به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از نشریه روسی وزگلیاد، به عقیده مسئولین سازمان "روس‌اتم"، روسیه از این طریق می تواند وارد بازارهای کشورهای در حال توسعه شود و نیز به کشورهایی کمک کند که عضو آژانس هستند ولی به دلیلی نمی توانند اورانیوم مورد نیاز خود را بخرند.
اما کارشناسان حفاظت از محیط زیست اظهار نگرانی می کنند که این طرح خطر زیست محیطی ایجاد کرده و راه را برای دریافت پلوتونیم تسلیحاتی توسط کشورهای در حال توسعه باز می کند.
هزینه‌‌های روسیه برای تولید اورانیوم با غنای پایین جهت تغذیه به یک رآکتور 1000 مگاواتی بالغ بر 100 میلیون دلار می شود که این هزینه‌‌ها تنها در صورتی جبران خواهد شد که یکی از کشورهای عضو آژانس به علت شرایط فوق العاده سیاسی نتواند اورانیوم را دریافت کند و از مدیر کل آژانس درخواست کند به حل و فصل این مسأله کمک کند.
به نوشته این روزنامه، آژانس این درخواست را به طرف روس منتقل خواهد کرد. یکی از مدیران سازمان "روس‌اتم" گفت که سوخت هسته‌ای به قیمت زمان درخواست سوخت پرداخت خواهد شد. طبق برآوردهای کارشناسان این مبلغ برابر 300 میلیون دلار خواهد بود (برای دو بارگیری رآکتور).
طرح غیر اقتصادی
به عقیده آنتون خلوپکوف، مدیر مرکز انرژی و امنیت، بانک بین المللی سوخت هسته‌ای عمدتاً با هدف سیاسی ایجاد می‌شود. این کارشناس توضیح داد: "بدین وسیله مکانیزم تضمین صدور مواد هسته‌ای در صورت قطع تحویل بازاری به دلایل سیاسی ایجاد می‌شود".
به عبارت دیگر، بانک سوخت، "هویجی" برای آن قدرتهای هسته‌ای عضو آژانس است که از ایجاد چرخه هسته‌ای داخلی امتناع کرده ولی می‌‌خواهند نیروگاه اتمی بسازند و ضمانت دریافت سوخت را داشته باشند.
خلوپکوف معتقد است که این پروژه هیچ هدف اقتصادی را دنبال نمی‌‌کند.
در گذشته حد‌اقل دو بار اتفاق افتاده بود که کشورهایی که با کشورهای دیگر قرارداد بسته بودند، به دلیل سیاسی سوخت هسته‌ای برای رآکتور خود دریافت نمی‌‌کردند. این کشورها مجبور شدند راه‌اندازی رآکتورهای خود را به تعویق انداخته و دنبال شرکای جدید بگردند.
در عمل، بعید است که احتیاج به تحویل سوخت از این بانک سوختی بروز کند زیرا فعلاً فقط کشورهایی چون ویتنام، اندونزی، مصر، مراکش و امارات متحده عربی در صدد ساخت نیروگاه‌‌های اتمی بر آمده‌اند.
ارتباط موضوع با ایران
این نشریه در ادامه این پرسش را مطرح می کند : در این صورت روسیه به ساخت بانک بین المللی سوخت هسته‌ای در آنگارسک چه نیازی دارد؟ فرضیه رسمی این است که در این شرایط روس اتم می‌‌تواند فعالیت خود را در بازار کشورهای در حال توسعه گسترش دهد.
ولادیمیر کوزنتسوف عضو شورای اجتماعی روس‌اتم می گوید که ایجاد بانک سوخت هسته ای در روسیه به کشورمان اجازه خواهد داد سوخت هسته ای خود را در بازار بین المللی عرضه کند. ممکن است آژانس و مقامات روسیه سعی کنند از این طریق ایران را به امتناع از برنامه ملی غنی‌سازی اورانیم متقاعد کنند. ولی ایرانیان نشان داده‌اند که حاضر نیستند به سازش‌های ساده تن دهند.
لازم به یادآوری است که کشورهای عضو گروه 1+5 (ایالات متحده آمریکا، فدراسیون روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان) به ایران پیشنهاد کرده بودند حدود 70% از 1.5 تن سوخت با غنای پایین خود را جهت تکمیل غنی‌سازی به روسیه و از آنجا به فرانسه بفرستد.
ولی ایران خواست که مبادله سوخت در خاک آن صورت بگیرد و نیز خواست که بخشی از سوخت آماده شده فوراً واگذار شود که این بایستی ضمانت اجرای تعهدات کشورهای عضو باشگاه هسته‌ای درباره مابقی سوخت باشد. قدرتهای جهانی این پاسخ تهران را منفی دانسته و الآن در صدد اعمال تحریم‌ها هستند.
عده‌ای از کارشناسان معتقدند که برنامه‌‌های روسیه در مورد ایجاد بانک بین المللی سوخت هسته‌ای به حساب خود، برنامه‌‌های مشکوکی هستند.
ولادیمیر چوپروف، رئیس برنامه انرژتیک "گرین پیس روسیه" می‌‌گوید: درست است که کشورهای دیگر از ساخت ظرفیت‌های مکمل برای غنی‌سازی اورانیوم خودداری خواهند کرد ولی نباید فراموش کرد که اگر کشورهای در حال توسعه مانند برمه و ویتنام صاحب رآکتورهای هسته‌ای شوند، سوخت هسته‌ای مصرف شده آنها به پلوتونیم تبدیل خواهد شد. هر نوع پلوتونیومی می‌‌تواند در مهمات هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد.
این کارشناس معتقد است که اگر ویتنام سوخت در رآکتور هسته‌ای بارگیری کرده و این رآکتور را راه‌اندازی کند، تا 5 سال دیگر در خاک این کشور حدود یک تن پلوتونیوم تولید شده و حجم آن مرتباً افزایش خواهد یافت. در حال حاضر جدا کردن پلوتونیوم از سوخت هسته‌ای مصرف شده مشکلی ایجاد نمی‌‌کند. چوپروف تأکید میکند که «این بانک اورانیوم برای کشورهای ثالث راه دریافت پلوتونیم را باز میکند.
مسأله دیگر، مسأله زیست محیطی است. در نتیجه هر نوع غنی‌سازی اورانیوم بازمانده‌های اورانیومی باقی می‌‌ماند. به ازای هر یک تن محصولات مفید، 10 تن فضولات اورانیومی ایجاد می‌شود. این مواد خطرناک است و باید به "شکل ثابت" به صورت امن نگهداری شود. ولی به گفته چوپروف، روسیه از فناوری تبدیل آن به شکل ثابت برخوردار نیست.
وی گفت: با توجه به اینکه این مواد در مرکز شهر آنکارسک در چند دقیقه راه از فرودگاه بین المللی ایرکوتسک نگهداری خواهد شد، ما با خطر سانحه بالقوه هسته‌ای روبرو می‌‌شویم که این خطر به موازات افزایش حجم فضولات هسته‌ای بیشتر خواهد شد.
نظر شما