موسويان :خودمان را فريب ندهيم ؛ از نتيجه مذاكرات پاريس راضي نيستيم / اروپا ديالوگ دراز مدت و ادامه همكاري را به دست كشيدن ايران از چرخه سوخت مشروط كرده است / هيچ ديپلماتي خارج از تصميم نظام مذاكره نكرده است

خبرنگار : در پي مذاكرات پاريس اروپايي ها از نتيجه مذاكره ابراز نااميدي كردند. در مذاكرات چه گذشت ؟

موسويان: مذاكرات ما و اروپايي ها در مرحله دشواري است ، هر دو طرف در اين مرحله به ادامه مذاكرات مصمم هستيم اما هر دو طرف هم مي دانيم كه شرايط فعلي مذاكرات بسيار پيچيده و دشوار است . هيات ايراني هم از نتيجه مذاكرات راضي نبوده ولي به هر حال اين موضوع تاثيري در استمرار اصل مذاكرات هسته اي نخواهد گذاشت و دو طرف مصمم اند كه گفتگو ها را ادامه بدهند.

خبرنگار: مذاكرات ايران و اروپا در چه سطحي برگزار مي شود؟

موسويان: مذاكرات از ابتداي پروسه گفتگوهاي هسته اي با اروپا در دو سطح برگزار مي شود . يكي در سطح بالا كه وزير امور خارجه و دبير شوراي عالي امنيت ملي انجام مي دهند و ديگر در سطح مديران كل وزارت امور خارجه چهار كشور كه گفتگوهاي كارشناسي را برگزار مي كنند. گفتگوي پاريس هم در ادامه مذاكرات كارشناسي در سطح مديران كل وزارت امور خارجه بود  كه بعد از بيانيه تهران تاكنون بطور مستمر ادامه داشته است.

خبرنگار : اينكه سطح مذاكرات اخير در رده مديران كل باشد و نه وزراي خارجه درخواست ايران بود  يا تمايل اروپا؟

موسويان : بحث تمايل نيست . بطور طبيعي مذاكرات كارشناسي بايد تا حدي كه چارچوب مشخصي براي مذاكرات سطح بالا به دست آيد و زمينه را براي اين مذاكرات فراهم كند ادامه يابد .

در حال حاضر فاز جديدي در مذاكرات كارشناسي آغاز شده است و آن ورود چهاركشور به ديالوگ درازمدت است كه آغاز آن در مذاكرات پاريس بود. اين  جلسات قاعدتا بايد چندين دور برگزار شود تا به يك چارچوب مشخصي برسد و زمينه براي توافق در سطح وزراي خارجه و در دبير شوراي عالي امنيت ملي فراهم شود.

خبرنگار: مذاكره كنندگان در حال حاضر صرفا از كارشناسان وزارت امور خارجه هستند؟

موسويان :  بله بعد از بيانيه تهران مذاكرات كارشناسي هسته اي به عهده وزارت خارجه ايران گذاشته شده است ،  ديپلماتهاي وزارت خارجه پيگيري  سياستهاي اصلي و مباحث اصلي قبل و بعد از مذاكرات را بر عهده دارند. ازايران آقاي امير حسين زماني نيا  مدير كل سياسي و بين المللي وزارت خارجه و ديپلماتهاي ارشد ديگري از وزارت خارجه  طرف گفتگوهاي كارشناسي ايران با مديران كل وزارت خارجه سه كشور اروپايي هستند .

خبرنگار: چند روز پيش در رسانه ها اعلام شد كه اروپا  در پيش نويس محورهاي مذاكرات پاريس از ايران خواسته است تعهد دهد هيچگاه از ان پي تي خارج نشود ضمن اينكه بطور منظم فعاليتهاي هسته اي اش را به سه كشور اروپايي گزارش دهد و تعهدات  ديگري از اين دست . اين خبر و بويژه خبر يك رسانه ديگر مبني بر اينكه اين پيشنهاد از سوي مذاكره كنندگان ايراني بوده، واكنش شديد نمايندگان مجلس و روزنامه نگاران را برانگيخت. آنها معتقدند  در پي اعلام چنين محورهايي ، مذاكره كنندگان ايراني نمي بايست به پاريس و پاي ميز مذاكره مي رفتند.

موسويان :  اينكه گفته شده اروپايي ها پيش از گفتگوهاي پارس يا طي آن متني را به ما پيشنهاد كردند صحت ندارد .

