روزي در سال 1896 ميلادي فيليپ بري نمايشنامه نويس برجسته آمريكايي به دنيا آمد . «داستان فيلا دلفيا»  عنوان مهمترين اثر اوست .

تولد گيل گودوين :
در چنين روزي در سال 1937 ميلادي گودوين نويسنده بر جسته آمريكايي ديده به جهان گشود . «زن عجيب و غريب » عنوان  مهمترين اثر اوست .

آغاز جنگ 1812 :
در چنين روزي در سال 1812 ميلادي جنگ ميان دو كشور آمريكا و بريتانيا آغاز شد . د راين جنگ ابتدا ايالات متحده عليه بريتانيا اعلان جنگ كرد .

جنگ واترلو : 

 در چنين روزي در سال 1815 ميلادي جنگ واترلو آغاز شد . در اين جنگ ناپلئون بناپارت از ولينگتون شكست خورد . ناپلئون
در سال 1821 ميلادي ناپلئون بناپارت بعد از گذشت  شش سال تبعيد در جزيره سنت هلن   در گذشت. پس از تشكيل مجلس قانون‌گذاري و  كنوانسيون و  تصويب قانون اساسي جديد در فرانسه يعني در  سال هشتم انقلاب فرانسه ، مجلس مؤسسان به انتقال قدرت  به ناپلئون بناپارت بعنوان كنسول اول اقدام كرد . ناپلئون پس از در يافت قدرت به كشور گشايي مشغول شد و جنگ هاي مختلفي با بلاد مختلف دنيا به راه انداخت كه از آن ميان مي توان به لشگركشي به روسيه  اشاره كرد . وي  پس از حكومت صد روزه و شكست در واترلو،  براي هميشه از صحنه سياسي فرانسه طرد شد.پس از او با بازگشت قدرت به خاندان بوربون‌ها، به ترتيب  لويي هيچدهم ، شارل دهم  و لويي فيليپ بر فرانسه  حكومت كردند .

پذيرش اعلاميه :

در چنين   روزي در سال 1948 ميلادي كميسيون حقوق بشر سازمان ملل متحد اعلاميه جهاني حقوق بشر را مورد پذيرش قرار داد . در سال  1948 ميلادي و پس از جنگ جهاني دوم و وقوع وقايع اسف بار جنگ ،  كشور هاي  مختلف   تصميم گرفتند،  همزمان با طرح منشور ملل متحد موادي را در جهت احترام به حقوق بشر و آزادي هاي سياسي تنظيم كنند . بعدها اين وظيفه به عهده كميسيون حقوق بشر محول شد و اين كميسيون در ژانويه 1947 شروع به كار و مطالعه در اين خصوص  كرد .  سرانجام در سال 1948 با 48 راي مثبت و 8 راي ممتنع بيانيه جهاني حقوق بشر تصويب شد .بيانيه جهاني حقوق بشر متشكل از يك مقدمه و سي ماده است كه مواد سه الي 21 آن  در باره حقوق مدني و سياسي است . مواد 22 تا 27 آن درباره حقوق اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي است و مواد 28 تا 30 آن درباره سيستم حققوق  بشري بحث مي كند . كميسيون حقوق بين الملل ، كميته ويژه استعمار زدايي و اجراي اعلاميه استقلال  و كميته اعمال حقوق غير قابل انتزاع مردم فلسطين از جمله نهاد هاي فرعي است كه مجمع عمومي سازمان ملل در اجراي وظايف خود آنها را در خصوص  موضوع حقو ق بشر ايجاد كرده است .

اعلام جمهوري در مصر :
در چنين روزي در سال 1953 ميلادي در مصر اعلام جمهوري شد . 

در گذشت احمد فتحي زغلول :
در چنين روزي در سال 1313 ه ق احمد فتحي زغلول برادر سعد زغولو رهبر انقلاب مصر در سال 1919  در گذشت . وي يكي از متفكران و مترجمان برجسته جهان عرب به شمار مي رود . او در آغاز قرن بيستم به عنوان يكي از استوانه هاي ادبيات مصر در جهان مطرح بود .