آفتاب و ابر اثر مهين نور ماه
مهين نور ماه ، فارغ التحصيل كارشناسي ارشد زيبايي شناسي و دانش هنر از سوربن پاريس در سال 1356 است . مجموعه آثار وي در اين نمايشگاه شامل تعدادي سفالينه و چند حجم برنزي است كه حاكي از تلاش هنرمند براي رسيدن به نوعي جلوه اكسپرسيو در آثارش است .
حجم هاي اكسپرسيو مهين نور ماه با تمركز بر شكل دايره و يا ترنج خلق شده اند كه يك ارتباط دروني بين بيان خود و آنچه اين شكل ها درحافظه تاريخي ايران ، به عنوان يك سمبل نقش كرده اند بوجود مي آورند .
|
مركز دايره در فرهنگ ايراني نقطه پرگار و محور وجود جهان ، يعني خداي احد و واحد، پنداشته مي شود و آنچه درگرادگرد آن است ، بر اساس فاصله خود از مركز هستي وجود مي يابد |
ترنج نيز بر اساس شباهت شكلي خود با درخت سرو ، هر چند به عنوا ن شكلي تزئيني كاربري فراواني درهنرهاي ايراني وبه شكلي خاص هنرطراحي پارچه ايران داشته است ، با توجه به همسان سازي آن با درخت سرو و پيشينه ادبي آن نمادي بر آزادي و آزادگي محسوب مي شود .
مهين نورماه ، به سادگي با آگاهي به اين پيشينه ، پايه و اساس اوليه طراحي حجم هاي خود را به استفاده از اين دو نماد معطوف كرده است . يكي از مجموعه هاي حجم ارائه شده دراين نمايشگاه مجموعه " ابر و آفتاب " اين هنرمند است . وي در اين مجموعه ، با نام گذاري خاص و هدفمند ، دايره را نماد خورشيد و "خط - بافت " هاي حك شده بر سطح دايره را نماد ابر دانسته است .
دراينجا بايد متذكر شد ، يك منحني مشهور كه توسط روانشناس مشهور قرن نوزدهم ويلهلم وونت Wilhelm Wundt ترسيم شده وجود دارد كه نشان مي دهد چگونه انسان تهييج شده كاملا به طور كلي وابسته به پيچيدگي محرك است. اندازه پيچيدگي ، تنها يك سنجه عيني ارزش است كه در اين راه پيشنهاد شده است . بنابراين ، احكام زيبايي صوري درانسان يك موضوع نسبي و هم ساز است . هنگامي كه به پيچيدگي اضافه مي شود ، يك رويكرد عمومي به ارزش هاي زيبايي شناسي شكل مي يابد .
فرانسيس هاچسون Francis Hutcheson درقرن هجدهم ادعا كرد كه " يكنواختي در تنوع هميشه يك عينيت زيبا مي سازد " . اين گزاره به اين معنا است كه شيئي زيبا مي شود كه متفاوت از اشياي عادي و يكنواخت موجود باشد .
|
در مجموعه آثار مهين نورماه توجه هنرمند به اين شكل گرايي و دريافت سمبوليك از نماد ها به حدي است كه ويژگي هاي مفرد عناصر بصري استفاده شده را به فراموشي مي سپارد و به كلي از آن منحرف مي شود |
بنا به آنچه گفته شد ، استفاده از نمادهاي تكرار شده به دليل آنكه اين نماد ها در طول زمان رمز گشايي شده اند و ديگر از پيچيدگي برخوردار نيستند و همچنين عدم تفاوت به دليل رواجشان ، عاملي است كه اثر هنري را از ارزش هاي زيبايي شناسانه تهي مي كند . همين عامل ، چيزي است كه بيشترين ضربه را به آثار مهين نورماه وارد كرده است و باعث شده تا اين آثار به درجه اوج ارزشهاي زيبايي شناسانه نزديك نشوند .
استفاده اين هنرمند از ترنج و شكل سرو نيز همانند دستمايه قرار دادن آفتاب و ابر ، تنها زمينه تكرار نماد هاي رايج و عاري از خلاقيت را فراهم مي كند . نكته اينجاست كه توجه به نماد پردازي در اين آثار باعث مي گردد هنرمند حتي نتواند ، مجالي براي تغيير دادن شكل نماد ها پيدا كند . علت اين امر هم واسط بودن شكل در هنرهاي تجسمي است . اين امر به معني آن است كه در صورت دخل تصرف در شكل ، رابطه بصري شكل و نماد از بين رفته و ديگر كاركرد ، نمادپردازانه اثر از بين مي رود .
درواقع بايد توجه داشت ، نماد ها ، رمزگاني تبيين شده اند و دخل و تصرف در آنها به معني مختل كردن كاركرد رمزگشاي آنها است .
|
مجسمه هاي عاقلي بر پايه شكل هاي رايج در هنر مذهبي عامه ، از قبيل پنجه هاي عباس ، مرغ بسم الله و ... طراحي مي شود . خط كوفي نيز از ديگر دستمايه هاي مورد استفاده اين هنرمند است |
اين هنرمند درآثار خود بر خلاف مهين نور ماه بيشتر گرايش به رويكرد فرمال ( formal ) به موضوع آثار خود دارد . اين رويكرد آز آنجا وارد حيطه كاري آثار وي مي شود كه براي اعطاي نمودي دين مدار و مذهبي ، هنرمند خود را مكلف به استفاده از نمادهاي رايج مذهبي مي كند . به اين ترتيب هنرمند به جاي جست وجو در مفهوم مذهب و دين و بيان عصاره آن به گونه اي زيبا به گرته برداري شكل هاي آشناي مذهبي و تركيب و تكرار آن مي پردازد .به اين ترتيب، بار ديگر هنرمند پيچيدگي و تنوع اثر را از دست مي دهد و اثري خلق مي كند كه فاقد رويكرد زيبايي شناسي قابل اعتنا و توجه است .
در واقع آثار اين دو هنرمند تلاش هاي قابل تقدير در مسيري غير قابل اعتنا اند و هنرمندان هرچند حاصل زحمت خود را پيش روي مخاطبان قرار داده اند اما آثاري بوجود آورده اند كه ويژگي لازم براي تماشا ندارند .
گفتني است نمايشگاه آثار اين دوهنرمند در روز شنبه به پايان رسيد .
نظر شما