به گزارش خبرنگار مهر، حسن بلخاری رئیس پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر، در دومین روز همایش "فلسفۀ اسلامی و چالشهای جهان امروز" که روز چهارشنبه بیستم آبانماه در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران برگزار شد با موضوع "فلسفه اسلامی و چالشی با عنوان فلسفۀ هنر اسلامی" سخنرانی کرد.
وی فلسفۀ هنر را علم نظری تبیین چیستی و ماهیت هنر و زیبایی دانست و افزود: اگر این تعریف را بهعنوان تعریفی اجمالی مبنا قرار دهیم میتوانیم بگوییم تحت این عنوان در طول تاریخ فلسفۀ اسلامی فیلسوفی را که دغدغۀ تبیین ماهیت هنر و زیبایی را داشته باشد نداریم. البته این بدان معنا نیست که فیلسوفان اسلامی به مبانی نظری هنر نپرداختهاند اما دغدغۀ اصلی هیچ یک از فلاسفه اسلامی، تعریف مستقلی از هنر نبوده است و اگر به مواردی پرداختهاند برای اثبات مسائل کلامی بوده است.
رئیس پژوهشکدۀ هنر فرهنگستان هنر گفت: البته فقدان فلسفۀ هنر در تمدن اسلامی به‌معنای فقدان تئوری بعضی از مبانی هنر نیست اما اینها کاربردی هنری ندارند بلکه به خدمت دیگر علوم مشغولند. از این رو چیزی تحت عنوان هنر اسلامی وجود ندارد. البته راجع به بعضی از مبانی آن بحث شده که بسط آنها عزم ملی و تحقیقات ارزشمندی را لازم دارد.
او به عوامل نبود یک فلسفۀ هنری اسلامی اشاره کرد و گفت: یکی از عوامل جدی این است که هنر در فرهنگ اسلامی بیشتر تحت عنوان یک مهارت عملی مطرح بوده و هنرمند بهعنوان یک عالم معرفتشناس که در خلق اثر باید مسلط به مبانی باشد نگریسته نشده است. بر طبق این تعریف هنرمند در عرصه عمل باید ماهر باشد.
وی بخشی از مبانی فلسفۀ اسلامی را متأثر از فلسفۀ یونان دانست و گفت: تبیین مسائل در فلسفۀ اسلامی، یونانی است .
این استاد دانشگاه افزود: هنر چون بهعنوان یک مهارت عملی نگریسته میشد فلسفه خود را از تبیین تئوریک هنر بینیاز میدانست و این مسئله وارد فلسفۀ اسلامی شد و فیلسوفانی چون کندی، فارابی و حتی ابنسینا نیز چنین نگرشی بدان داشتند.
دکتر بلخاری در پایان سخنان خود گفت: بحثهای خیال و مثال و رنگ در جهان اسلام کاربرد کلامی داشته‌اند و کاربردی هنری نداشتند. امیدواریم با کالبدشکافی منابع تاریخی چون منابع اخوان‌الصفا بتوانیم آغازین گامهای رسیدن به فلسفه هنری اسلامی را برداریم.
نظر شما