تحقیقات در آموزش و پرورش به سرنوشت شومی دچار شده است

شیرزاد عبداللهی در گفتگوی مشروح با خبرنگار مهر در خصوص هفته پژوهش و فعالیتهای آموزش و پرورش در این حوزه گفت: روز 23 آذر وزیر آموزش وپرورش زنگ پژوهش را به صدا درمی آورد و روسای آموزش و پرورش در سطوح مختلف در باره اهمیت پژوهش و تحقیقات سخنرانی می کنند اما در پایان هفته، دفتر پژوهش را بسته تا سال دیگر و مراسم تجلیل دیگر.

هر سال در هفته پژوهش که از 23 آذر شروع می شود، صدها نفر از معلمان به عنوان معلم پژوهنده معرفی شدند و بسیاری از آنها در سطح منطقه و استان و کشور مورد تقدیر قرار می گیرند و جایزه و لوح تقدیردریافت می کنند.

این کارشناس مسائل آموزشی با اشاره به شعار امسال هفته پژوهش مبنی بر "با مطالعه و پژوهش تصمیم بگیریم" گفت: معنای این شعار این است که وزیر آموزش و پرورش ومعاونان او و نیز روسای سازمانها و مناطق و مدیران مدارس و آموزگاران ودبیران باید امر پژوهش را بر تصمیم گیری و اقدامات خود مقدم بدارند.

چرخه تصمیم سازی و تصمیم گیری در آموزش و پرورش معیوب است

عبداللهی تصریح کرد: اما آیا مدیران ارشد ما به لوازم تحقق شعار «با مطالعه وپژوهش تصمیم بگیریم»، پایبندند؟ آیا مدیران ارشد آموزش و پرورش ایده های خود را ابتدا به مراکز پژوهشی وکارشناسی ارائه می دهند و تنها پس از طی این مرحله و اظهار نظر کارشناسان به طرح آن در مجامع عمومی می پردازند؟ واقعیت این است که چرخه تصمیم سازی و تصمیم گیری در این وزارتخانه معیوب است و حلقه مفقوده آن حوزه پژوهش و کارشناسی است.  

وزارت آموزش و پرورش دارای یک پژوهشگاه تعلیم و تربیت است و در اواخر دولت نهم با تصمیم علی احمدی وزیر سابق این وزارتخانه، پژوهشسراهای دانش آموزی از بدنه آن جدا و به معاونت پرورشی سپرده شد. 

این کارشناس مسائل آموزشی با بیان اینکه میان پژوهشگاه تعلیم و تربیت آموزش و پرورش و بدنه وزارتخانه پیوند ارگانیکی وجود ندارد، افزود: مدیران اجرایی معمولا به کارشناسان و محققان اهمیتی نمی دهند و یا اصلا آنها را نادیده می گیرند گویی که پژوهشگران وجود خارجی ندارند.

استفاده از کارشناسان مطیع در معاونتها

عبداللهی اظهار کرد: به جای استفاده از توان کارشناسی نهادهای معتبر و رسمی پژوهشی، مدیران اجرایی کارگروههایی متشکل از افراد مطیع و مورد اعتماد خود را جایگزین می کنند. در حال حاضر طرح تحول در آموزش و پرورش، طرح کتاب درسی ملی، تدوین فلسفه آموزش و پرورش و... توسط کمیته های با هویت و مایه علمی وکارشناسی نامعلوم و خارج از چارچوب آموزش و پرورش در دست تهیه است.

اکثر ایده های مدیران آموزش و پرورش خام و فاقد هر گونه پشتوانه علمی است و معمولا ًحین سخنرانی به شکل ناگهانی به مغز سخنران خطور می کند و یا از سوی مشاوران بی اطلاع اداری القا می شوند

شیرزاد عبداللهی

این کارشناس مسائل آموزشی همچنین به ایده های عجیب و غریبی که هر روز از سوی مسئولان آموزش و پرورش ارائه می شود، اشاره کرد و گفت: اکثر این ایده ها خام و فاقد هر گونه پشتوانه علمی است و معمولاً حین سخنرانی به شکل ناگهانی به مغز سخنران خطور می کند و یا از سوی مشاوران بی اطلاع اداری القا می شود.

