ارتباط نظر و عمل در فلسفه اسلامی جدی است

به گزارش خبرنگار مهر، در دومین روز همایش "فلسفۀ اسلامی و چالشهای جهان امروز" که چهارشنبه در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران برگزار شد حجت‌الاسلام احمد بهشتی در موضوعی باعنوان " ارتباط نظر و عمل در فلسفه اسلامی" سخن گفت.

ارتباط نظر و عمل در فلسفۀ اسلامی جدی است

وی گفت: ارتباط نظر و عمل از دو لحاظ قابل بررسی است. اول به لحاظ تعریف فلسفه و دوم به لحاظ تعریف تجردی و تعلقی انسان. در تعریف فلسفه گفته می‌شود فلسفه عبارت است از استکمال نفس انسانی از راه معرفت به حقایق موجود  از راه برهان نه از راه ظن و تقلید البته به اندازۀ توانایی انسان. گاهی گفته می‌شود " استکمال نفس انسانی به‌وسیلۀ فراهم شدن نظام عقلی در حد توانایی انسان و تشبه به خدای متعال".

متخصص فلسفۀ اسلامی گفت: ابن‌سینا حکمت عملی را قوۀ شناخت می‌داند همچنان که حکمت نظری را هم قوۀ شناخت می‌داند اما ملاصدرا عقل عملی را از مقولۀ عمل شمرده است. به عقیده ابن سینا در حکمت عملی - اولا و بالذات - استکمال قوه نظری مطلوب است ؛ چرا که باید به اعمال خود، علم تصوری و تصدیقی پیدا کنیم، تا در درجه بعد، به وسیله اخلاق، قوه عملی استکمال یابد. ملاصدرا به این نظریه ابن سینا اشکال کرده و عقل عملی را از مقوله عمل شمرده است.

به نظر این استاد فلسفۀ اسلامی در فلسفۀ اسلامی، نظر و عمل، با هم در ارتباطند و تفکیک یکی از دیگری ممکن نیست .

شناخت و عمل رابطه‌ای دوسویه دارند

دکتر محسن جهانگیری استاد فلسفۀ دانشگاه تهران در روز دوم این همایش مقاله‌ای با عنوان " نظر درست مستلزم عمل درست است" ارائه کرد.

وی گفت: نظر درست و علم تام عمل درست را هم در پی دارد و فرقی نمی‌کند که این عمل سیاسی باشد یا اجتماعی و ...
او در ادامه افزود: ابن‌سینا در کتاب شفا در بخش منطق در تعریف علم آن را به دو بخش علم نظری و علم عملی تقسیم می‌کند و غایت فلسفۀ نظری را معرفه‌الحقیقه می‌داند.

جهانگیری تصریح کرد: انسان وقتی درست را تشخیص دهد به آن عمل می‌کند و وقتی خیر را شناخت به آن عمل می‌کند و اگر کسی به امری علم تام پیدا کند لزوماً به آن هم عمل می‌کند.

دکتر جهانگیری در پایان به این سخن افلاطون اشاره کرد که مدینۀ فاضله بدون حکمت باطل است و حکمت بدون سیاست ناقص است.

فلسفۀ اسلامی در شش مورد باید بازسازی شود

بیوک علیزاده در دومین روز این همایش مطلبی با عنوان "فلسفه اسلامی و آینده" ارائه کرد.

وی با اشاره به برنامه‌های دانشگاهها در ایران برای آموزش فلسفه گفت: آموزش فلسفه در ایران بیشتر برای گرفتن مدرک است و این سئوال را مطرح کرد که برای چه فلسفه آموزش داده می‌شود؟

وی در ادامه خواستار بازخوانی نظام‌مند فلسفه در شش محور کلی شد که این محورها عبارتند ازوجودشناسی، معرفت¬شناسی، انسان‌شناسی (پاسخ به این سئوال که انسان دارای چه ابعاد وجودی است و بعد استخراج آرای فیلسوفان مسلمان در این حوزه)، جهان‌شناسی یا کاسمولوژی (یعنی اینکه جهان هستی دارای چه طبقاتی است و این طبقات دارای چه ارتباطی با هم هستند)، معناشناسی (هرکدام از فیلسوفان مجموعه‌ای از مفاهیم را تعریف کرده‌اند) و  ارزش‌شناسی (که در مباحثی چون ارزش اخلاقی و ارزش فقهی قابل بررسی است).

علیزاده در پایان خواستار نقد مکاتب فلسفۀ اسلامی شد تا بتوان از این طریق به تولید مکاتب دیگر رسید.

وی خواستار نقد ملاصدرا شد و گفت: نقد یک کار روشمند است و باید این امر بر اساس آموزه‌های مختلف صورت گیرد و گرنه آیندۀ روشنی پیش روی فلسفۀ اسلامی نیست .

فلسفه اسلامی می‌تواند برای حل مسائل عینی جوامع اسلامی سودمند باشد

عبدالرشید از دانشگاه کراچی پاکستان با موضوع "فلسفه اسلامی و کاربرد آن در جامعه" سخنرانی کرد.

وی گفت: بدون شک این کنفرانسن روی تاریخ فلسفه تمرکز می‌کند و به مسائلی نظیر بنیادهایی که فلسفۀ اسلامی بر روی آن تحول پیدا کرده است و خدماتی که فلسفۀ اسلامی در مواجهه با مشکلات جهان حاضر می‌تواند عرضه کند می‌پردازد.

عبدالرشید گفت: آنچه اکنون در پاکستان رخ می‌دهد به تأثیر کشورهای غربی و نظر و اندیشه‌های آنها مربوط نیست بلکه به سوء‌استفاده رهبران از دین مربوط است. بنابراین باید برای مواجهه با این چالشها و حل معضلاتی چون تروریسم به فلسفۀ اسلامی و آموزه‌های فیلسوفان در ادارۀ جامعه مراجعه کنیم.

احیای فرهنگی با فیلسوفان اسلامی ممکن است

به گزارش مهر، عبدالملک نیسن بایف در دومین روز این همایش مطلبی با عنوان "میراث فارابی به عنوان پیش‌شرط تاریخی برای گفتگوی میان‌فرهنگی" ارائه کرد.

او گفت: از سال 2004 با هدف احیای فرهنگ و تمدن اسلامی در قزاقستان یک برنامۀ جدی طرح‌ریزی شده است که شامل سه بخش است که یکی میراث فلسفی ملت قزاق از دوران باستان تاکنون است. دوم توجه به میراث جهانی فلسفه و سوم به طور خاص میراث فارابی مورد توجه است.

این محقق قزاق گفت: میراث فارابی که اندیشه‌های یونان باستان را با اندیشه‌های اسلامی در هم آمیخت در قزاقستان به طور جدی مورد توجه قرار گرفته‌اند. هر سال کنگره‌ای در این باره برگزار می‌شود و از سال آتی این میراث در تمام مدارس عالی قزاقستان تدریس  می‌شود. این امر البته بدون توجه به هرگونه حرکت مذهبی انجام می‌شود چرا که در قزاقستان 45 مذهب و بیش از 130 قوم وجود دارند.