آموزه‌هایی که فلسفه تحلیلی لقب می گیرند پوزیتویسم منطقی و اتمیسم منطقی هستند. با دقت کمتر این اصطلاح به فلسفه زبان رایج و فلسفه حس مشترک یا تلفیقی از این فلسفه ها اشاره می کند. این کاربرد تا دهه 1950 برقرار بود و این زمانی بود که اکثر فیلسوفان تحلیلی به صورت مشترک به طرحها و برنامه های مشخص و محدودی با مضامین مشترک می پرداختند. با این همه هم اکنون بسی گمراه کننده است که این مکاتب را به تمامی با عنوان فلسفه تحلیلی مشخص کنیم.
روش فلسفه تحلیلی رویکردی عام به فلسفه است. این فلسفه که در ابتدا با نام طرح تحلیل منطقی گره خورده بود به رویکرد دقیق و شفافی در زمینه استدلال و استدلال ورزی عطف توجه می دهد همچنانکه بر پرهیز از ابهام و توجه به جزییات توجه دارد. این امر مضامین فلسفی را برای حوزه های بسیاری کارآمد می سازد و نوشته های را فنی تر از قبل می کند. فیلسوفان تحلیلی کمتر با دغدغه های اصیل زدگی بشری چون: معنای زندگی رودرور قرار می گیرند و همین بهانه ای شده است که از این فیلسوفان از بابت نپرداختن به این موضوعات انتقاد کنند.
سنت فلسفه تحلیلی با فرگه، راسل، مور و لودویک ویتگنشتاین در اوان قرن نوزدهم آغاز شد. بسیاری از فیلسوفانی بعدی تحلیلی از این افراد متأثر بوده اند. این سنت بنا دارد که مضامین فلسفی اش را با تحلیل و با تکیه بر روش مدون و منضبط به پیش برد.
اصطلاح " فلسفه تحلیلی" در جایی به این توجه عنایت دارد که بیشتر این فلسفه از جریان تحلیل منطقی اوان قرن بیستم بهره برده و بیش و پیش از هر چیز میان تحلیل و انواع دیگر فلسفه تمایز قایل می شود. در این راستا بیشترین تأکید فلسفه تحلیلی بر تمایز خود با فلسفه قاره ای است. این جریان اخیر بیشتر بر کارهایی توجه دارد که در فلسفه آلمان و فرانسه تبلور یافته اند. البته در این زمینه باید کانت آلمانی را یک استثنا دانست.
پاره ای از تمایزاتی که میان این دو نحله به وجود آمده اند بیش و پیش از آنکه خاستگاه جغرافیایی داشته باشند خاستگاه روشی دارند. با این همه تمایز کاملی میان این دو نحله وجود ندارد و دست گذاشتن بیش از اندازه بر این تمایز گمراه کننده است. چرا که بسیای از بنیانگذاران فلسفه تحلیلی چون: فرگه، ویتگنشتاین، کانت و پوزیتیوستهای منطقی آلمانی بودند و فیلسوفان تحلیلی زیادی خاستگاههایی چون لهستان و ایتالیا و آلمان دارند. از سوی دیگر فلسفه های قاره ای هم در جهان انگلیسی زبان بسی نفوذ دارند که بسیاری از منابع اصلی این فلسفه هم اکنون به زبان انگلیسی موجودند.
بسیاری از افراد هم اکنون بر این نظرند که این تمایز سودمند نیست. فلسفه قاره ای مانند فلسفه یونانی به دوره ای زمانی و مجموعه ای از مکاتب در فلسفه اطلاق می شود. نظیر ایدئالیسم آلمانی، مارکسیسم و روان درمانی ، اگزیستانسیالیسم، پدیدارشناسی و پساساختارگرایی.
شکاف میان این دو حوزه در اوان قرن بیستم شروع شد. پوزیتیوستهای منطقی در دهه 1920 ردیه ای نظامند را علیه مابعدالطبیعه سامان دادند. آنها همچنین عمومیت دشمنی با مفاهیم مابعدالطبیعه را به صورت یک قاعده عمومی درآوردند . به طور مثال آنها به مفاهیمی چون: نفس یا کلیات تاختند. در این زمان بود که هایدگر در آلمان به رشد فکری خود ادامه می داد و تأثیر وی کل فضای فکری – فلسفی آلمان و فرانسه را در برگرفت.
فلسفه تحلیلی از یک نظر با تحلیل مفهومی گره می خورد و فیلسوفان تحلیلی در اوان کار قصد داشتند خط تمایزی میان گزاره های معنا دار و غیرمعنادار به وجود آورند. با این همه هم اکنون کمتر فیلسوف تحلیلی است که تصور کند معیاری دقیق در این زمنیه موجود است. بدین جهت هم اکنون فلسفه های تحلیلی ای وجود دارند که با مضامین مابعدالطبیعی عجین هستند.
هدف از رویکرد تحلیلی صراحت بخشیدن به مسائل فلسفی از طریق تجزیه و تحلیل و شفات کردن زبانی که برای توصیف این مسائل به کار می روند است. این امر به تعدادی از موفقیتها رهنمون شده است: منطق جدید، تصدیق اهمیت اولیه معنا و دلالت در بحث از معناشناسی ، قضیه ناتمامیت کورت گودل ، نظریه توصیفات راسل ، نظریه خطاباوری پوپر و نظریه معناشناسی تارسکی در باب صدق.
دو جریان اصلی در سنت تحلیلی به هم گره خورده اند. یکی به دنبال فهم زبان برای کاربردی ساختن منطق صورت است یعنی به دنبال روشی است تا مسیری را که عبارت فلسفی را به وجود می آورند صورت بندی کند.
جریان دیگر اما در جستجوی فهم ایده هایی فلسفی از طریق تجریه و تحلیل دقیق زبان طبیعی است که با آن ایده های فلسفی بیان می شوند. این جریان به صورت عمومی بیشتر بر اهمیت حس مشترک در ارتباط با مفاهیم دشوار دست می گذارد.
این دو جریان در هم تنیده اند و گاهی با یکدیگر جایگزین هم شده اند. پاره ای اوقات هم به عنوان یک جریان قلمداد گشته اند. ویتگنشتاین اولیه البته جزو گروه صورت گرایی بود اما عاقبت به گروه زبان طبیعی نزدیک گشت.
نظر شما