خبرنگار: پس مذاكرات در چه چارچوبي انجام مي شود؟ خواسته هاي دوطرف چيست؟

موسويان : محورهاي خواسته هاي مذاكره كنندگان ايراني از قبل در چارچوب سياستهاي برنامه ريزي شده در سطح بالاي كشور كاملا مشخص شده است.  محور اول پايبندي ايران به معاهده ان پي تي و اجراي پادمان و استمرار اجراي موقت پروتكل است . محور دوم بهره مندي كامل ايران از حقوق پيش بيني شده در معاهده ان پي تي و فراهم شدن زمينه برخورداري ايران از تكنولوژي صلح آميز هسته اي و محور سوم اطمينان دادن به طرف هاي اروپايي درباره ماهيت صلح آميز فعاليت هاي غني سازي ايران. اين سه محور اساس مذاكرات مذاكره كنندگان ايراني را تشكيل مي دهد.

خبرنگار: و محورهاي اروپا؟!

اروپاييها در مورد تكنولوژي صلح آميز هسته اي حق ايران را به رسميت مي شناسند. اما آنها در مورد غني سازي و چرخه سوخت نگرانند. نگراني آنها هم پنهان نيست و تازگي هم ندارد. اين چيزي است كه در نامه سه وزير اروپايي در ژوئن 2003 به ايران گفته شده بود . آنها مي گويند اگر ايران خود داوطلبانه از چرخه سوخت صرف نظر كند اروپا هم  در زمينه انرژي صلح آميز هسته اي حق ايران را به رسميت مي شناسد و همكاري خواهند كرد ضمنا براي تامين سوخت هسته اي براي مدتي طولاني تعهد بين المللي خواهند داد. همچنين براي بهره مندي ايران از ساير ابعاد تكنولوژي هسته اي همكاري خواهند كرد. آنها از اينكه غني سازي و چرخه سوخت ايران در آينده به سمت دستيابي به سلاح هسته اي انحراف پيدا كند نگرانند. ما هم متقابلا بر حقوق كامل ايران در چارچوب معاهده ان  پي تي و بهره مندي از حق چرخه سوخت تاكيد داريم .

موسويان : بحث را بايد به دو بخش تقسيم كنيم. يكي وضعيتي كه ما در اجلاس  سپتامبر 2003 پيدا كرديم و وضعيت كنوني كه جهان تضميني براي آينده صلح آميز فعاليتها از ايران مي خواهد . در سپتامبر گذشته ابهامات بسيار وسيع و نگراني گسترده اي پيش در مورد فعاليت هاي هسته اي ايران بود. در آن زمان سايت  نطنز به تازگي مورد بازديد آژانس قرار گرفته بود و جهان تقريبا با اين خبر در شوك بود. ما و اروپاييها مبناي اول كارمان اين بود كه در قالب يك همكاري و با استفاده از كليه ابزارهاي اعتماد سازي مثل تعليق و اجراي موقت پروتكل براي دنيا روشن كنيم كه فعاليتهاي ايران صلح آميز است و بتوانيم ابهامات آژانس و جامعه بين المللي را رفع كنيم.

در اين مرحله بايد گفت از هر سه طرف ايران اروپا و آژانس موفق شده اند چرا كه اصل نگراني جامعه بين الملل مبني بر حركت ايران در مسير دستيابي به سلاح هسته اي  كه توسط آمريكا بطور هدفمند دامن زده مي شد، برطرف شد. يعني دنيا در حال حاضر اطمينان دارد كه ايران نه تاكنون به سلاح هسته اي دست يافته و نه انحرافي به اين سمت داشته است. در عين حال طيف وسيع ابهامات آژانس به حداقل كاهش يافته و در دو ابهام جزيي فني در خصوص دستگاههاي P2 و منشاء آلودگي  خلاصه شده است. بطوري كه آژانس اعلام كرده اگر اين دو ابهام برطرف شود به جهان اطمينان خواهد داد كه فعاليته هاي هسته اي ايران كاملا صلح آميز است. همچنين سطح همكاريهاي ايران وآژانس ارتقا يافته به نحوي كه آژنس بطور كلي از همكاريهاي ايران رضايت دارد . 

ما با مذاكره با آژانس و اروپاي و بدون استفاده از شيوه هاي زور مثل ارجاع به شوراي امنيت به اين مقطع رسيده ايم اما حالا به نقطه اي رسيده ايم كه اعتماد سازي براي آينده فعاليتهاي هسته اي و غني سازي  از طرف اروپا مطرح شده است ،  بدين معنا كه جامعه بين الملل مي خواهد اطمينان يابد كه آينده فعاليتهاي هسته اي ايران به سمت غير صلح آميز پيش نخواهد رفت. در حقيقت بحث اطمينان از صلح آميز بودن فعاليتهاي هسته اي تا اين مقطع عملا به پايان رسيده  و در نقطه عطف درخواست براي اعتماد به عدم انحراف اين فعاليتها از مسير صلح آميز در آينده هستيم .

