به گزارش خبرگزاری مهر، در مفاهیم زمین شناسی در لحظه نیروهای بسیار بزرگی در حال فعالیت هستند، نیروهایی فراتر از نیروی زلزله بزرگ شیلی که باعث می شوند سیاره زمین مسیر حرکتی پیچ در پیچ و نامنظم را در پیش بگیرد.
در واقع بزرگترین شدتهای زمین لرزه با قدرت 8.8 ریشتر که در ماه فوریه شیلی را زیر و رو کرده و باعث تغییر مدار حرکتی زمین و کوتاهتر شدن روزها شد در طولانی مدت به سختی قادر خواهند بود بر روی سیاره تاثیر بگذارند. به گفته ریچارد گراس زمین شناس سازمان ناسا این زمین لرزه های بزرگ بسیار کمیاب و مخرب هستند اما آنچه به صورت معمول باعث تغییر مسیر حرکت زمین می شود در واقع حرکت سطحی جرم اقیانوسها و اتمسفر است.
این تاثیرات بزرگتر و اصلی تر از میزان تاثیرات زمین لرزه های بزرگ بر روی حرکت سیاره می کاهند و در واقع تمامی پدیده هایی که می توانند حرکت سیاره زمین را غیر متعارف سازند را به پدیده هایی کوچک و بی اهمیت تبدیل می کند.
چرخش زمین چگونه تغییر می کند؟
زمین به شکل معمولی به صورت روزانه با سرعتی برابر هزار و 604 کیلومتر بر ساعت دور محور شمال به جنوب خود در گردش است اما جرم سیاره حول محوری به تقارن و تعادل رسیده است که از محور شمالی-جنوبی 10 متر فاصله دارد.
زلزله های بزرگ می توانند با حرکت دادن عمودی جرم و تغییر دادن تعادل و هماهنگی این جرم بر اساس محور آن مسیر حرکت زمین را تغییر دهند. هر دو زلزله، زلزله هولناک شیلی که در ماه فوریه رخ داد و زلزله سوماترا با شدت 9.1 ریشتر که عامل یکی از کشنده ترین تسونامی های تاریخ جدید به شمار می رود توانسته این چنین تاثیراتی بر روی زمین داشته باشد.
بر اساس محاسباتی که به تازگی انجام شده زلزله شیلی توانسته است محور زمین را هشت سانتیمتر و 27 میلی آرک ثانیه تغییر داده و طول روزهای زمین را تا 1.26 میکروثانیه کاهش داده است.
اما با این حال پدیده های هولناک دیگری نیز وجود دارند که می توانند تاثیراتی را بر روی حرکت زمین داشته باشند. به گفته گراس آتشفشانها یکی از پدیده هایی است که در این زمینه ذهنها را به سوی خود معطوف می کنند اما در واقع این پدیده ها بسیار متمرکز بوده و فعالیتهای آتشفشانی از حرکات جرمی کافی که بتواند زمین را تحت تاثیر قرار دهد برخوردار نیست.
مطالعات نشان می دهند در هر صورت طول روزهای زمین تحت تاثیر تغییرات فصلی در جریانات اقیانوسها و جریانهای فورانی اتمسفر به صورت سالانه در حدود یک میلی ثانیه کاهش پیدا می کند. برای مثال فوران اتمسفری متمایل به جنوب در نیمکره شمالی طی ماه های زمستانی می تواند حرکت زمین را آرامتر کند و سپس طی تغییر مسیر این فورانها به سمت شمال در فصل تابستان، سرعت حرکت دوباره افزایش پیدا می کند.
شیب تاثیری ندارد
به گفته دانشمندان بازچینی جرم و ساختار زمین تحت تاثیر زمین لرزه ها تاثیری بر روی محور شمالی -جنوبی که زمین حول آن در گردش است ندارد و تنها عاملی که می تواند حرکت بر اساس این محور را تغییر دهد می تواند نیروی شدید اضافی ناشی از برخورد یک شهابسنگ با زمین باشد.
اما حتی اگر شیب سیاره به صورت میانگین در 23.5 درجه ثابت باقی بماند نیز محور شمالی-جنوبی زمین در الگویی مخروطی مانند زمین را حرکت داده و به این شکل تحت این انحراف مسیر دور کامل در هر 26 هزار سال رخ خواهد داد، این به آن معنی است که محور زمین همیشه قادر نخواهد بود به سوی ستاره شمالی پولاریس قرار گیرد.
حرکت سیاره ای نیز به خودی خود تغییرات چرخشی کوچکی را طی دوره ای 40 هزار ساله از خود به جا می گذارد که این تغییرات در حال حاضر از حداکثر 24 درجه به 22.5 درجه در حال کاهش است. برخی مطالعات اشاره دارند چرخه عصرهای بزرگ یخبندان که هر 80 هزار یا 120 هزار سال تکرار می شوند می توانند بر این تغییر زاویه تاثیرگذار باشند.
توده های یخی که طی این دوره های یخبندان ساخته یا ترمیم می شوند نیز بر شکل زمین تاثیرگذارند، زمین همیشه به کدو تنبلی تشبیه می شود که در بخش استوایی تحت تاثیرات چرخشی بر روی جرم سیاره از برآمدگی برخوردار است. ذوب شدن یخها در بخشهای قطبی از وزن بخشهای قطبی کاسته و به زمین اجازه می دهد شکل کروی تری به خود بگیرد اما جریانها اقیانوسی و فورانهای اتمسفری می تواند میزان هماهنگی توزیع جرم سیاره را در مسیر یا به دور از مسیر نواحی استوایی مختل کند.
بر اساس گزارش ان بی سی، در این میان نباید از ضربه های گرانشی کره ماه و تاثیرات آن بر روی زمین نیز چشم پوشی کرد، تاثیرات دو مرتبه ای کششی ماه بر زمین باعث می شود پوسته زمین روزانه تا 20 سانتیمتر خمیده تر شده و منجر به جزر و مد بیشتر در دریاها شود.
نظر شما