* خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و هنر: اولین نکته جذاب "بی‌پولی" شروع غافلگیرکننده آن است. فیلم با پرداختن به مقطع آغاز زندگی زوجی جوان (جایی که معمولا پایان درام خانوادگی ایرانی است) آغاز می‌شود و این شروع متفاوت مخاطب خسته از مثلث عشقی و کلیشه پسر فقیر و دختر پولدار یا برعکس را جذب می‌کند و در همان صحنه‌های ابتدایی به مخاطب می‌فهماند برخلاف پوستر شاد با فیلمی پرزرق و برق طرف نیست.
"بی‌پولی" فیلمی تجاری کمدی است که در عین حال به سینمای اجتماعی هم پهلو می‌زند. نعمت‌الله این چند ساحت مختلف را به کمک فیلمنامه‌ای که از صافی وسواس مخصوص او عبور کرده، تقریبا به خوبی تلفیق کرده است و شاید نتیجه این تلفیق قابل قبول استقبال از"بی‌پولی" و فروش خوب آن است.
نعمت‌الله مناسبات اقتصادی سینمای ایران و ذائقه تهیه‌کننده‌ها را می‌شناسد و اصل را بر کنار آمدن با این مناسبات می‌گذارد، ولی این تعامل باعث نمی‌شود فیلم سراسر تجاری از کار درآید. سازنده "بی‌پولی" مرز و فرمول جادویی جذب همزمان و جذب مخاطب خاص و عام را قبلا در "بوتیک" محک زده و در "بی‌پولی" با افزودن این تجربه به سینمای اجتماعی نزدیک شده است.
نعمت‌الله در "بی‌پولی" اصراری بر تراشیدن و انتقال الزامی پیام اخلاقی به مخاطب ندارد و فیلم در نهایت یک توصیف سینمایی از ضرب‌المثل معروف پز عالی جیب خالی است. شخصیت‌پردازی‌ها هر چند چندان عمیق نیستند، اما به خاطر پرداخت خاکستری تا حد زیادی قابل پذیرشند، ضمن اینکه طنز به اندازه و موقعیت‌های تازه کمیک مانع از تلخ شدن فیلم شده است.
"بی‌پولی" پیچیدگی‌های روابط زن و مرد را نقد می‌کند و نمونه آن را در سیر روابط ایرج و شکوه می‌بینیم. اما مشکل اصلی فیلم کشدار و خسته‌کننده بودن بخش‌هایی از آن است. فیلمنامه با همه قوت خود نتوانسته کل فیلم را پوشش دهد و با کمبود محورهای دراماتیک مواجه است و تقریبا از یک خط ساده و قابل پیش‌بینی داستانی پیروی می‌کند.
دیالوگ‌های "بی‌پولی" غالبا سردستی به نظر می‌آید و کمتر در آن نشانه‌ای از عمق و ظرافت دیده می‌شود. مخاطب ایرانی سال‌ها عادت کرده خوشبختی و رفاه و همه خوبی‌های دیگر را در لباس و قامت ستاره‌ها ببیند و از دیدن ستاره‌ها در لباس عروسی و دامادی لذت ببرد و مدام حسرت آنان را بخورد، اما "بی‌پولی" تا حد زیادی این کلیشه را می‌شکند و تصویری دیگر نمایش می‌دهد.
بهرام رادان جسارتی خاص در پذیرش نقش‌های سینمایی دارد در "بی‌پولی" هم به خوبی ظاهر شده و حضورش لیلا حاتمی، دیگر ستاره فیلم را تحت‌الشعاع قرار داده است. اما مردمی که بعد از دیدن "بی‌پولی" از سینما خارج می‌شوند، دیگر تصوری متفاوت از رادان دارند، تصویر و طعمی متفاوت که باعث می‌شود رادان در فاصله گرفتن از کلیشه‌های رایج انگیزه بیشتری پیدا کند.
فیلم سینمایی "بی‌پولی" تمرینی قابل قبول برای حمید نعمت‌الله، مصطفی شایسته و البته سینمای ایران برای فاصله گرفتن از کلیشه‌ها است.
ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ
بهمن هدایتی
نظر شما