متاسفانه در بسياري از اظهارنظر ها در داخل كشور به اين موفقيت در رفع نگراني هاي هاني در مورد صلح آميز بودن فعاليتها و تفكيك آن از درخواست ها براي اطمينان درآينده توجه نمي شود . اروپاييها امروز حق ايران در بهره گيري از تكنولوژي صلح آميزهسته اي را تا حد قابل توجهي به رسميت مي شناسند اين درحالي است كه ما بعد از پيروزي انقلاب دو دهه با آلمان براي تكميل نيروگاه بوشهر درگير بوديم و آلمان در اجماع با غرب به هيچ عنوان حاضر نبود حق ايران را در داشتن اين نيروگاه به رسميت بشناسد . حتي بعد از اينكه روسيه وارد عمل شد شاهد بوديد كه غرب تا چه اندازه مخالفت مي كرد. اما الان اروپايي ها اعلام آمادگي كرده اند كه حق ايران را براي داشتن نيروگاه هسته اي به رسميت بشناسند و سوخت نيروگاههاي هسته اي ايران نيز در قالب يك تعهد بين المللي تامين شود. در ساير ابعاد تكنولوژي صلح آميز در كاربري هاي كشاورزي و پزشكي و غيره هم با ايران همكاري كنند .

در حقيقت تنها مورد نگراني آنهاچرخه سوخت است . اروپايي ها مي گويند ما در قبال صرف نظر داوطلبانه شما از غني سازي تامين سوخت نيروگاهها و همكاري درساير زمينه ها را به عهده مي گيريم  و گفتگو هاي اقتصادي را دنبال مي كنيم . به هر حال ما وارد يك مرحله جديد شده ايم يعني آينده فعاليت هاي هسته اي ايران از نظر جامعه بين الملل. ما بطور صريح و روشن به اروپايي ها گفتيم كه كليه حقوق ايران در چارچوب ان پي تي بايد به رسميت شناخته شود و تبعيض در اجراي معاهده ان پي تي به هيچ عنوان پذيرفتني نيست .

خبرنگار: شما تاكيد داريد كه در چند ماه گذشته در مذاكره با كشورهاي اروپايي موفقيت ها و گامهاي مثبتي را طي كرده ايم . عامل اين موفقيتها اطلاع يافتن طرف مذاكره كننده از قابليت ها و توانايي هاي جمهوري اسلامي در فعاليت هاي هسته اي بوده است يا سبك و روش مذاكره يك گام به جلو و يك گام به عقب ايران در اين مذاكرات؟

موسويان: بخش عمده اين موفقيتها به اراده سياسي دو طرف بر مي گردد كه در قالب بيانيه تهران مبني بر حل مسالمت آميز پرونده هسته اي ايران مشاهده شد.

اين تصميمي بود كه اروپا گرفت و ايران نيز از آن استقبال كرده و خواهد كرد. ما يك سلسله اقدامات را براي جلب اعتماد جهاني انجام داديم علتش هم اين بود كه مي دانستيم  نه سلاح هسته اي داريم و نه به دنبال سلاح هسته اي هستيم و بر اين اساس به سادگي داوطلبانه تعليق فعاليت هاي غني سازي را پذيرفتيم تا بازرسي ها انجام شود . اين حق قانوني آژانس در قالب ان پي تي است كه فعاليت هاي ايران تحت نظارت آژانس قرار بگيرد اين فرصت را بايد به اين نهاد بين المللي مي داديم .

در عين حال اروپايي ها و برخي كشورهاي شوراي حكام درباره آينده فعاليت هاي غني سازي ايران نگرانند و اين واقعيت ديگري است كه پيش روي ما قرار گرفته است ما نيز اعلام كرده ايم كه آماده ايم در اين زمينه اعتماد سازي كنيم و به آژانس اعتماد بدهيم كه در آينده چرخه سوخت صلح آميز خواهد ماند و اين موضوعي است كه محور پروسه جديد گفتگوهاي  ايران و اروپا را تشكيل مي دهد.

