به گزارش خبرنگار مهر، راه اندازی رصدخانه ملی در اوایل دهه 70 در شورای پژوهشهای علمی کشور به عنوان پروژه ای کلان تصویب و مسئولیت این پروژه به پژوهشگاه دانشهای بنیادین واگذار شد. متعاقب این اقدام طی حکمی از سوی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری وقت دکتر محمد جواد لاریجانی رئیس پژوهشگاه دانش های بنیادی به عنوان رئیس پژوهشکده رصدخانه ملی منصوب شد.
با انتصاب دکتر لاریجانی، کمیته های علمی و اجرایی برای احداث رصدخانه ایجاد و متعاقب آن تلاش برای مکان یابی آن آغاز شد. برای این منظور در سال 85 اعتباراتی معادل 720 میلیون تومان در نظر گرفته شد که پس از چهار ماه تاخیر به پژوهشگاه دانشهای بنیادین پرداخت و پس از آن پروژه رصدخانه ملی وارد فاز اجرایی شد.
تلاش برای مکان یابی و ساخت تلسکوپ از مهمترین اقدامات برای رصدخانه ملی بوده که تاکنون ادامه دارد. به این صورت که دو قله "دینوار" و "گل گشت" به عنوان قله های نجومی انتخاب شدند ولی ساخت تلسکوپ سه متری مورد نیاز برای ساخت رصدخانه ملی با همکاری مشترک ایران و دانشگاه "لوند" سوئد در حال انجام است که تاکنون محقق نشده است.
به باور دست اندرکاران سقف کوتاه بودجه ها، بی توجهی مسئولان و دیر پرداخت شدن آن از مهمترین دلایل کندی حرکت در زمینه احداث رصدخانه ملی است.
مکان یابی و ادامه مطالعات منطقه ای
طرح رصد خانه ملی برای اهداف کلانی چون انجام تحقیقات نجوم رصدی، کیهان شناسی و اخترشناسی در نظر گرفته شد. برای انتخاب محل احداث رصدخانه های تحقیقاتی 16 پارامتر در نظر گرفته می شود که مهمترین آنها دور بودن از آلودگی های نوری است. بر این اساس پروژه مطالعاتی مکان یابی رصدخانه ملی از سوی کمیته مکان یابی شورای راهبردی رصدخانه ملی از سال 86 تعریف و اجرایی شد.
کمیته مکان یابی رصدخانه، کار مطالعاتی و اندازه گیریهای لازم برای مکان یابی را انجام و دو قله "دینوار" و "گل گشت" را انتخاب و با تایید دولت در سال 87 این دو قله به عنوان قله های نجومی نامگذاری شدند.
با نامگذاری مکان رصدخانه انتظار می رفت که حرکتهایی در جهت کلنگ زنی و احداث آن صورت گیرد ولی این انتظار تاکنون ادامه دارد.
با این حال دکتر سعدالله نصیری قیداری مسئول مکان یابی رصدخانه ملی در گفتگو با خبرنگار مهر از ادامه مطالعات مکان یابی خبر داد و در این باره توضیح داد: مکان یابی رصدخانه ملی به پایان رسیده است ولی کار مطالعاتی مکان یابی از جنبه های هواشناسی، ژئوفیزیکی، اطلاعات محلی و پارامترهای نجومی ادامه دارد.
نصیری با اشاره به اهمیت این مطالعات اظهار داشت: این مطالعات حتی پس از احداث رصدخانه ادامه خواهد داشت. نتایج این تحقیقات و همچنین داشتن اطلاعاتی در زمینه وضعیت آب و هوایی منطقه در انجام پروژه های رصدی کاربرد دارد.
وی با تاکید بر این کمیته های علمی و اجرایی شورای راهبردی رصدخانه ملی در حال انجام ماموریت های خود هستند در خصوص زمان احداث این رصدخانه گفت: مهمترین بخش یک رصدخانه تلسکوپ است که با کشورهای همکار مراحل ساخت آن در حال انجام است.
پروسه ساخت تلسکوپ
مهمترین بخش رصدخانه ها تلسکوپ است که برای رصدخانه ملی نیز ساخت تلسکوپ سه متری در دستور کار قرار گرفت و ساخت آن با همکاری محققان کشور و دانشگاه "لوند" سوئد از سال 86 آغاز شد.
دکتر رضا منصوری مجری طرح رصدخانه ملی ایران، تلسکوپ سه متری را جز تلسکوپهای متوسط دانست و گفت: ابتدای کار، ساخت تلسکوپهای یک، 2 و 5 متری از لحاظ میزان بازدهی و هزینه های ساخت مطالعه شد و نتایج این بررسیها نشان داد که مناسب ترین تلسکوپ برای کشور ما تلسکوپ سه متری است که با استفاده از آن می توانیم مقالات علمی تولید و با همکاری سایر کشورها پروژه های تحقیقاتی تعریف و اجرا کنیم.
رئیس انجمن فیزیک ایران با بیان اینکه این اندازه گیریها کار پیچیده ای است خاطرنشان کرد: این مطالعات به ما کمک می کند تا نقطه مناسب برای احداث رصدخانه را بیابیم.
نظر شما