طرح ایجاد دانشگاه فرهنگیان از سوی علی احمدی وزیر سابق آموزش و پرورش از جمله ایده هایی است که از سوی حاجی بابایی وزیر جدید آموزش و پرورش مختوم شده و در مراحل ابتدایی تصویب به دست فراموشی سپرده شد.

عبداللهی با بیان اینکه مدیران اجرایی در سطوح مختلف با استقلال حوزه کارشناسی از حوزه اجرایی مخالفند، تصریح کرد: مدیران، کارشناسان را مرعوب و دنباله رو سیاست های خود می خواهند. کارشناس خوب کسی است که به ایده های مدیر اجرایی، جامه به ظاهر علمی و آکادمیک بپوشاند و با فرصت طلبی و تملق گویی چشم به دهان مدیر اجرایی بدوزد و سخنان او را توجیه کند.

به اعتقاد وی، کارشناسان مستقل از بیم انتقامجویی مدیران اجرایی یا به کلی سکوت می کنند و یا در حوزه کلیات اظهار نظر می کنند و وارد حوزه مسائل مشخص و روز آموزش و پرورش نمی شوند. این کارشناسان درباره موضوعاتی بحث می کنند که با چند واسطه هم به مسائل روز و مبرم وزارتخانه منتهی نمی شود.

هم اکنون در تمام دفاتر وزارت آموزش و پرورش و سازمانها و ادارات وابسته به آن، پستی به عنوان کارشناس حضور دارند که کارشناس حقوقی، کارشناس ابتدایی، کارشناس آموزشی از جمله آنها هستند.

کارشناسان مستقل آموزش و پرورش از بیم انتقام جویی مدیران اجرایی یا به کلی سکوت می کنند و یا در حوزه کلیات اظهار نظر می کنند و وارد حوزه مسائل مشخص و روز آموزش وپرورش نمی شوند

شیرزاد عبداللهی

این کارشناس مسائل آموزشی معتقد است تا زمانی که جایگاه نهادهای تحقیقاتی و کارشناسی در نظام آموزش و پرورش مشخص نشود سخن گفتن از اهمیت تحقیق و گرامیداشت روز و هفته پژوهش تنها جنبه تبلیغاتی دارد. سیستم آموزش وپرورش ما این استعداد را دارد که واژه ها و مفاهیم نوین را جذب و سپس از بار معنایی تهی می کند و تنها پوسته ای از آن را نگه دارد.

عبداللهی نظام جدید متوسطه، آموزش مهارتهای زندگی، مدرسه محوری، دانش آموز محوری و ده ها واژه زیبای دیگر را عناوینی دانست که از آموزش وپرورش مدرن دنیا وام گرفته شده و افزود: اکثر این واژه ها از بار معنایی تهی هستند. در واقع ما از مفاهیم جدید سخن می گوییم اما چیزی عوض نشده است. واژه های پژوهش و تحقیق هم از جمله کلمات بی گناهی هستند که به این سرنوشت شوم گرفتار شده اند.

لزوم امنیت شغلی برای کارشناسان آموزشی

این کارشناس مسائل آموزشی با تاکید بر اینکه تحقیق زمانی جایگاه واقعی خود را باز می یابد که سیاستگذاران و مدیران ابتدا ایده ها و آرزوهای خام خود را تحویل مراکز پژوهشی بدهند و پس از پالایش توسط کارشناسان، این نظرات پخته شده ومستحکم و قابل دفاع  به حوزه اجرایی فرستاده شود، گفت: مدیران باید به جای طرح نظرات شخصی خود تنها مجاز به اظهار نظر از مجرای صحیح باشند.

عبداللهی تاکید کرد: کارشناسان باید در سیستم از امنیت شغلی بالایی برخوردار باشند و با رفتن و آمدن وزرا و مدیران ارشد جایگاه آنها ثابت بماند. در حالی که با تغییر وزیر حتی کارشناسان حوزه های  کاملا تخصصی مانند دفتر  بودجه و امور مالی هم تعویض می شوند.