خبرنگار: شما همواره بر بيانيه تهران تاكيد مي كنيد و پي آمدهاي آن را مثبت مي خوانيد و هيچگاه به بيانيه بروكسل اشاره نمي كنيد . بسياري از مذاكرات هسته اي ايران انتقاد مي كنند و معتقدند كه مذاكره كنندگان به اراده مردمي و توانايي هاي مردمي توجه ندارند منظورشان اينست كه هر چند نمي شود مذاكرات سياسي را براي مردم كاملا تشريح مرد اما حداقل اطلاع رساني در مورد آنها حق مردم است. علي رغم همه اين انتقادها تا امروز متني از توافقنامه بروكسل منتشر نشده و از بيانيه تهران هم صرفا اخباري مختصر منتشر شده است. حتي وقتي برخي چهره ها و جريانهاي سياسي آقاي روحاني را به پذيرش بيانيه بروكسل متهم كردند نه خود ايشان و نه هيچ كس ديگر از طرف آقاي روحاني اين موضوع را تكذيب نكرد واعلام نشد كه آقاي روحاني اينكار را نكرده بلكه آقاي جواد ظريف نماينده ايران در سازمان ملل آن را امضا كرده است . اين عدم اطلاع رساني صريح و شفاف بخاطر چيست؟

موسويان : متن كامل بيانيه تهران همان يك صفحه بود كه در اختيار رسانه ها قرارگرفت و يك خط خارج از آن وجود نداشت. متن توافقات بروكسل نيز كه در سطح كارشناسي بود به اطلاع افكار عمومي رسيد و اعلام شده كه در آن از يك طرف ايران تعليق ساخت قطعه سازي و مونتاژ را پذيرفته و از طرف ديگر اروپايي ها پذيرفتند كه حداكثر تلاششان را براي بسته شدن  پرونده ايران بنمايند.

خبرنگار: اين كليات توافق بود؟

موسويان : جزيياتي وجود ندارد . اين توافقنامه هم به اندازه نصف صفحه نوشته شده است وهمان است كه اعلام شد.

خبرنگار: شماو مسوولين قبلا گفته بوديد كه اروپا تعهد داده كه در ژوئن پرونده را ببندد. درضمن اگرتوافق در حد كارشناسي بوده است و درحد همان نيم صفحه كه آقاي ظريف امضا كرده اند ، پس برخي اخبار مبني بر حضور يااطلاع آقاي روحاني در اين مذاكرات به چه معنا بود.

موسويان: اين يك دروغ  بود كه در رسانه ها گفته شد آقاي دكتر روحاني به بروكسل رفته و مذاكراتي داشته يا چيزي را امضا كرده است . ما مسئول دروغپردازيها نيستيم . اما به هر حال همان توافقي كه كارشناسان امضا كردند در قالب تصميم نظام بود . اصل اينست كه همه سياستهاي هسته اي درعالي ترين سطوح بررسي و در مورد آنها تصميم گيري مي شود.  بنابراين حمله به چند ديپلمات كه درخط مقدم جبهه در مورد سياست هاي نظام مذاكره مي كنند منصفانه نيست. هيچ ديپلماتي خارج از تصميم نظام در بخش هسته اي تاكنون مذاكره نكرده است و نخواهد كرد. همه مراجع مسئول در اين كشور در جريان مذاكرات  هسته اي هستند و تصميمات با حضور همه اتخاذ مي شود و بر عهده نهاد خاصي نيست.

خبرنگار: بعضا شاهد انتقاداتي هستيم مبني بر اينكه مذاكراتي كه به متن بيانيه هاي كشورهاي اروپايي منتهي مي شود ضعيفتر از مذاكراتي است كه با كشورهاي غير متعهد انجام مي شود و بيان مي كنند كه حتي متن گروه غير متعهدها در اجلاس ژوئن از متني كه ايران تهيه كرده بود قوي تر بود. اين به تفاوت قدرت مذاكره كنندگان ايراني بستگي دارد يا به قدرت اروپا و درجه و جايگاه نم؟

موسويان : مذاكرات ايران با اروپا ، غير متعهد ها ، روسيه و چين و ساير اعضاي شوراي حكام توسط كارشناسان وزارت خارجه صورت مي گيرد و مذاكرات  با غير متعهد ها را همان تيمي انجام مي دهد كه با اروپا مذاكره مي كند.  بنا براين، اين اخبار كه قدرت مذاكره كنندگان ايراني متفاوت است بي اساس است. مذاكرات ما با غير متعهد ها قطعا قويتر از مذاكرات ما با اروپاست چرا كه مواضع غير متعهد ها به ما بسيارنزديك تر است. اما اين هم يك واقعيت است كه كشورهاي غربي در اجلاس شوراي حكام نسبت به كشور هاي غير متعهد دست برتري دارند.

ادامه دارد...