به گزارش خبرنگار مهر در شیراز، خشکسالی در استان فارس به حدود سه سال قبل باز می گردد آن زمانی که برخی از نهادهای دانشگاهی پروژه های تحقیقاتی خود را به مسئولان معرفی و اعلام کردند تا چندی دیگر استان فارس و سطح کشور با این پدیده طبیعی مواجه می شود.
از شدت تبعات و مشکلاتی که خشکسالی در حال حاضر استان فارس را فرا گرفته و کمی دقت، می توان به این نتیجه رسید که این مشکلات ناشی از بی توجهی به پیش بینی های خشکسالی بود که امروز عرصه های مختلف زیستی و غیر زیستی استان فارس را در کام خود فرو برده و همچنان نیز آثار آن در بخشهای مختلف آشکار است.
شیلات یکی از این بخشها به شمار می رود که در استان فارس به شدت تحت تاثیر اثرات خشکسالی و کمبود آب قرار گرفت اما این حوزه آنچنان در مظلومیت قرار گرفت که به نظر می رسد در جدول تزریق اعتبارات مقابله با خشکسالی شرایط مناسبی نداشته باشد.
گفته می شود خشکسالی پس از خشکی منابع آبی اولین بخشی را که تحت تاثیر شدید خود قرار می دهد آبزیان بوده و در این رابطه نیز وضعیت استان فارس با توجه به آمارهای قابل ملاحظه کاهش تولید و صید ماهی کاملا مشخص است که این پدیده طبیعی چگونه در عمق این عرصه پیش رفته و تزریق اعتبار بسیار ناچیز در این بخش نیز نتوانسته برای شیلات استان فارس مرهمی باشد.
کاهش 40 درصدی تولید مزارع و 78 درصدی صید
مدیر کل شیلات استان فارس در این رابطه به خبرنگار مهر در شیراز گفت: مزارع استان فارس در سال 86 دارای تولیدی شش هزار و 667 تن محصول بوده در حالیکه امسال پیش بینی تولید از مزارع سه هزار و 955 تن است که این امر کاهش 40 درصدی تولید را نشان می دهد.
مظفر معظم ادامه داد: بر اساس برنامه در سال جاری باید میزان تولید به هفت هزار و 285 تن در مزارع می رسید در حالیکه این امر نیز نسبت به برنامه 45.7 درصد کاهش تولید داشته است.
وی با اشاره به میزان صید در منابع آبی نیز بیان کرد: در سال 86 میزان صید یک هزار و 610 تن بوده که در سال جاری به 350 تن رسیده و بر این اساس میزان صید در سال جاری نسبت به سال گذشته 78 درصد افت داشته است.
مدیر کل شیلات استان فارس از کاهش مساحت دریاچه ها و منابع آبی در پی وقوع خشکسالی خبر داد و افزود: در سال 86 میزان مساحت 16 هزار و 542 هکتار بوده در صورتیکه امسال این آمار به دو هزار و 633 هکتار کاهش پیدا کرده که در این بخش نیز کاهش 84 درصدی قابل مشاهده است.
معظم با اشاره به مشکلات دیگر ناشی از خشکسالی در حوزه مزارع نیز بیان کرد: 24 مزرعه در استان به طور کامل خشک شده که از این 24 مزرعه هشت مورد گرم آبی بوده که حدود 70 تن تولید داشته و 16 مزرعه نیز سردآبی بوده که به طور کامل خشک شده که از این بخش نیز 240 تن تولیدات به دست می آمده است.
نیاز سه میلیاردی و اختصاص 500 میلیون تومانی
با این شرایط به نظر می رسد لزوم توجه به روشهای مختلف برای کنترل تولید و افت کمتر این وضعیت ضروری و اجتناب ناپذیر باشد تا حوزه آبزیان از حد فعلی نیز بحرانی تر نشود.
معظم در این رابطه نیز به خبرنگار مهر در شیراز گفت: با استفاده از تکنولوژی های روز دنیا قابلیت از بین بردن کامل آثار خشکسالی وجود دارد که از آن جمله می توان به استفاده از دستگاه اکسیژن ساز و هوا ساز، تغییر شکل تولید به روش لایحه ای و... اشاره کرد.
وی اضافه کرد: بر این اساس ظرف دو سال گذشته با اعتبارات کمی که شیلات داشته اقدام به تجهیز برخی از مزارع شده که با کمک و همکاری مزرعه داران این امر صورت گرفت اما میزان کم اعتبارات یکی از مشکلات موجود در این بخش به شمار می رود.
مدیر کل شیلات استان فارس میزان اعتبارات موجود از محل اعتبارات خشکسالی امسال را در این بخش پنج میلیارد ریال اعلام کرد و افزود: این اعتبارات به منظور تجهیز مزارع به صورت کمکهای فنی و اعتباری در اختیار شیلات قرار داده شده که به نسبت 70 درصد سهم دولت و 30 درصد سهم متقاضی اقدام به تجهیز مزارع شده تا آثار خشکسالی کاهش یابد.
