محمدرضا گوهری فیلمنامه‌نویس "در میان ابرها" ساخته روح‌الله حجازی درباره نگاه تازه و توجه به روابط انسانی در نگارش فیلمنامه‌های حوزه دفاع مقدس به خبرنگار مهر گفت: نگارش فیلمنامه به فرم، روایت، اندیشه و جهان‌بینی نویسنده هر اثر بستگی دارد. من به قصه‌هایی علاقمندم که از فضای کلاسیک فاصله می‌گیرند، اما همچنان داستانگو باقی می‌مانند.
وی ادامه داد: در این شیوه به جای اینکه بار اصلی روایت بر دوش ماجرا و ماجراپردازی باشد، روابط شخصیت‌ها، فضاسازی، تأکید بر جزئیات و طراحی هدفمند ماجراهای فرعی اهمیت پیدا می‌کند. به همین دلیل در "فرزند خاک"، "کودک و فرشته" و "در میان ابرها" با ماجرا و تأکید بر قرار دادن شخصیت در یک موقعیت بحرانی شروع می‌کنیم. اما در ادامه آنچه اهمیت پیدا می‌کند، فضاسازی و روابط شخصیت‌ها است. البته این فقط در ارتباط با نگارش فیلمنامه‌های دفاع مقدس نیست.
گوهری با اشاره به خطوط قرمز سینمای جنگ افزود: هنوز بعضی مسئولان معتقدند باید در زمینه دفاع مقدس حماسی کار کرد. البته در دوران جنگ باید به سمت ساخت کارهای حماسی رفت. حتی تا مقطعی بعد از جنگ نیز شاید این رویکرد قابل پذیرش باشد. اما بعد از گذشت مدتی باید از این نگاه فاصله گرفت، در این دوران نگاه انتقادی پاسخگوی نیاز مخاطبان در حوزه دفاع مقدس است.
وی ادامه داد: به همین دلیل آثاری که بعد از جنگ با نگاه حماسی ساخته شدند کمتر مورد استقبال قرار گرفتند و به تدریج مخاطب از سینمای دفاع مقدس فاصله گرفت. نگاه حماسی در حال حاضر جوابگوی این نوع سینما نیست و باید سراغ قصه‌هایی رفت که زوایای تازه جنگ را نشان می‌دهد. برخی معتقدند اگر با رویکرد انتقادی فیلمی در حوزه دفاع مقدس بسازیم مردم روحیه خود را از دست می‌دهند. این نهایت بی‌انصافی در حق مردم همیشه در صحنه است که خودشان قدرت تمیز درست از نادرست را دارند.
گوهری در ارتباط با مشکلات این نوع سینما افزود: متاسفانه در مقابل این نوع نگاه جدید مقاومت‌های زیادی از طرف مسئولان می‌شود و خطوط قرمز هم خیلی جدی است. ممکن است جلوی کار را نگیرند اما حمایت لازم را انجام نمی‌دهند و شما بهتر می‌دانید ساختن فیلم در این حوزه نیاز به حمایت مالی بخش دولتی دارد.
وی با اشاره به مشکلات تولید "فرزند خاک" گفت: ما برای "فرزند خاک" هم با چنین مشکلاتی روبرو بودیم و حدود هشت سال منتظر تولید پروژه ماندیم و حالا که تجربه‌ای مثل این فیلم را پشت سر گذاشته‌ایم، باز هم با همان موانع روبرو هستیم. یکسال است فیلمنامه "بیداری رویاها" را برای محمدعلی آهنگر نوشته‌ام و با آنکه پروانه ساخت گرفته اما بودجه لازم برای تولید آن فراهم نمی‌شود. اطمینان داشته باشید اگر این فیلمنامه رویکرد حماسی داشت تا الان ساخته می‌شد.
نویسنده "در میان ابرها" درباره وجه زمینی عشق مالک و نورا در این فیلم گفت: از همان ابتدا که طرح فیلمنامه شکل گرفت، آگاهانه به زمینی بودن این عشق پرداختیم. ما می‌خواستیم ازعشق زمینی شروع کنیم و در پایان به دریافتی دیگر از عشق قهرمان اصلی داستان برسیم. این سیر تحول باعث می‌شود ما در سکانس پایانی با جدا شدن وی از یک رابطه زمینی روبرو شویم.
وی در ارتباط با شباهت فیلمنامه "در میان ابرها" با "فرزند خاک" به لحاظ ارتباط دو شخصیت با دو فرهنگ متفاوت عنوان کرد: در هر دو کار با دو شخصیت روبرو می‌شویم که در حاشیه مرز دو کشور از دو فرهنگ کاملا متفاوتند و به خاطر شرایطی با هم همراه می‌شوند. در "فرزند خاک" این همراهی کامل می‌شود اما در "درمیان ابرها" این رابطه به جدایی می‌انجامد.
گوهری ادامه داد: این نوع نگاه و پرداختن به زوایای دیگری از جنگ در سینمای ایران کمی جدید است. اما در جهان همیشه چنین نگاهی در آثار سینمایی دیده شده است. من همیشه سعی می‌کنم دنبال زوایای جدیدی بروم و عناصر تازه‌ای را وارد قصه کنم که برای مخاطب جذاب باشد.
وی با اشاره به اهمیت تحقیقات میدانی در نگارش فیلمنامه‌های دفاع مقدس گفت: اگر بخواهیم درباره سینمای جنگ کار کنیم باید دنبال فرم‌های جذاب برویم و برای این کار تحقیقات میدانی قبل از نگارش فیلمنامه اهمیت زیادی دارد. مهمترین عاملی که باعث می‌شود به سوژه‌های بکر و تازه برسیم همین تحقیقات میدانی است.
گوهری با رد شباهت بین قصه "در میان ابرها" با فیلم "مالنا" تاکید کرد: این موضوع شباهت در زمان نمایش فیلم در جشنواره فجر را یکی از منتقدان مطرح کرد. عشق دو نفر که اختلاف سنی دارند دستمایه بسیاری از آثار ادبی و سینمایی بوده است. جدای از تفاوت‌های آشکار در خطوط اصلی و فرعی، نوع عشق شخصیت پسر در فیلم "مالنا" کاملا زمینی است و شخصیت اصلی "در میان ابرها" مسیری دیگر را دنبال می‌کند. با این اظهار نظرهای عجولانه لطمه‌های زیادی می‌توان به فیلم زد.
فیلمنامه‌نویس "خیلی دور، خیلی نزدیک" درباره جایگاه "در میان ابرها" در کارنامه خود گفت: "در میان ابرها" از فیلمنامه‌هایی است که به آن علاقه دارم. برای تولید این پروژه بودجه محدود بود اما فیلم قابل قبولی ساخته شد. همه عوامل فیلم نهایت تلاش خود را کردند. بازیگران که عمدتاً از تئاتر هستند با هدایت کارگردان و بازیگردانی افشین هاشمی نقشی مهم در افزایش کیفیت فیلم داشتند.
وی تاکید کرد: دوست دارم در صورت فراهم شدن شرایط فیلمنامه "در میان ابرها" را چاپ کنم زیرا معتقدم فضایی تازه دارد. در زمان نگارش فیلمنامه خیلی نگران بودجه بودیم و نباید زمان فیلم بیش از 80 دقیقه می‌شد. همین نکته باعث شد در بازنویسی از برخی فضاسازی‌ها و ماجراهای فرعی چشم‌پوشی کنیم. هنگام ساخت نیز به دلیل مشکلات مالی برخی صحنه‌ها حذف شد که این حذفیات مجموعاً تأثیر منفی بر کلیت فیلم داشت.
نظر شما