بررسی کتاب "هفت نظریه درباره دین"

نویسنده در این کتاب می‌کوشد تبیین دقیقی از نظریه‌های تیلور، فریزر، فروید، دورکهایم، مارکس، الیاده، ایوانز پریچارد و گیرتز ارائه دهد.

نویسنده کتاب، پالس این نظریه‌ها را بر اساس رویکرد مردم‌شناختی برگزیده است. علاوه بر این موضوع، تأثیرگذاری دیدگاههای این صاحبنظران و اندیشمندان در حوزه مطالعات دین نیز باعث انتخاب آنها توسط نویسنده بوده است.

نویسنده در هر فصل از این کتاب سعی کرده بستر و زمینه اجتماعی هر نظریه‌پرداز را مورد توجه قرار دهد و سپس ایده‌ها و اصول فکری آنها را بیان کند.

در فصل اول کتاب زمینه اجتماعی و فکری تیلور مورد توجه قرار می‌گیرد و اصول و مؤلفه‌های محوری نظام اندیشگی او را از کتاب "فرهنگ ابتدایی" استخراج می‌کند.

در ادامه این فصل، اندیشه فریزر مورد توجه قرار گرفته است. فریزر با نوشتن کتاب "شاخه طلایی" خدمت بزرگی به مطالعات مردم شناختی دین کرده است.

فصل دوم به بررسی آرای فروید اختصاص دارد. در این فصل ابتدا زندگی فکری فروید و دیدگاههای او درباره روانکاوی و ناخودآگاه تبیین می‌شود و براساس دیدگاههای محوری او اجزای نظری تبیینهای فروید از دین بررسی می‌شود.

فصل سوم کتاب، نظریه امیل دورکهایم مورد مطالعه قرار گرفته است . در این فصل نیز ابتدا پیش زمینه فکری و بستر اجتماعی دورکهایم توضیح داده می‌شود. نویسنده پس از طرح نظریه اصلی دورکهایم، مبحث سیاست، تعلیم و تربیت و اخلاقیات و ارتباط آنها را از نظر دورکهایم مورد بررسی قرار داده و نهایتا نظریه اصلی او را در قالب "صور بنیادین حیات دینی" طرح می‌کند.

فصل چهارم کتاب، اندیشه و نظریه مارکس درباره دین را مورد بررسی قرار می‌دهد. مارکس هرچند بر خلاف دورکهایم یا دیگران مطالعه مستقل و خاصی درباره دین نداشته ولی نظریه‌های او درباره دین، تأثیرات شگرفی را از خود به جای گذاشته است.

در فصل پنجم، نظریه‌های میرچا الیاده با عنوان "واقعیت مقدس" مورد توجه قرار گرفته اند. نویسنده معتقد است الیاده یکی از پرکارترین پژوهشگران و اندیشمندان معاصر در حوزه مطالعات دین است.

پالس می‌گوید در برخی از نظریات قبلی روشن بود که صاحبنظران دچار تقلیل‌گرایی هستند در حالی که الیاده معتقد به استقلال دین است و از نظر او دین قابل تحویل به چیز دیگری نیست.

این موضوع اولین اصل بدیهی و نقطه عزیمت الیاده است.

فصل ششم به توضیح و نقد نظریه ایوانز پریچارد اختصاص دارد. پریچارد به عنوان یکی از چهره‌های بزرگ انسان شناسی جدید به نظریه‌ها و یافته‌های قابل ملاحظه‌ای دست یافته است.

در فصل هفتم نظریه کلیفورد گیرتز تحت عنوان "دین به عنوان نظام فرهنگی" مورد توجه قرار گرفته است. گیرتز به عنوان یک انسان‌شناس فرهنگی، در مطالعه و نظریه‌پردازی درباره دین سهم قابل توجهی دارد.

کتاب "هفت نظریه درباره دین" اثر دانیل ال. پالس از سوی انتشارت دانشگاه آکسفورد منتشر شده است.