معظم گفت: این میزان اعتبارات نسبت به پیشنهاد ما که حدود سه میلیارد تومان است ناچیز به شمار می رود اما با همین اعتبارات نیز اقداماتی برای رفع و کاهش اثرات خشکسالی در مزارع صورت گرفته است.
البته باید در نظر داشت که خشکسالی فقط بر افت تولید تاثیر نگذاشته بلکه این پدیده طبیعی زیست و حیات آبزیان و ماهی های استان فارس را نیز در شرایط نامناسبی قرار داده که نمی توان به سادگی از آن گذشت.
در این رابطه باید گفت زمانی که خشکسالی منابع آبی و دریاچه های استان را با خشکی مواجه کرد اولین تاثیری که قبل از بخش کشاورزی، باغبانی و... بر جای می گذارد بر حیات آبزیان گذاشته است و بدین ترتیب اگر چاره ای برای اندیشیدن وجود داشته باشد باید برای این بخش نیز لحاظ شود.
بر این اساس از منابع آبی مهم استان فارس که آب شیرین بوده و در آنها فعالیت صید و صیادی انجام می شود می توان به دریاچه پریشان، تالاب ارژن، دریاچه کافتر و دریاچه پشت سد درودزن نام برد.
گونه های ماهی موجود در دریاچه پریشان شامل ماهی کپور معمولی، ماهی فیتوفاگ ماهی آمور، ماهی بومی پریشانی از خانواده کپور، ماهیان بومی با نام محلی سرخه، ماهی کاراس، یک ماهی ازخانواده کفال ماهیان به نام محلی زبرک بوده و تعداد صیادان فعال بر روی دریاچه حدود 200 بوده است.
تالاب ارژن نیز در فاصله 60 کیلومتری شیراز واقع شده است. وسعت تالاب در سالهای پر آبی حدود یک هزار هکتار بوده ضمن اینکه این تالاب یک منبع آبی فصلی است و به طور معمول از اوایل پاییز شروع به خشک شدن می کند، علت خشک شدن تالاب وجود حفره یا گودالی در یک قسمت تالاب بوده که آب از آن قسمت فروکش می کند.
ماهیان موجود در تالاب مذکور از گونه های مختلف کپور ماهیان و سیاه ماهی بوده و تعداد صیادان فعال حدود 60 نفر است.
دریاچه کافتر نیز در 50 کیلومتری شهرستان اقلید و 300 کیلومتری شیراز واقع شده، مساحت این دریاچه درسالهای پر آبی حدود هفت هزار هکتار گزارش شده است. تا قبل از خشکسالی سالانه حدود یک هزار تن ماهی کپور از دریاچه صید می شد و تا حدود دو سال پیش نیز صید ماهی در این دریاچه به 700 تا 800 تن در سال نیز رسید ضمن اینکه تعداد صیادان دریاچه بیش از 300 نفر ارزیابی می شود.
دریاچه پشت سد درودزن در فاصله 100 کیلومتری شیراز و 45 کیلومتری شهرستان مرودشت قرار دارد، مساحت دریاچه حداکثر پنج هزار هکتار گزارش شده ضمن اینکه تعداد صیادان نیز حدود 120 نفر است.این آمار نشان می دهد که بخش مهمی از صید ماهی از منابع آبی استان فارس از این چند منبع صورت می گرفته اما خشکسالی شرایطی پیش آورده که این دریاچه ها هم اکنون با خشکی مطلق رو به رو هستند یا با بحران خشکی دست و پنجه نرم می کنند.
دریاچه کافتر به طور کامل خشک شده و بیکاری گسترده صیادان را در پی داشته است، دریاچه پریشان که تا چندی پیش 80 درصد خشکی داشته امروز به رغم بارندگی های به نسبت مناسب هنوز به طور کامل از بحران نجات نیافته و این چنین است که با کمی محاسبه می توان شمار افراد بیکار شده در بخش صیادی استان که تا پیش از خشکسالی در این بخش مشغول به فعالیت بوده اند را تعیین کرد.
با این تفاسیر باید در نظر داشت که خشکسالی فقط در تولید و صید ماهی تاثیر نگذاشته بلکه اثرات قابل توجهی را در بخشهای زیستی و حیاتی آبزیان و ماهی های استان نیز در بر داشته که مسئولان استان فارس در تمام بخشها باید این امر را لحاظ کنند.
اعتباری که برای خشکسالی در حوزه شیلات استان فارس اختصاص یافته نمی تواند جوابگوی مشکلات این حوزه باشد از این رو نه تنها در این راستا باید تدابیر لازم اندیشیده شود بلکه باید در حوزه منابع آبی و احیای آبزیانی که در این منابع می زیسته اند و اکنون وجود ندارند نیز چاره جویی اساسی شود.
.................................................
گزارشگر: هژیر فتحی
نظر شما