طی روزهای اخیر رئیس جمهور آمریکا خبر از لغو برنامه استقرار و راه اندازی سامانه دفاع موشکی این کشور در اروپا را اعلام و در عین حال مدعی گردید که برنامه دفاع موشکی بالستیک جدیدی را برای مهار "تهدیدات موشکی ایران" در دستور کار خود قرار داده است.
پس از گذشت مدت زمان حدودا دو سال جنجال بر سر برنامه سامانه دفاع موشکی در خاک اروپا که به زعم اکثر کارشناسان سرآغاز جنگ سرد نوینی بین آمریکا و روسیه محسوب می گردید، رئیس جمهور جدید آمریکا بالاخره این پرونده مناقشه انگیز را مختومه اعلام کرد.
طرح سپر دفاع موشکی در اروپا بخشی از سیستم دفاع ضد موشکی جهانی آمریکا بود که برای محافظت اروپا و آمریکا از مورد اصابت قرار گرفتن توسط موشک های بالستیک طراحی شده بود. در چارچوب این طرح که قرار بود تا سال 2013 عملیاتی شود، واشنگتن موشک های ضد موشک خود را در لهستان و رادارهای فوق پیشرفته خود را در جمهوری چک مستقر می نمود.
برنامه سپر دفاع موشکی آمریکا در اصل تداوم برنامه استراتژیک قدیمی جنگ ستارگان ریگان است که با هدف تامین امنیت مطلق برای آمریکا و مصونیت این کشور و متحدانش در برابر یک حمله احتمالی نابود کننده اتمی طراحی شده بود.
متعاقب این تصمیم دولت روسیه نیز در پاسخ به تصمیم باراک اوباما اعلام کرد که موشک های اسکندر خود را از استان کالنینگراد برخواهد چید.
هرچند برخی از تحلیلگران سیاسی معتقدند که دلیل اتخاذ این تصمیم از سوی واشنگتن همانا هزینه بالای این طرح و نیز بحران اقتصادی و مالی موجود در آمریکا و تغییر دولت در این کشور می باشد و برهمین اساس اوباما تمایلی برای ادامه این طرح ندارد.
اما در عین حال عده ای دیگراز ناظران سیاسی اعتقاد دارند که تجدید نظر در این طرح بصورت غیرمترقبه و آنی بهمراه عدم دریافت هیچگونه مابه ازایی، منطقی و عقلانی بنظر نمی رسد. از این رو کاخ سفید تغییر رویکرد در قبال کاخ کرملین و تلاش برای بهبود روابط با مسکو و جلب نظر این کشور به وسیله برچیدن طرح سپر دفاع موشکی در راستای یک "معامله" که همانا "مهار ایران" و برنامه هسته ای آن کشور می باشد را در دستور کار قرار داده است.
چنین نگرشی ضمن قابل قبول خواندن تصمیم اوباما، آن را در قالب گفتمان اجماع سازی بین المللی علیه ایران و انزوای بیشتر تهران برای انعطاف این کشور در زمینه سیاست های هسته ای می انگارند.
از این رو دولت روسیه با توجه به این تغییر موضع دولت آمریکا با واقعیت های جدیدی در برابر خود مواجه است. این خواسته چیزی نیست جزء همکاری و همیاری بیشتر مسکو با واشنگتن درقبال مسئله هسته ای ایران که همواره خواسته غرب از روسیه بوده است.
هرچند مقامات روسی در واکنش به این اقدام دولت آمریکا اعلام نمودند که این کشور در ازای تغییر مواضع آمریکا درخصوص مسئله سیستم دفاع ضد موشکی ، دست به "امتیاز دهی ساده لوحانه و سازشکارانه ای" نخواهد زد، اما بی شک لغو سپر دفاع موشکی حکایت از نوعی تفاهم آمریکا با روسیه دارد.
برخی این مسئله را امتیاز دادن آمریکا به روسیه می دانند تا از این رهگذر همسویی بیشتری را با واشنگتن داشته باشد که این مسئله خود نوعی تفاهم را شامل می شود و از طرف دیگر نیز موضوع و ماهیت دفاع موشکی همچنان به قوت خود باقی اما در شکل و صورت دیگری عمل خواهد کرد.
بی شک تصمیم آمریکا برای کنار گذاشتن برنامه موشکی در اروپا تصمیمی راهبردی بود و در کنار دلایل عدیده ای که می توان برای آن برشمرد باید این واقعیت را نیز پذیرفت که این تصمیم به گفتگوهای راهبردی آمریکا و روسیه در زمینه فعالیت های هسته ای و گفتگوهای آتی 1+5 با ایران ارتباط دارد.
با توجه به مبانی رفتاری روسیه درعرصه های دوجانبه، منطقه ای و بین المللی طی دهه های اخیر که نشان از آن داشته است که این کشور در راستای منافع سیاسی واقتصادی خود همواره از ایران به نفع خود بهره برداری نموده و حرکت های زیگزاگی فراوان و فراز و فرودهای محسوسی در تعامل خود با کشورمان را به نمایش گذارده، در این مرحله جدید نیز نباید انتظاری جز این را از این کشور داشت.
نظر شما